Badania psychologiczne do pracy

Badania psychologiczne do pracy

Badania psychologiczne do pracy są badaniami dodatkowymi, wspomagającymi podstawowe badania lekarskie, którym podlega pracownik. Mogą one wystąpić na etapie badań wstępnych, kiedy sprawdza się predyspozycje psychiczne pracownika do określonej pracy lub być elementem badań kontrolnych czy okresowych. Wiele stanowisk wymaga umiejętności opanowania emocji, szybkich reakcji, zachowania tak zwanej „zimnej krwi”, z tego też powodu do zawodu policjanta, żołnierza, pirotechnika i wielu jeszcze innych stosuje się testy psychologiczne i szczegółowo przeprowadza z pacjentem wywiad. Na potrzeby orzecznictwa o pracy najczęściej wykorzystuje się takie metody jak:

·         wywiad czyli rozmowę z przyszłym pracownikiem,

·         obserwację,

·         analizę dokumentacji,

·         testy psychologiczne,

·         próby kliniczno-eksperymentalne.

Badania psychologiczne do pracy – pierwszy etap: wywiad, obserwacja, analiza

Rozmowa ma na celu lepsze poznanie pracownika, zebranie informacji na temat jego wykształcenia, statusu społecznego, funkcjonowania w pracy jak i poza nią, poglądów dotyczących bezpieczeństwa, zdrowia. Obserwacja polega na gromadzeniu wiadomości odnośnie niewerbalnych sygnałów typu: mowa ciała, jak również tych werbalnych takich jak rodzaj języka/wypowiedzi. Bada też stopień rozumienia instrukcji oraz poleceń, tego jak bardzo dana osoba jest zmotywowana do pracy, w jakim stopniu potrafi się koncentrować na wykonywanych czynnościach. Z kolei analiza odnosi się do analizowania dokumentów lekarskich, jak również psychologicznych dotyczących danego pracownika i stawianiu na ich podstawie hipotez oraz tez diagnostycznych.

Badania psychologiczne do pracy – testy psychologiczne

Testy psychologiczne służą przede wszystkim ocenie indywidualnych zdolności czy kompetencji człowieka, jak również umiejętności zarządzania emocjami. Zazwyczaj zbudowane są z pewnej puli zadań, które osoba testowana musi rozwiązać, bądź pytań, na które musi odpowiedzieć.

Dzieląc testy psychologiczne na kategorie możemy wyróżnić:

·         testy inteligencji,

·         testy osobowości,

·         testy neuropsychologiczne,

·         testy dotyczące konkretnych zaburzeń np. depresji,

·         testy osiągnięć,

·         testy umiejętności,

·         testy preorientacji i zainteresowań zawodowych.

Wystandaryzowane testy psychologiczne można podzielić też na:

1.      testy kognitywne, które badają poziom inteligencji, pamięć, zdolność uwagi, szybkość procesów poznawczych, funkcje wykonawcze czy język.

2.      Niekognitywne, które badają stan emocjonalny, osobowość, zachowanie.

Badania psychologiczne do pracy – przykładowe testy

Testy osobowości

Testy osobowości mają na celu przede wszystkim sprawdzenie, czy przyszły pracownik nie ma problemu z przysotowaniem się do obowiązujących norm, do przestrzegania zasad formalnych i nieformalnych czy ma skłonność do zachowań autodestrukcyjnych. Aby to sprawdzić, stosuje się wobec niego np. kwestionariusz osobowości Eysencka EPQ-R i EPQ-R(S), które sprawdzają skłonność do: neurotyczności, psychotyzmu, uzależnień, esktrawersji.  Pozwala sprawdzić, w jaki sposób społecznie funkcjonuje dana osoba, czy ma łatwość nawiązywania nowych relacji, czy jest sumienna w wypełnianiu swoich obowiązków, w jaki sposób radzi sobie z lękami i niepokojem.

Testy do oceny stanu zdrowia psychicznego oraz samopoczucia

Testy tego typu pozwalają wyłonić tych spośród pracowników, których stan psychiczny uległ tymczasowej lub długotrwałej zmianie na skutek przeżytych traum, wypadków czy innych życiowych trudności. Pozwalają one ocenić stopień natężenia przeżywanego stresu oraz rodzaj problemów, jakie się z nim wiążą np. depresję, bezsenność.

Ocena zdolności wyspecjalizowanych

Aby móc pracować w niektórych zawodach np. jako odbiorca alarmów czy operator w Służbie Więziennej, trzeba zostać poddanym ocenie zdolności wyspecjalizowanych. Można je przetestować np. przy pomocy Testów Uwagi i Spostrzegawczości (TUS), które oceniają np. sprawność uwagi, percepcji oraz oceniają szybkość a także plastyczność uwagi.

Źródło:

Opieka profilaktyczna nad pracownikiem, pod red. M. Rybacki, M. Wiszniewska, J. Walusiak-Skorupa, Warszawa 2020, s. 324-341.