Badania biochemiczne krwi – na czym polegają i kiedy warto je wykonać?

Czym są badania biochemiczne krwi?

Badania biochemiczne krwi to testy, które mierzą ilość pewnych substancji chemicznych w próbce krwi. Morfologia krwi służy ocenie składników komórkowych, morfotycznych krwi, natomiast biochemia krwi obejmuje badanie składników osocza. Badania biochemiczne pokazują, jak dobrze działają określone narządy i mogą pomóc w wykryciu nieprawidłowości oraz chorób.

Osocze to płynny składnik krwi, który uzyskuje się poprzez jej odwirowanie, w czasie którego krwinki, czyli elementy morfotyczne, opadają na dno probówki. Osocze składa się przede wszystkim z wody – stanowi ona ponad 90% jego objętości, w niej rozpuszczone są: białka (albuminy, globuliny, fibrynogen), tłuszcze, enzymy, hormony, glukoza, elektrolity, zbędne produkty przemiany materii (mocznik, bilirubina), witaminy i minerały oraz wiele innych substancji.

Często kilka badań biochemicznych jest grupowanych razem i wykonywanych w tym samym czasie.

Jak przeprowadza się badania biochemiczne krwi?

Badania biochemiczne krwi polegają na pobraniu krwi żylnej – jest ona zwykle pobierana z naczyń żylnych na ramieniu po uprzednim założeniu elastycznej opaski uciskowej. To, w jaki sposób należy przygotować się do badań biochemicznych krwi, zależy od tego, jakie dokładnie testy zostały zlecone przez lekarza. Niektóre z nich wymagają pozostania na czczo przez kilkanaście godzin przed wizytą w laboratorium, inne odstawienia przyjmowanych leków (o tym zawsze powinien zadecydować specjalista).

Badania biochemiczne wykorzystywane są w profilaktyce oraz diagnostyce wielu schorzeń, obserwowaniu ich zaawansowania, a także w celu kontrolowania skuteczności zastosowanego leczenia.

Badania biochemiczne krwi – rodzaje

Istnieje wiele rodzajów badań biochemicznych krwi, często wykonuje się kilka testów jednocześnie, aby poznać funkcjonowanie określonych narządów. Najczęściej wykonywanymi badaniami biochemicznymi są:

• profil ogólny, podstawowy – dzięki niemu można sprawdzić ogólny stan zdrowia, znajdują się w nim: poziom elektrolitów (sód, potas, chlorki, magnez, wapń, fosforany), glukoza, cholesterol, trójglicerydy,

• profil nerkowy – stężenie mocznika, kwasu moczowego, kreatyniny, albuminy, sodu, potasu, białka całkowitego,

• profil wątrobowy – aminotransferaza alaninowa (ALT, AIAT), fosfataza alkaliczna (ALP), transaminaza asparaginianowa (AspAT), bilirubina, albumina, antygen HBs, γ-Glutamylotranspeptydaza, albumina,

• profil tarczycowy – TSH, FT3, FT4, anty-TPO, anty-TG,

• profil metaboliczny – glukoza, lipidogram, kwas moczowy, kreatynina, mocznik, bilirubina, albumina, elektrolity, AspAT, ALT,

• profil reumatyczny – CRP, RF, kwas moczowy,

• profil hormonalny kobiecy – TSH, FSH, LH, prolaktyna, estradiol, testosteron, SHBG, DHEA-S,

• profil trzustkowy – amylaza, lipaza, glukoza, trypsyna, fosforany,

• profil sercowy – elektrolity, troponina T, kinaza fosfokreatynowa, dehydrogenaza mleczanowa.

Badania biochemiczne krwi – kiedy warto je wykonać?

Badania biochemiczne krwi są często wykonywane w ramach rutynowej kontroli stanu zdrowia. Dzięki nim możliwe jest:

• uzyskanie informacji o ogólnym stanie zdrowia,

• sprawdzenie, jak działają określone narządy, takie jak: nerki, wątroba i tarczyca,

• sprawdzenie równowagi wodno-elektrolitowej,

• zdiagnozowanie chorób na wczesnym etapie ich rozwoju,

• dokonanie oceny, jak stosowane do tej pory leczenie wpływa na organizm.

Wyniki badań biochemicznych krwi zawierają normy, które mogą się różnić w zależności od laboratorium. W interpretacji testów biochemicznych bierze się pod uwagę również korelacje między poszczególnymi składnikami chemicznymi, dlatego też zawsze powinien dokonać tego lekarz.