Ból brzucha w ciąży – przyczyny. Kiedy ból brzucha w ciąży może być groźny?

Ból brzucha w ciąży – o czym może świadczyć?

Ból brzucha w ciąży jest fizjologicznym, naturalnym objawem. Może pojawiać się na każdym jej etapie i zazwyczaj nie oznacza niczego niepokojącego. W ciągu 40 tygodni ciąży ciało kobiety znacząco zmienia się, już w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu organizm ciężarnej wystawiany jest na próbę.

Od ok. 8. tygodnia ciąży serce kobiety pracuje z obciążeniem większym o blisko 60% (serce ciężarnej powiększa się o ok. 12%), zwiększa się jego objętość (o ok. 40–45%),zwiększa się przepływ krwi żylnej, szybciej pracują również nerki, dlatego kobiety ciężarne są zmuszone do częstych wizyt w toalecie. Powiększają się piersi, wzrasta zapotrzebowanie na substancje odżywcze. Swoje rozmiary zmienia oczywiście również macica – z 60 do ponad 1000 g. To właśnie stopniowe powiększanie i rozciąganie tego narządu jest najczęstszą przyczyną bólu brzucha w ciąży.

Ból brzucha w ciąży – pierwszy trymestr

Pierwszy trymestr ciąży to okres gwałtownej burzy hormonalnej. W tym okresie rozwój zarodka przebiega bardzo dynamicznie – np. od końca czwartego do końca piątego tygodnia ciąży zarodek powiększa się z 4 do 12 mm. Tym samym powiększa się także macica, która stopniowo zaczyna coraz mocniej uciskać sąsiadujące narządy, powodując szereg dolegliwości, w tym ból brzucha. Mogą pojawić się symptomy, takie jak uczucie „pełności” w jamie brzusznej, uczucia parcia na pęcherz, dolegliwości ze strony układu trawiennego (wzdęcia, gazy, kolka jelitowa). W tym okresie kobieta może odczuwać delikatnie kłucie w brzuchu oraz niewielkie skurcze w podbrzuszu wynikające z rozciągania się więzadeł macicy. Wyżej wymienione dolegliwości są całkowicie normalne i nie oznaczają zazwyczaj niczego niepokojącego.

Jeżeli natomiast w pierwszym trymestrze ciąży pojawi się silny, gwałtowny ból brzucha, któremu towarzyszy plamienie bądź krwawienie, należy niezwłocznie udać się do lekarza bądź na izbę przyjęć szpitala ginekologiczno–położniczego. Tego typu objawy mogą  świadczyć o rozpoczynającym się poronieniu. Podobnie wygląda sytuacja z odczuwaniem intensywnych, regularnych skurczy macicy – mogą one być pierwszym zwiastunem poronienia bądź ciąży pozamacicznej. Ciąża pozamaciczna to stan, w którym zapłodnione jajo płodowe zagnieżdża się poza macicą, przeważnie w jajowodzie, jajniku czy szyjce macicy. Taka sytuacja stanowi poważne zagrożenie dla życia kobiety, może bowiem doprowadzić do krwotoku wewnętrznego i wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej (bądź farmakologicznej).

Ból brzucha w ciąży – drugi trymestr

Drugi trymestr rozpoczyna się w 14. tygodniu ciąży, a kończy wraz z nadejściem 27. tygodnia ciąży. W tym okresie płód w dalszym ciągu bardzo intensywnie się rozwija, zazwyczaj między 16. a 20. tygodniem przyszła mama zaczyna czuć pierwsze ruchy dziecka. Macica nieustannie zwiększa swoje rozmiary, brzuch ciężarnej stale zwiększa swoje rozmiary i w drugim trymestrze jest już wyraźnie widoczny. Wszystkie te czynniki powodują, że kobiecie mogą towarzyszyć nieprzyjemne dolegliwości, takie jak ból brzucha promieniujący do pachwin, kłucie w podbrzuszu czy dolegliwości trawienne.

Jeżeli ból brzucha w drugim trymestrze jest delikatny, nie powoduje znaczącego dyskomfortu, nie powinien budzić niepokoju (aczkolwiek, jeżeli przyszła mama ma wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę). Natomiast, jeśli ból brzucha jest silny, towarzyszą mu regularne skurcze, ból krzyża czy plamienie bądź krwawienie, należy udać się do szpitala.

Objawem, który powinien wzbudzić wzmożoną czujność jest także ból brzucha połączony z jego twardnieniem (ginekolodzy często określają taką sytuację jako „stawianie się” brzucha). Jest to znak, że macica powoli przygotowuje się do porodu, skurcze, które się wtedy pojawiają są bezbolesne i krótkie (nazywane są skurczami przepowiadającymi lub skurczami Braxtona Hicksa). Jeżeli jednak towarzyszy im plamienie, krwawienie czy intensywny ból podbrzusza,  należy zasięgnąć porady lekarskiej. Może to bowiem sugerować odklejenie łożyska lub poród przedwczesny.

Ból brzucha w ciąży – trzeci trymestr

Trzeci trymestr ciąży to okres, w którym ciało kobiety intensywnie przygotowuje się do zbliżającego się porodu. Między 27. a 40. tygodniem ciąży skurcze Braxtona Hicksa stają się częstsze i intensywniejsze, może w tym czasie pojawiać się ból podbrzusza, nie powinien on być jednak silny i ostry – skurcze przepowiadające powinny być bezbolesne lub być odczuwane jako delikatny dyskomfort. W trakcie skurczu najlepiej wygodnie położyć się i postarać się zrelaksować, nie należy dźwigać ciężkich przedmiotów.

Jeżeli skurcze stają się regularne, ich intensywność stopniowo narasta, a ból brzucha staje się coraz silniejszy (czasem promieniuje  do kręgosłupa), może być to oznaka rozpoczynającego się porodu. Innymi symptomami, które świadczą o tym, że rozpoczyna się akcja porodowa mogą być również odejście wód płodowych czy odejście czopa śluzowego. U części kobiet przed porodem pojawia się ból brzucha, któremu towarzyszy biegunka – oznacza to, że organizm oczyszcza się i przygotowuje do przyjścia dziecka na świat.

Tak jak w pierwszym i drugim trymestrze, jeżeli bólowi brzucha towarzyszą inne niepokojące objawy: plamienie, krwawienie, nudności, wymioty, należy niezwłocznie udać się do szpitala.