Bolesne miesiączkowanie – przyczyny i leczenie bolesnych miesiączek

Czym jest bolesne miesiączkowanie?

Bolesne miesiączkowanie to powszechny problem, który według statystyk dotyka od 40 do 60% kobiet w wieku rozrodczym. Dla części z nich ból towarzyszący menstruacji jest poważnym problemem, ponieważ utrudnia normalne funkcjonowanie, nawet pomimo stosowania powszechnie dostępnych środków przeciwbólowych.

Bolesne miesiączkowanie to nie tylko ból podbrzusza, składa się także na nie szereg innych dolegliwości, takich jak:

• nudności,

• wymioty,

• biegunka

• ból głowy,

• częste oddawanie moczu,

• przyspieszone tętno,

• ataki duszności,

• obniżona koncentracja,

• omdlenia.

U części kobiet ból brzucha podczas miesiączki jest tak silny, że promieniuje do pachwin, ud oraz kręgosłupa. Najsilniejszy jest podczas pierwszego dnia krwawienia, może trwać nawet kilka dni.

Bolesne miesiączkowanie – przyczyny

Bolesne miesiączkowanie można podzielić na pierwotne, czyli takie które pojawia się 2–3 lata od pojawienia się pierwszego krwawienia oraz wtórne, spowodowane stanami chorobowymi.

Bolesne miesiączkowanie pierwotne

Bolesne miesiączkowanie pierwotne jest wywołane przez zwiększony, w porównaniu do kobiet, które nie odczuwają dolegliwości podczas menstruacji, poziom prostaglandyn – hormonów powstających w macicy pod wpływem progesteronu, które przyczyniającego się do powstawania skurczów tego narządu (prostaglandyny regulują m. in. czynność skurczową macicy podczas porodu). Im wyższy poziom prostaglandyn w organizmie, tym bardziej nasilone skurcze i tym samym silniejsze dolegliwości bólowe podczas miesiączki.

Bolesne miesiączkowanie wtórne

Bolesne miesiączkowanie wtórne może być spowodowane rozmaitymi schorzeniami, np. endometriozą. Jest to stan, w którym śluzówka wyściełająca jamę macicy znajduje się poza tym narządem: wewnątrz jamy brzusznej – w jajowodach, na jajnikach, w jelitach, a nawet poza nią – w płucach czy oczach. Jednym z podstawowych objawów endometriozy jest bolesne miesiączkowanie, któremu towarzyszą bardzo obfite krwawienia oraz ból podbrzusza pomiędzy krwawieniami. Występowanie ognisk endometrialnych znacznie utrudnia normalne funkcjonowanie i może prowadzić do niepłodności, dlatego występowanie wyżej wymienionych objawów zawsze wymaga diagnostyki.

Bolesne miesiączki mogą być także sygnałem świadczącym o występowaniu mięśniaków macicy. Mięśniaki należą do łagodnych nowotworów kobiecego narządu rodnego i często odpowiadają za bolesne, długie oraz nieregularne miesiączki. Nawet jeżeli mięśniaki są niewielkie wymagają stałej kontroli lekarskiej.

Wydłużone i obfite krwawienia miesięczne, które powodują silny ból podbrzusza mogą być spowodowane również polipami szyjki macicy. Polipy to zmiany rozrostowe, najprawdopodobniej powstają one w wyniku zaburzeń hormonalnych związanych z estrogenami bądź przewlekłego stanu zapalnego szyjki macicy. Ponieważ ich objawy są niespecyficzne (bolesne miesiączki, krwawienie po stosunku, duża ilość śluzowej wydzieliny) i mogą przypominać objawy raka szyjki macicy, wymagają zgłoszenia się do ginekologa.

Cykl miesiączkowy może zostać zaburzony także przez choroby niezwiązane z narządami rodnymi. Jednym z najczęstszych schorzeń, które może powodować bolesne miesiączkowanie jest niedoczynność tarczycy. Kiedy pojawia się niedobór hormonów tarczycowych, przysadka mózgowa zwiększa swoją aktywność, co  z kolei związane jest z wyższym poziomem estrogenów. Krwawienia są wówczas nieregularne i bolesne.

Mówiąc o zespole bolesnego miesiączkowania, należy jako przyczynę wymienić także wady rozwojowe macicy, takie jak tyłozgięcie czy niedorozwój macicy.

Bolesne miesiączkowanie – diagnostyka

Podstawą diagnostyki bolesnego miesiączkowania jest dokładny wywiad lekarski oraz badanie ginekologiczne. Lekarz z pewnością zapyta o datę pierwszej oraz ostatniej miesiączki, o długość cyklu, o to, czy jest on regularny, a także o dodatkowe objawy towarzyszące bolesnemu miesiączkowaniu, występujące choroby przewlekłe czy zażywane leki.

Diagnostyka bolesnych menstruacji może zostać poszerzona o badania dodatkowe takie jak USG dopochwowe czy histeroskopia (badanie oceniające budowę jamy macicy). W niektórych przypadkach pomocne może okazać się wykonanie badań laboratoryjnych, podczas których zbadany zostanie poziom hormonów płciowych oraz hormonów tarczycy.

Bolesne miesiączkowanie – leczenie

Leczenie bolesnego miesiączkowania jest oczywiście uzależnione od przyczyny. W przypadku bolesnego miesiączkowania wtórnego leczenie polega na usunięciu nieprawidłowości, przeszkód anatomicznych (np. polipów, mięśniaków, torbieli endometrialnych), może obejmować również przyjmowanie preparatów hormonalnych.

Leczenie bolesnego miesiączkowania pierwotnego polega przede wszystkim na łagodzeniu bólu przy pomocy środków przeciwbólowych. W zależności od nasilenia dolegliwości zastosować można:

• paracetamol,

• ibuprofen,

• ketoprofen,

• nimesulid,

• naproksen,

• kwas mefenamowy.

Jeżeli bolesnemu miesiączkowaniu towarzyszą silne skurcze, warto zastosować preparaty o działaniu rozkurczowym zawierające drotawerynę. Pomocne może okazać się również przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych z niskimi dawkami hormonów, które powodują obniżenie produkcji prostaglandyn. O tym sposobie leczenia musi jednak zadecydować lekarz.