Alergiczne kontaktowe zapalenia jamy ustnej

Czym jest alergiczne kontaktowe zapalenie jamy ustnej?

Alergiczne kontaktowe zapalenie jamy ustnej to rodzaj zapalenia powstającego w wyniku reakcji nadwrażliwości opóźnionej. Zapalenie to ma miejsce u osób podatnych, u których alergeny zetknęły się z błoną śluzową jamy ustnej, bądź wniknęły do organizmu przez skórę. Alergiczne kontaktowe zapalenie jamy ustnej jest stosunkowo rzadką reakcją organizmu na kontakt z alergenami, dzięki obecności śliny, będącej barierą „zmywającą” alergeny.

Alergenami najczęściej powodującymi kontaktowe zapalenia jamy ustnej są substancje zawarte w środkach higieny jamy ustnej, pożywieniu i lekach.

Objawy alergicznego kontaktowego zapalenia jamy ustnej

Objawy ostrego alergicznego kontaktowego zapalenia jamy ustnej pojawiają się zazwyczaj do kilku godzin od kontaktu z alergenem. W przypadku  przewlekłego zapalenia jamy ustnej objawy utrzymują się przez cały czas ze względu na stały kontakt błony śluzowej z substancją uczulającą, np. po zabiegu dentystycznym. Zmiany mogą być miejscowe, jak w przypadku uczulenia na protezę zębową lub uogólnione, gdy alergen zawarty jest w paście do zębów.

Symptomami alergicznego kontaktowego zapalenia jamy ustnej są: pieczenie, opuchlizna, zaczerwienienie, pękanie skóry, owrzodzenia i pęcherze, łuszczenie się skóry, białe plamy oraz ból. Objawy te dotyczą najczęściej bocznych części języka, dziąseł, wewnętrznych części policzków oraz podniebienia twardego.

Alergiczne kontaktowe zapalenie jamy ustnej różni się od pokrzywki kontaktowej i zespołu alergii jamy ustnej – te dwie ostatnie dolegliwości są natychmiastowymi reakcjami alergicznymi i utrzymują się znacznie krócej.

Szczególnym przypadkiem w alergicznym kontaktowym zapaleniu jamy ustnej może być pojawienie się obrzęku naczynioruchowego, inaczej obrzęku Quinckego. Obrzęk ten może wystąpić na twarzy, języku i w krtani. Spowodowany jest dużym wyrzutem histaminy związanym z reakcją alergiczną organizmu.

Diagnozowanie alergicznego kontaktowego zapalenia jamy ustnej

W celu postawienia diagnozy, lekarz przeprowadzi dokładny wywiad z pacjentem. Jeśli chory nie miał w przeszłości stwierdzonych alergii, możliwe jest przeprowadzenie testów płatkowych, by ocenić opóźnioną odpowiedź organizmu na kontakt z alergenami. Standardowe testy płatkowe pozwalają na ocenę reakcji pacjenta na 20 najczęściej występujących w środowisku alergenów, m.in. metale oraz pyłki roślin. Możliwe jest też przeprowadzenie testów płatkowych ze środkami używanymi przez pacjenta.

Leczenie alergicznego kontaktowego zapalenia jamy ustnej

Najważniejsze w leczeniu alergicznego kontaktowego zapalenia jamy ustnej jest unikanie kontaktu z alergenem. Zapalenie może utrzymywać się do dwóch tygodni po ustaniu kontaktu z czynnikiem wywołującym reakcję. W przypadku zapalenia długotrwałego możliwe jest miejscowe stosowanie środków zawierających sterydy łagodzących objawy.

Jeśli kontaktowe zapalenie jamy ustnej jest spowodowane uzupełnieniem protetycznym (szczególnie złotym) lub aparatem ortodontycznym (nikiel), można rozważyć wymianę uzupełnienia lub urządzenia, jeśli reakcja zapalna jamy ustnej jest wyraźnie związana z jego umiejscowieniem, a wyniki testów płatkowych na alergię na metale występujące w aparacie są dodatnie.