Ból głowy – rodzaje, przyczyny, diagnostyka, leczenie bólów głowy

Ból głowy – rodzaje

Ból głowy to bardzo częsta dolegliwość, która bywa lekceważona. Bóle głowy co prawda nie muszą oznaczać poważnego schorzenia, mogą wynikać z przemęczenia, odwodnienia czy niedostatecznej ilości snu (nazywa się je bólami pierwotnymi), jednak czasami są objawami poważnej choroby (są to bóle wtórne).

Ból głowy może mieć charakter epizodyczny lub przewlekły, może pojawiać się w określonych, zawsze takich samych, sytuacjach lub nagle i nieoczekiwanie. Także nasilenie bólów głowy może być różne – od łagodnego po ostry i uniemożliwiający normalne funkcjonowanie. Dolegliwości w obrębie czaszki mogą być również umiejscowione w różnych obszarach, najczęstsze są:

• bóle z tyłu głowy (w okolicy potylicy) – spowodowane są w znacznej większości przypadków przez nadciśnienie tętnicze lub zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa szyjnego,

• bóle w okolicy płata czołowego – to przeważnie objawy napięciowych, nazywanych często „zwykłymi” bólów głowy, a także migren,

• bóle skroni – mają podobne przyczyny jak bóle czoła, mogą również świadczyć o urazach czy infekcjach bakteryjnych bądź wirusowych.

Dlaczego tak właściwie boli głowa? Tak naprawdę ból czaszki świadczy o ucisku, jaki wywierają powiększające się naczynia krwionośne na opony mózgowe (twardą, pajęczą, miękką). Te błony otaczające mózg są silnie unerwione (sam mózg nie posiada wolnych zakończeń nerwowych) i odpowiadają za ból głowy

Ból głowy – przyczyny

Ze względu na przyczynę oraz charakter dolegliwości bóle głowy dzieli się na:

• Napięciowe (naczynioruchowe) bóle głowy – powoduje je rozszerzenie niewielkich naczyń krwionośnych w mózgu, stąd dolegliwości przeważnie są umiarkowanie lub słabo nasilone. Dzieje się to na skutek zmęczenia, niewyspania, odwodnienia, głodu czy niekorzystnej pogody. Ból głowy jest wówczas zlokalizowany przede wszystkim w okolicy płata czołowego, ewentualnie skroni, jest ciągły, nie towarzyszą mu gwałtowne objawy (czasami pojawiają się delikatne nudności lub zwroty głowy).

• Migrenowe bóle głowy – etiologia powstawania migren nie została do końca wyjaśniona, często mówi się o czynnikach genetycznych i środowiskowych. Ból głowy jest silny, tępy, pulsujący, może promieniować do oczodołów, dotyczy jednej połowy czaszki. Towarzyszą mu mdłości, wymioty, nadwrażliwość na dźwięki, zapachy, światło, dotyk, zaburzenia czucia i równowagi. Atak migreny może poprzedzać aura, czyli zespół objawów, takich jak: rozdrażnienie, zaburzenia widzenia (np. mroczki i cienie przed oczami), zaburzenia mowy, niedowłady, szumy uszne.

• Klasterowe bóle głowy – bardzo silny ból głowy, dotyczący zazwyczaj jednego oczodołu i skroni z jednej strony głowy, pojawia się nagle i towarzyszą mu: zaczerwienienie oka, łzawienie, obrzęk powieki, wyciek wydzieliny z nosa. Tego typu bóle głowy występują codziennie przez pewien czas (jest to tzw. klaster), a następnie ustępują.

Ból głowy – objawy towarzyszące

Ból głowy może pojawić się także w przebiegu innych dolegliwości, wśród których znajdują się m.in.:

• przeziębienie i grypa,

• zapalenie zatok,

• zapalenie ucha,

• zespół stawu skroniowo-żuchwowego,

• zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych,

• guz mózgu.

Kiedy ból głowy powinien zaniepokoić? Jeśli pojawią się takie objawy, jak: zaburzenia świadomości i pamięci, zaburzenia widzenia, zaburzenia równowagi, wysoka gorączka czy gwałtowne wymioty, należy w trybie pilnym udać się do lekarza.

Ból głowy – diagnostyka i leczenie

Diagnostyka bólów głowy opiera się na dokładnym wywiadzie lekarskim. Pacjent powinien przygotować się do odpowiedzi na pytania o charakter, dokładną lokalizację bólu, jego nasilenie, ewentualne urazy głowy, objawy towarzyszące dolegliwościom. Następnie lekarz zazwyczaj wykonuje badanie neurologiczne oraz pomiar ciśnienia i w zależności od jego wyniku, zleci badania dodatkowe.

Mogą one obejmować podstawowe badania laboratoryjne, jak morfologia krwi i OB, a także badania obrazowe (RTG głowy, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny). Niekiedy konieczne mogą okazać się konsultacje okulistyczne bądź laryngologiczne.