Aspergiloza oskrzelowo-płucna

Czym jest aspergiloza oskrzelowo-płucna?

Aspergiloza oskrzelowo-płucna (AAOP) jest rzadką chorobą o podłożu alergicznym. Wywołują ją kropidlaki (grzyby z rodzaju Aspergillus). AAOP najczęściej występuje u chorych na astmę (atakuje od 10 do 20% astmatyków) oraz osoby chorujące na mukowiscydozę (do 11%).

Przyczyny powstawania alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej

Jak wspomniano wcześniej, aspergilozę wywołują kropidlaki, ale mechanizm powstawania choroby nie jest do końca poznany. Grzyby Aspergillus występują na całym świecie w różnych środowiskach. Kropidlaki bytują na martwej materii organicznej, np. liściach i spichrzonym zbożu czy kompoście. Wzrastają w ziemi i nawiewach powietrznych. Zarodniki Aspergillus są bardzo małe, wielkości 2-3 μm (dwóch do trzech milionowych części metra), dzięki czemu mogą z łatwością wnikać w głąb układu oddechowego, aż do pęcherzyków płucnych. Nie stanowi to zagrożenia dla zdrowych ludzi, których układ odpornościowy działa prawidłowo, usuwając zarodniki. U osób chorych na astmę lub mukowiscydozę odpowiedź immunologiczna jest zaburzona – przetrwalniki kropidlaka mogą kiełkować, co prowadzi do wzrostu strzępek w czopach śluzowych płuc. Prowadzi to do nadmiernej odpowiedzi organizmu, w której następuje masowa degranulacja komórek tucznych wyzwalających związki mające walczyć z grzybem. Dochodzi do odkładania się komórek zapalnych i kompleksów odpornościowych w błonie śluzowej dróg oddechowych, co powoduje martwicę tkanek. Ze względu na cykliczne powtarzanie się prób usunięcia obcego dla ciała kropidlaka, dochodzi do nieodwracalnej przebudowy płuc i ich zwłóknienia.

Objawy alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej

W większości przypadków występowania alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej chorzy mają już wcześniej rozpoznaną astmę. Występuje u nich świszczący oddech, kaszel i duszności oraz słaba tolerancja wysiłku.

W dalszym przebiegu choroby objawy podobne są do rozstrzeni oskrzeli – pacjenci wydzielają grube plwociny mogące zawierać brązowe czopy śluzu. Dodatkowe objawy są wynikiem nawracających infekcji – pojawiają się opłucnowy ból w klatce piersiowej i gorączka.

Diagnoza alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej

Znacznym problemem w rozpoznawaniu alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej jest jej niedodiagnozowanie. Aż 30% pacjentów chorujących na AAOP jest przez wiele lat źle jest diagnozowanych i leczonych w tym czasie na gruźlicę, co wynika z niejednoznaczności metod diagnozujących. Ostatnio zaproponowano nowe metody diagnozowania aspergilozy oskrzelowo-płucnej.

AAOP diagnozuje się na podstawie pięciu podstawowych kryteriów:

• pacjent choruje na astmę lub mukowiscydozę,

• testy skórne na Aspergillus są pozytywne,

• poziom przeciwciał IgE jest powyżej 417 IU/ml (prawidłowy poziom IgE jednoznacznie wyklucza aspergilozę),

• podwyższone są poziomy specyficznych IgE lub IgG przeciw kropidlakowi,

• na zdjęciu RTG klatki piersiowej pacjenta są widoczne nacieki.

Alergiczną aspergilozę oskrzelowo-płucną podejrzewa się u pacjentów z astmą lub mukowiscydozą, jeśli wykazują oni objawy powracających infekcji, ale nie działa na nich konwencjonalna antybiotykoterapia.