Badania kału – kiedy się je wykonuje? Jak pobrać materiał do badania stolca?

Badania kału – na czym polegają?

Badania kału to seria testów wykonywanych na próbce stolca, w celu zdiagnozowania schorzeń przewodu pokarmowego. Te stany mogą obejmować infekcje (pasożytnicze, wirusowe, bakteryjne), słabe wchłanianie składników odżywczych czy nowotwór jelita grubego.

Próbkę kału pobiera się do specjalnego pojemnika ze szpatułką, który dostępny jest w każdej aptece, a następnie oddaje do laboratorium. Analiza laboratoryjna obejmuje badanie mikroskopowe, testy chemiczne i testy mikrobiologiczne. Stolec jest m.in. sprawdzany pod kątem koloru, obecności śluzu, krwi utajonej, tłuszczu, żółci czy białych krwinek. Można również zmierzyć pH stolca. Wykonuje się także posiew kału, to badanie bakteriologiczne pozwala wykryć obecność bakterii tlenowych i mikroaerofilowych, najczęściej pałeczek jelitowych należących do rodziny Enterobacteriaceae.

Badania kału – kiedy się je wykonuje?

Badania kału wykonuje się przy występowaniu niepokojących objawów ze strony przewodu pokarmowego mogących sugerować ostrą lub przewlekłą infekcję, chorobę pasożytniczą, a także raka. Niepokojące objawy, które mogą skłonić lekarza do zlecenia analizy laboratoryjnej stolca:

• nawracające biegunki,

• przewlekłe bóle brzucha,

• nudności,

• wymioty,

• zaparcia,

• obecność krwi w stolcu,

• utrata masy ciała,

• objawy niedożywienia.

Dzięki badaniom kału można zdiagnozować m.in. zakażenie pasożytami, np. tasiemcem, lambliami jelitowymi, owsikami, bakteriami, np. Salmonellą, Shigellą czy chorobotwórczymi Escherichia coli oraz wirusami, np. rotawirusami bądź adenowirusami. Analiza stolca umożliwia również rozpoznanie zaburzeń wchłaniania węglowodanów z przewodu pokarmowego oraz zaburzeń trawienia i wchłaniania tłuszczów. Jeżeli diagnosta stwierdzi w materiale obecność krwi utajonej może to oznaczać nowotwór, choć nie musi, może również świadczyć o obecności polipów jelita, uchyłków okrężnicy czy guzków krwawniczych.

Badania kału – jak przygotować się do badania?

W celu pobrania próbki stolca należy zaopatrzyć się w pojemnik na kał (jest on dostępny w każdej aptece, może również zostać wydany przez lekarza wydającego skierowanie). Zawiera on łopatkę, za pomocą której pobiera się niewielkie porcje kału z różnych jego części, całość powinna mieć wielkość orzecha włoskiego. Materiał do badania trzeba jak najszybciej dostarczyć do laboratorium.

W przypadku badania w kierunku nosicielstwa pałeczek Salmonella i Shigella kał należy pobierać przez trzy kolejne dni, do specjalnej próbówki z podłożem transportowym (wydaje je laboratorium bądź stacja sanitarno-epidemiologiczna). Do momentu dostarczenia ich do laboratorium, należy przechowywać je w lodówce.