Celiakia – czym jest, jak się objawia?

Celiakia – czym jest?

Celiakia jest to choroba trzewna o charakterze autoagresji, w której nietolerancja na gluten powoduje uszkodzenia kosmków jelitowych i utrudnione wchłanianie składników odżywczych. Choroba ta ma podłoże genetyczne i wynika z nieprawidłowego reagowania na zawarte w zbożu frakcje białka, czyli gluten. Do frakcji tych należy gliadyna znajdująca się w białku pszenicy, sekalina zawarta w życie, awenina z owsa, jak również hordeina pochodząca z jęczmienia. Jeśli osoba z celiakią spożywa gluten, wówczas dochodzi u niej do spłaszczenia kosmków jelitowych, a w końcu ich zaniku. Kosmki jelitowe spełniają bardzo ważną rolę w trawieniu i wchłanianiu substancji odżywczych (np. enzym laktaza rozkłada cukier mleczny). Dlatego, gdy dochodzi do uszkodzenia jelit, dochodzi do niedoborów żywieniowych i osłabienia organizmu.

Celiakia – objawy

Typowymi objawami celiakii są: zaburzenia trawienia, biegunki lub zaparcia, wzdęcia oraz utrata masy ciała. Osoby, które nie tolerują glutenu mają również problemy z trawieniem i wchłanianiem tłuszczów oraz liczne niedobory minerałów, które manifestują się np. bardziej kruchymi paznokciami, wysypkami skórnymi czy wrzodami w ustach. Ze względu na intensywność i rodzaj objawów oraz stopień zniszczenia błony śluzowej jelita wyróżnia się trzy podstawowe postacie celiakii: klasyczną, niemą i latentną.

Postać klasyczna celiakii

Przy pełnoobjawowej klasycznej postaci celiakii mamy do czynienia z takimi objawami jak: biegunki tłuszczowe i/lub wodniste, bóle brzucha, wzdęcia, spadek wagi, brak apetytu. Poza tym do charakterystycznych symptomów tej postaci choroby możemy zaliczyć: zmęczenie, bóle kości, zaburzenia miesiączkowania, pogorszenie stanu skóry. Celiakia wiąże się również z pojawieniem się zaburzeń psychicznych czy też zwiększoną podatnością na popadanie w stany depresyjne. Gorsze trawienie i wchłanianie w celiakii wiąże się również z powstaniem licznych niedoborów, których wynikiem jest np. hipokalcemia (stężenie wapnia poniżej prawidłowego zakresu), hipoproteinemia (niedobór białek), hipowitaminoza (brak witamin), nietolerancja dwucukrów (stąd może brać się nietolerancja laktozy) i zwiększona podatność na alergie.

Postać niema celiakii

Postać niema celiakii to forma bezobjawowa lub uboga w objawy. Dlatego, aby stwierdzić, że mamy do czynienia z chorobą trzewną i że dochodzi do zmian w błonie śluzowej jelit, wykonuje się testy serologiczne. W tej postaci choroby nie ma charakterystycznych dla celiakii objawów typu: ból brzucha czy biegunka. Bardzo często choroba trzewna jest odkrywana dopiero wówczas, gdy w badaniach krwi widoczna jest anemia z niedoboru żelaza, niedobór witaminy K oraz gdy dochodzą do tego inne objawy typu: niedorozwój szkliwa zębowego, autyzm, padaczka, cukrzyca typu 1, zaburzenia płodności, skłonność do poronień, choroba Addisona, niedobór masy ciała, patologiczne złamania kostne.