Erytrodermia pierwotna – czy można ją leczyć?
Erytrodermia należy do uogólnionych zmian występujących na całej lub większości powierzchni skórnej ciała. W podstawowym jej podziale wyróżnia się postać erytrodermii pierwotnej oraz erytrodermii wtórnej i tej pierwszej przede wszystkim dotyczyć będzie niniejszy artykuł. Powiemy w nim, jakie są przyczyny erytrodermii pierwotnej, jakich objawów można się spodziewać oraz co decyduje o postępach w leczeniu. Zachęcamy do czytania! ????
Czym jest erytrodermia pierwotna?
W przeciwieństwie do postaci wtórnej, erytrodermia pierwotna nie posiada swojej bezpośredniej przyczyny w chorobie bazowej, jaką w przypadku postaci wtórnej mogłaby być np. łuszczyca. Erytrodermia pierwotna ma miejsce wówczas, gdy chory doświadcza zmian skórnych w obrębie całego ciała mimo braku wcześniejszych dolegliwości ze strony skóry.
Erytrodermia, inaczej zwana złuszczającym zapaleniem skóry, jest zespołem objawów znacznie częściej dotyczącym mężczyzn niż kobiety – choruje trzech mężczyzn, na jedną kobietę. Statystycznie najwięcej chorych diagnozuje się w wieku około 40 lat. Statystyki w tym przypadku jednak nie mogą być miarodajną wskazówką ze względu na wielość różnych rodzajów erytrodermii – wiele z nich dotyczy noworodków, inne mogą pojawiać się i nawracać na przestrzeni całego życia, kolejne są specyficzne dla osób starszych.
Przyczyny erytrodermii pierwotnej
W związku z tym, że erytrodermia pierwotna może występować jedynie jako nowe dla pacjenta zjawisko, wynikające z czynników innych niż leczona do tej pory choroba skórna, z miejsca należy zaznaczyć, że erytrodermia pierwotna nie jest również zaostrzeniem żadnej innej choroby. Może być co najwyżej kolejnym objawem jakiegoś schorzenia.
W jakich przypadkach ją zatem obserwujemy? Poniżej wymieniamy najczęstsze przyczyny erytrodermii pierwotnej:
· Patologiczna reakcja organizmu na leki takie jak antybiotyki, neuroleptyki, leki przeciwgruźlicze lub przeciwnowotworowe – są to najczęstsze przyczyny występowania erytrodermii pierwotnej!
· Narażenie skóry na szkodliwe promieniowanie UV czy środki drażniące (kwasy i zasady).
· Objaw występowania nowotworu.
Objawy erytrodermii pierwotnej
Najważniejsza cecha erytrodermii pierwotnej, którą charakteryzują się zmiany skórne, aby zostać zdiagnozowane w taki sposób, jest zaczerwienienie skóry, które obejmuje przynajmniej 90% powierzchni ciała pacjenta. Najczęstszym objawem towarzyszącym zaczerwienieniu w erytrodermii pierwotnej jest również złuszczanie się naskórka. Naskórek zaczyna się złuszczać po upływie od 2 do 6 dni od wystąpienia pierwszych ognisk zapalnych na skórze, poczynając od zgięć rąk i nóg. Skóra w przebiegu erytrodermii zdaje się być znacznie cieplejsza niż normalnie, a wysypce towarzyszy uporczywy świąd i pieczenie. Wśród objawów dla erytrodermii bardzo typowych znajduje się obrzęk powiek, który powoduje wywinięcie się ich na zewnątrz.
Źle lub nieskutecznie leczona erytrodermia pierwotna może doprowadzić do zaburzeń w obrębie przydatków skóry. Osoba chora może stracić włosy, dochodzi również do prążkowania i grubienia paznokci, a w końcu do całkowitego odklejenia się płytki paznokciowej od łożyska.
Jeśli erytrodermia pierwotna ma charakter przewlekły może dojść nawet do stałych zmian miejscowych oraz uogólnionych w pigmentacji skóry, przypominających swym wyglądem bielactwo. W przypadku erytrodermii pierwotnej mogą występować dodatkowo objawy składające się na reakcje alergiczne wobec przyjmowanych leków, które wywołały omawiane zmiany skórne lub objawy towarzyszące chorobie nowotworowej (w przebiegu erytrodermii znacznie nasilone ze względu na dodatkowe osłabienie organizmu). Mogą to być symptomy takie jak kaszel, duszności, ból w klatce piersiowej czy też przewlekłe zmęczenie – wynikające również ze świądu, który uniemożliwia sen.
Leczenie i zagrożenia erytrodermii pierwotnej
W przypadku erytrodermii pierwotnej powodzenie leczenia zależy przede wszystkim od szybkiej reakcji ze strony pacjenta. Erytrodermia stanowi duże zagrożenie dla zdrowia i życia, dlatego wizyta lekarska wskazana jest jak najszybciej. Brak reakcji może pogłębić tylko niebezpieczeństwo wystąpienia wstrząsu, odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych w organizmie, o które w przebiegu erytrodermii pierwotnej bardzo łatwo. Często do śmierci pacjenta doprowadzają liczne zaniedbania, które w normalnym stanie nie zrobiłyby mu krzywdy, natomiast erytrodermia jest również chorobą, w przebiegu której pacjent jest mocno osłabiony i ze względu na to w sposób szczególny powinien o siebie dbać.
Wiele osób z objawami erytrodermii pierwotnej ze względu na wymienione wyżej niebezpieczeństwa wymaga leczenia szpitalnego – zwłaszcza dzieci. Pierwszym działaniem podejmowanym przez lekarzy jest podłączenie kroplówek, uzupełniających wodę oraz elektrolity w organizmie. Najważniejsze jest zażegnanie kryzysu, którym dla organizmu jest odwodnienie. Następnie stosuje się standardowe leczenie. Przede wszystkim leki antyhistaminowe oraz stałe nawilżanie zmienionej chorobowo skóry. W tym celu stosuje się wilgotne okłady oraz emolienty, czasem maści sterydowe. Raczej nie podaje się sterydów, ani antybiotyków doustnych. Jedynie w skrajnych przypadkach, gdy stan pacjenta jest bardzo alarmujący lub gdy doszło do mocnego nadkażenia w obrębie zmian skórnych, jest to praktykowane.
Przede wszystkim jednak szuka się przyczyny erytrodermii pierwotnej i podejmuje próby jej neutralizacji. Rokowania w erytrodermii pierwotnej są jak najbardziej optymistyczne, zwłaszcza jeżeli reakcja skórna wystąpiła jako skutek zażycia leków.
