Badania wstępne – czym są i jak wygląda ich przebieg

Badania wstępne – dla kogo?

Badanie wstępne to badanie przeznaczone dla pracowników, którzy chcą podjąć się określonego, innego niż dotychczas, stanowiska w firmie lub zatrudniających się na nowo u nowego pracodawcy. Na badanie wstępne pracownika kieruje go pracodawca – badania są obowiązkowe! Badania wstępne powinny wykonać osoby, które:

- przyjmowane są po raz pierwszy,

- przenoszone są na inne stanowiska,

- przenoszone są na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub inne ciężkie warunki.

Natomiast badania nie tyczą się wszystkich osób. Co warto wiedzieć w tym temacie? Badania wstępne nie dotyczą osób ponownie przyjmowanych do pracy u tego samego pracodawcy. To samo tyczy się osób przyjmowanych na stanowisko o podobnych warunkach. Z badań wstępnych  pracownika zwolnieni są także ci, którzy są przyjęci u innego pracodawcy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu umowy lub jej wygaśnięciu, jeśli tylko przedstawią obecne orzeczenie lekarskie, a pracodawca stwierdzi, że opis skierowania pasuje do stanowiska, które proponuje pracownikowi. Badaniom wstępnym pracownika nie podlegają także osoby będące jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą, jeżeli legitymują się ważnymi badaniami lekarskimi na dane stanowisko pracy. Warunek jest jeden – orzeczenie lekarskie musi być zgodne z charakterem obecnej pracy lub stanowiska.

Badania wstępne – kiedy powinno się je wykonać?

Z oficjalnej strony rządowej www.pip.gov.pl dowiadujemy się, że badania wstępne należy przeprowadzić przed dopuszczeniem pracownika do pracy. Konkretniej: badania wstępne powinny być przeprowadzone najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika. Trzeba pamiętać, że czas między wykonaniem badań a dopuszczeniem do pracy nie powinien być zbyt odległy. Pracodawca powinien mieć pewność, że nie zaszły żadne zmiany w stanie zdrowia pracownika.

Co więcej, na stronie rządowej czytamy dalej: „aktualnym orzeczeniem lekarskim w rozumieniu art. 229 § 4 Kp jest orzeczenie, które stwierdza stan zdrowia pracownika w dacie, w której ma on być dopuszczony do pracy. Orzeczenie wydane przed dopuszczeniem pracownika do pracy zachowuje aktualność w okresie w nim wymienionym, jednak staje się nieaktualne w przypadku wystąpienia w tym okresie zdarzeń, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika, o czym mówi wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2002 r., I PK 44/02). Badania wstępne przeprowadza się na koszt pracodawcy. Warto wiedzieć, że orzeczenia lekarskie, które zatwierdzają brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku pracodawca przechowuje w części A akt osobowych pracownika.”

Badania wstępne – skierowanie lekarskie

Badanie wstępne wymaga specjalnego skierowania. Skierowanie można otrzymać od pracodawcy. Wydaje się je w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje osoba kierowana na badania, a drugi lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne.

Na stronie www.pip.gov.pl dowiadujemy się, że skierowanie na badanie wstępne  powinno zawierać:

określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane,w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy – określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona; w tym przypadku pracodawca może wskazać w skierowaniu dwa lub więcej stanowisk pracy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu,w przypadku pracowników określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony,opis warunków pracy uwzględniający informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.

Badania wstępne – orzeczenie lekarskie

Jak mówią informacje z oficjalnej strony rządu, badania wstępne pracownika kończą się zawsze orzeczeniem lekarskim. Orzeczenie to powinno stwierdzić: brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku albo lub istnienie pewnych przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku – w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. W takim przypadku lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne wydaje orzeczenie lekarskie w dwóch egzemplarzach – jeden osobie badanej i drugi pracodawcy. Warto wiedzieć, że w razie negatywnego wyniku badania profilaktycznego pracodawca ma bezwzględny zakaz dopuszczenia pracownika do pracy.

Na stronie rządowej www.pip.gov.pl widnieje także informacja, która przestrzega przed następującą sytuacją: pracodawca, na podstawie orzeczenia lekarskiego, przenosi do odpowiedniej pracy pracownika, który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i nie został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jeżeli przeniesienie do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje dodatek wyrównawczy przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy.