Tularemia – dżuma gryzoni

Czym jest tularemia?

Tularemia jest definiowana jako choroba zakaźna, spowodowana przeniknięcie do organizmu i namnażaniem bakterii Francisella tularensis. Jej rezerwuarem są wszelkiego rodzaju małe gryzonie, a na człowieka przenieść mogą ją także stawonogi. Do uaktywnienia wystarczy zaledwie 10-50 takich bakterii, dlatego wykorzystanie ich poza laboratorium bakteriologicznym uważa się za akt bioterroryzmu. Przypadki tej choroby odnotowywane są wyłącznie na półkuli północnej. Na szczęście nie dochodzi do jej przenoszenia z jednego człowieka na drugiego. Wyłącznie odzwierzęca transmisja bakterii sprawia, że tularemia nie ma predyspozycji do wywołania globalnej epidemii.

Tularemia – objawy

Okres wylęgania bakterii trwa od 3 do 5 dni. Po tym czasie zaczynają pojawiać się charakterystyczne objawy, tj. dreszcze, wysoka gorączka, ogólne osłabienie organizmu, bóle mięśni i wymioty. U części chorych na skórze powstaje wysypka w postaci plam i grudek. Inne objawy są zależne od sposobu wniknięcia bakterii do organizmu. Tularemia spowodowana ugryzieniem lub ukąszeniem objawia się w formie miejscowego owrzodzenia. W przypadku zakażenia przez wypicie skażonej wody lub zjedzenie niedogotowanego mięsa dochodzi do zakażenia ustno-gardłowego, w efekcie czego rozwija się zapalenie gardła i jamy ustnej. W niektórych przypadkach infekcja prowadzi do owrzodzenia błony śluzowej. Inhalacja kurzu lub aerozolu zawierającego bakterie może skutkować najniebezpieczniejszą, płucną odmianą choroby.

Tularemia – charakterystyka i sposób zakażenia

Przypadki choroby nazywana potocznie zajęczą gorączką trafiają się niezwykle rzadko, stąd problem z prawidłową diagnostyką. Zakażenie następuje, gdy bakterie wnikają do ludzkiego organizmu. Głównym nosicielem w klimacie środkowo-umiarkowanym w Polsce są kleszcze, transmitujące również inną groźną chorobę – boreliozę. Zakazić się można także w trakcie kontaktu z gryzoniami, szczególnie wiewiórkami, szczurami, myszami oraz zającami. Chociaż tularemia jest chorobą odzwierzęcą, ugryzienie przez kleszcza lub dotknięcie gryzonia nie jest konieczne do jej rozwoju. Bakterie mogą wniknąć do organizmu poprzez skażoną wodę i powietrze.

Tularemia – diagnostyka

Kluczową rolę odgrywa wywiad lekarski. Aby uniknąć błędnej oceny stanu zdrowia, w przypadku podejrzenia tularemii, pacjent powinien opowiedzieć o wszystkich kontaktach ze zwierzętami w ostatnim czasie, szczególnie jeśli został ugryziony lub zetknął się z martwym zwierzęciem. Diagnozowanie przenoszonej przez gryzonie i kleszcze choroby odbywa się przez badanie krwi i wykonanie tzw. posiewów mikrobiologicznych w laboratorium. Dzięki tej metodzie pozyskuje się bakterie z rozwiniętych zmian skórnych i węzłów chłonnych. W zależności od postaci klinicznej tularemii wybiera się odpowiednią metodę leczenia.