Antygen rakowo-płodowy (białko rakowo-płodowe, ang. Carcinoembryonic Antygen, CEA) – czym jest? Kiedy bada się jego poziom?

Antygen rakowo-płodowy (białko rakowo-płodowe, ang. Carcinoembryonic Antygen, CEA) – co to jest?

Antygen rakowo-płodowy (białko rakowo-płodowe, ang. Carcinoembryonic Antygen, CEA) to białko obecne w niektórych tkankach rozwijającego się płodu – zanim dziecko się urodzi, jego stężenie spada do bardzo niskiego poziomu. U dorosłych CEA zwykle występuje w bardzo małych ilościach, ale może być podwyższone w przypadku niektórych rodzajów raka. Test mierzy ilość białka rakowo-płodowego we krwi, aby pomóc w monitorowaniu leczenia u osób z chorobą nowotworową.

Antygen rakowo-płodowy (białko rakowo-płodowe, ang. Carcinoembryonic Antygen, CEA) – kiedy oznacza się jego stężenie?

Antygen rakowo-płodowy (białko rakowo-płodowe, ang. Carcinoembryonic Antygen, CEA) jest markerem nowotworowym. Początkowo sądzono, że CEA jest specyficznym markerem raka okrężnicy, ale dalsze badania wykazały, że wzrost tego białka można także zaobserwować w wielu innych nowotworach. Może on wzrastać w niektórych stanach niezwiązanych z rakiem, takich jak: zapalenie i marskość wątroby, wrzody żołądka i dwunastnicy, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, polipy odbytu czy rozedma płuc. Z tego powodu badanie to nie jest użyteczne jako narzędzie do ogólnych badań przesiewowych w kierunku raka, ale odgrywa znaczącą rolę w ocenie odpowiedzi organizmu na zastosowane leczenie antynowotworowe.

Wykorzystuje się go przede wszystkim do monitorowania leczenia raka okrężnicy i odbytu, wątroby, trzustki, ale również: raka rdzeniastego, raka płuc, piersi, wątroby czy jajników. Wstępny test CEA jest zwykle zlecany przed leczeniem, takim jak chemioterapia lub radioterapia, czyli już po postawieniu diagnozy. Wówczas przeprowadza się wstępny test w celu określenia CEA – jeśli poziom ten jest podwyższony, można wykonać po pewnym czasie kolejne testy w celu monitorowania rozwoju choroby i reagowania na leki. Stężenie białka rakowo-płodowego umożliwia również określenie prawdopodobieństwa przerzutów (poprzez pomiar poziomu CEA w płynie ustrojowym, np. opłucnowym lub otrzewnowym).

Test CEA można stosować w połączeniu z innymi markerami nowotworowymi w ocenie raka. Nie każdy z wymienionych wyżej nowotworów wytwarza omawiane białko, a pozytywny wynik testu CEA nie zawsze jest spowodowany rakiem. Dlatego antygen rakowo-płodowy nie jest zalecany jako badanie przesiewowe ogólnej populacji.

Antygen rakowo-płodowy (białko rakowo-płodowe, ang. Carcinoembryonic Antygen, CEA) – jak wygląda badanie?

Zazwyczaj badanie polega na pobraniu próbki krwi żylnej, nie ma konieczności, aby być na czczo i nie ma potrzeby specjalnego przygotowania się do testu. Czasami konieczne jest pobranie płynu otrzewnowego, opłucnowego bądź płynu mózgowo-rdzeniowego. Wynik badania antygenu rakowo-płodowego (białka rakowo-płodowego, ang. Carcinoembryonic Antygen, CEA) powinien być dostępny już kolejnego dnia roboczego. Normy CEA to ok. 10 pg/ml przy stanach zapalnych oraz do 20 pg/ml przy raku.