Ból nogi – przyczyny, diagnostyka, leczenie, rehabilitacja bólu nóg

Ból nogi – charakterystyka

Dlaczego bolą nogi? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta i jednoznaczna, bowiem przyczyn bólu nogi (lub nóg) może być naprawdę wiele. Wszystko zależy od dokładnej lokalizacji dolegliwości – czy jest to ból uda, biodra, ból w okolicy kości piszczelowej czy też ból stopy. Należy także ustalić czy dolegliwość ma charakter stały, czy może występuje wyłącznie podczas chodzenia bądź przeciwnie, tylko w czasie spoczynku.

Bolące nogi mogą być związane z urazami i chorobami układu kostno–stawowego, ale nie tylko. Ból nogi może się pojawić w przebiegu chorób naczyń krwionośnych oraz zaburzeń metabolicznych, może być również efektem tzw. zmęczonych nóg, dlatego ważna jest wnikliwa obserwacja własnego organizmu i przeprowadzenie diagnostyki.

Ból nogi – przyczyny

Ból nogi jest terminem bardzo szerokim, dlatego, aby zdefiniować dokładną przyczynę dolegliwości, należy precyzyjnie określić miejsce bólu oraz jego charakter. Może on wynikać z prowadzenia siedzącego trybu życia, braku aktywności fizycznej, przyjmowania pozycji stojącej przez wiele godzin, a nawet niezdrowej diety. Częstokroć po wprowadzeniu zmian w stylu życia, dolegliwości ustępują. Ból nóg może jednak świadczyć także o występowaniu groźnych dla zdrowia schorzeń, wśród których znajdują się:

·        Niewydolność żylna – powstaje one na skutek nieprawidłowej pracy zastawek żylnych i pompy mięśniowej, w efekcie czego dochodzi do cofania się krwi i jej zastoju, czyli tzw. refluksu żylnego. Skutkuje to pojawianiem się bólu nogi (nóg), obrzękami kostek i łydek, uczuciem ciężkości, skurczami mięśni, powstawaniem pajączków oraz żylaków.

·        Miażdżyca tętnic kończyn dolnych – to stopniowe zwężenie tętnic powstające na skutek gromadzenia się złogów wapnia, lipidów i kolagenu. Prowadzi do powstawania blaszek miażdżycowych i ograniczenia przepływu krwi – niedrożności tętnic. Jednym z objawów miażdżycy jest chromanie przestankowe, czyli ból nóg (przeważnie w okolicy łydek) pojawiający się po przejściu pewnego dystansu i ustający w chwili zatrzymania.

• Zakrzepica (choroba zakrzepowo–zatorowa) – to zmniejszenie lub zatrzymanie przepływu krwi w żyłach na skutek krzepnięcia krwi. Skrzepy najczęściej powstają w żyłach kończyn dolnych, co objawia się bólem nogi podczas chodzenia oraz przy ucisku (stopy, łydki czy podudzia), obrzękiem kostki, łydki lub uda, wyraźnym ociepleniem chorej kończyny, a także zasinieniem skóry.

• Choroba zwyrodnieniowa stawów (zwłaszcza stawu kolanowego oraz biodrowego) i kręgosłupa – ból nogi pojawia się początkowo podczas aktywności fizycznej, z czasem jednak zaczyna towarzyszyć choremu także podczas spoczynku. Widoczne jest wyraźne ograniczenie ruchomości zajętego stawu, przykurcze, drętwienie kończyny. Przy zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa lędźwiowego ból pleców promieniuje do nóg i utrudnia poruszanie się.

• Rwa kulszowa (ischialgia) – to ból kręgosłupa lędźwiowo–krzyżowego promieniujący do biodra oraz do nogi (od uda aż do stopy). Pojawia się na skutek podrażnienia korzeni nerwowych lub samego nerwu korzeniowego. Ból nogi w przebiegu rwy kulszowej ma charakter ostry, rwący, uniemożliwia swobodne poruszanie się.

• Fibromialgia – to uogólniony ból stawów oraz mięśni, którego dokładna przyczyna nie została poznana, niektórzy nawet nie uznają jej za odrębną jednostkę chorobową. W przebiegu fibromialgii mogą pojawiać się: ból nogi, ból ręki, bóle stawowe, ból kręgosłupa, sztywność, drętwienie kończyn, obrzęki, ogólne zmęczenie, bezsenność, stany lękowe i depresyjne.

• Dna moczanowa (artretyzm) – to choroba metaboliczna, której przyczyną jest nadmiar kwasu moczowego we krwi. Moczany powodują uszkodzenie tkanek i stan zapalny objawiający się bólem i zniekształceniem stawów. Pojawia wówczas się nagły ból w obrębie stawów i kończyn (np. ból nogi), zwłaszcza w nocy i nad ranem, a także obrzęk, tkliwość palpacyjna, zaczerwienienie.

Ból nogi – diagnostyka

Diagnostyka bólu nogi zależy od dokładnej lokalizacji dolegliwości, a także od objawów towarzyszących – nie istnieje jeden sposób postępowania diagnostycznego dla osób z bólem nogi (nóg). Jeżeli doszło do kontuzji, sprawa jest prostsza, należy wówczas udać się do ortopedy, który zapewne zleci wykonanie RTG kończyny.

Jeśli natomiast ból nie powstał wskutek urazu, jest przewlekły bądź pojawił się nagle i utrudnia normalne funkcjonowanie, należy wybrać się do lekarza pierwszego kontaktu, który przeprowadzi dokładny wywiad z pacjentem, badanie fizykalne i ustali dalsze postępowanie. Może zlecić wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych oraz USG Dopplera obrazujące kierunek i prędkość przepływu krwi przez naczynia krwionośne. Leczenie jest oczywiście uzależnione od rozpoznania konkretnego schorzenia.

Ból nogi – profilaktyka

Wielu chorobom, które powodują ból nogi można zapobiec, wdrażając w życie pewne zasady:

• kontrolowanie masy ciała – otyłość sprzyja powstawaniu wielu schorzeń, w tym chorób układu krążenia,

• dbanie o właściwy poziom aktywności fizycznej, np. codzienne spacery, nordic walking, pływanie, jazda na rowerze,

• włączenie do diety odpowiedniej ilości błonnika pokarmowego oraz dbanie o prawidłową dzienną podaż płynów (u osób dorosłych powinno to być ok. 2 litrów wody dziennie),

• unikanie noszenia butów na wysokim obcasie,

• unikanie wielogodzinnego siedzenia oraz stania, robienie przerw podczas pracy i wykonywanie w tym czasie prostych ćwiczeń,

• wykonywanie relaksujących masaży, kąpieli z dodatkiem soli Epsom czy olejków eterycznych oraz – zwłaszcza podczas upałów – moczenie nóg w chłodnej wodzie,

• u kobiet w okresie menopauzalnym ważne jest dbanie o równowagę hormonalną i uzupełnianie poziomu estrogenów.