Duszność - co to jest? Przyczyny, postępowanie

Duszność - co to właściwie jest?

Duszność, czyli subiektywne odczucie braku powietrza, dyskomfort w oddychaniu kojarzona jest najczęściej z nadmiernym wysiłkiem fizycznym. Jednak wzmożona aktywność ruchowa to nie jedyny czynnik wywołujący tę dolegliwość. Zależy od wielu czynników psychologicznych, fizjologicznych, środowiskowych i społecznych. Duszność może występować nie tylko po wysiłku, ale również w trakcie spoczynku. Bardzo często jest wynikiem stresu, głębokich przeżyć emocjonalnych.

Podział duszności

• spoczynkowa i wysiłkowa;

• przewlekła i napadowa;

• zależna od pozycji ciała (wówczas atak duszności pojawia się w pozycji leżącej, a ustępuje w pozycji siedzącej lub stojącej).

Duszność - przyczyny

Pojawienie się duszności to skutek dostarczania niewystarczającej ilości tlenu do organizmu oraz upośledzenia wydalania dwutlenku węgla, wynikających z przebiegu schorzeń, takich jak:

• zapalenie oskrzeli,

• astma oskrzelowa,

• rozedma płuc,

• niewydolność układu krążenia,

• zaburzenia psychogenne,

• włóknienie pozapalne płuc,

• obecność płynu w jamie opłucnej,

• odma,

• nowotwór,

• zawał serca,

• zaburzenia lękowe,

• niedokrwistość,

• toksyczne uszkodzenie dróg oddechowych,

• obturacyjna choroba płuc,

• choroba śródmiąższowa płuc,

• niewydolność serca.

Duszność w chorobach układu oddechowego

Duszności w przebiegu chorób układu oddechowego towarzyszy głośny, wyraźnie słyszalny szmer wdechowy (stridor). Przyczyną może być zwężenie się dróg oddechowych w przypadku, gdy dostanie się do nich np. kawałek ciała obcego. Trudności w oddychaniu wywołują także choroby, m.in.: pylica, zapalenie płuc, gruźlica.

Duszność to także objaw zwężenia krtani i tchawicy przy dokuczającym obrzęku głośni, kurczu krtani następujących na skutek np. użądlenia przez owady. Duszność pojawia się też w zaostrzeniu astmy oskrzelowej, zapaleniu oskrzeli i oskrzelików, a towarzyszą jej charakterystyczne świsty.

Przyczyn duszności można również dopatrywać się przy schorzeniach płuc i opłucnej, do których zaliczane są: zapalenie płuc, przerzuty nowotworowe, marskość płuc. Duszność  występująca nawet podczas niewielkiego wysiłku może zwiastować choroby, takie jak: zwłóknienie płuc, czy Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc. W przypadku POChP, duszność pojawia się po wyjściu z ciepłego pomieszczenia na zimne powietrze.

Obecność duszności może wynikać także z odmy opłucnowej, będącej powikłaniem chorób płuc, takich jak: gruźlica płuc, pylica,  rozedma płuc, ropień płucny.

Duszność w chorobach układu krążenia

W przebiegu chorób sercowo-naczyniowych duszności nasilają się, gdy chory leży,  a zmniejszają się w pozycji pionowej. Do najczęstszych przyczyn duszności należą: nadciśnienie tętnicze, miażdżycowe zwłóknienie mięśnia sercowego, choroba wieńcowa, wrodzone wady serca, lewokomorowa niewydolność serca, wady zastawki dwudzielnej. W tych przypadkach duszność nasila się zazwyczaj w nocy.

Duszność narastająca z upływem godzin lub dni może być symptomem tamponady serca (obecność nadmiaru płynu w worku osierdziowym). Tamponada serca jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia i wymaga interwencji specjalistycznej.