Glukoza w moczu – dlaczego się pojawia i co może oznaczać?

Rola i występowanie glukozy w organizmie

Glukoza jest niezwykle ważnym dla ludzkiego organizmu związkiem chemicznym. Stanowi podstawowe źródło energii wszystkich komórek, a dodatkowo bierze udział w regulacji przemian tłuszczowych, uczestniczy w procesie gojenia się ran i zmniejsza stopień zatrucia substancjami toksycznymi. Znajduje się przede wszystkim w osoczu krwi, które transportuje ją do tkanek i narządów. U zdrowych osób nie powinna występować w moczu, dlatego wykrycie nawet niewielkiej jej ilości jest objawem niepokojącym i powinno stanowić wstęp do dalszej diagnostyki.

Glukoza w moczu – dlaczego się pojawia i co może oznaczać?

U zdrowej osoby krew przefiltrowana przez kłębuszki nerkowe trafia do kanalików nerkowych, w których ulega resorpcji zwrotnej. Zdarza się jednak, że na skutek przekroczenia progu nerkowego glukozy lub wady cewek nerkowych proces ten jest zaburzony, co prowadzi do pojawienia się cukru w moczu, czyli tzw. glikozurii. Najczęstszą przyczyną tego stanu jest cukrzyca. Towarzysząca jej hiperglikemia sprawia, że nerki nie są w stanie wchłonąć nadmiaru cukru z powrotem do krwiobiegu, w związku z czym przedostaje się on do moczu - aby tak się stało, stężenie glukozy we krwi musi przekroczyć wartość 180 mg/dl. Cukier w moczu może się również pojawić w wyniku chorób nerek, takich jak glukozuria nerkowa czy zespół Fanconiego, oraz na skutek zwiększonego wytwarzania glikokortykosteroidów przy zespole Cushinga, guzach przysadki mózgowej i przyjmowaniu niektórych leków.Zdarza się także, że przyczyną obecności glukozy w moczu jest spożywanie nadmiernej ilości alkoholu lub węglowodanów, przewlekły stres, choroba wątroby lub ciąża (w takim przypadku objaw ten często występuje naturalnie i nie wymaga leczenia).

Glukoza w moczu – jakie badania wykonać?

W celu sprawdzenia, czy w moczu obecna jest glukoza, wykonuje się badanie ogólne moczu, które pomaga również w wykrywaniu obecności innych niepożądanych składników (np. kryształy, białko, bakterie, tłuszcz, erytrocyty, leukocyty) oraz nieprawidłowości w zakresie pH, ciężaru właściwego i barwy moczu.Do badania należy oddać pierwszy poranny mocz, najlepiej taki nie z początkowego, lecz ze środkowego strumienia. W ciągu 8 godzin przed pobraniem próbki nie powinno się spożywać pokarmów ani pić napojów innych niż woda, a w ciągu doby poprzedzającej pobranie próbki należy unikać jedzenia produktów, które wpływają na zabarwienie moczu (np. buraki). Badania nie można również wykonywać w trakcie miesiączki. Bardzo ważne jest także, aby zadbać o sterylność pojemnika, który posłuży nam do przechowywania moczu (w przeciwnym razie wynik badania może być zafałszowany), a pobraną próbkę oddać do laboratorium w ciągu ok. dwóch godzin.Poza badaniem ogólnym moczu istnieją również dostępne w aptekach testy paskowe, dzięki którym możemy sprawdzić obecność i orientacyjnie zmierzyć ilość glukozy w moczu, jednak nie charakteryzują się one wysokim poziomem czułości.W przypadku pozytywnego wyniku badania pacjenta kieruje się na badanie stężenia glukozy we krwi. Jeśli zaś nie jest ono przekroczone i nie mamy do czynienia z cukrzycą, konieczne jest wykonanie USG nerek lub niekiedy dalsza diagnostyka, np. w kierunku gruczolaka przysadki mózgowej.

Glukoza w moczu – kto powinien poddać się badaniu?

Badaniu na obecność glukozy w moczu powinny poddać się osoby, które zauważyły u siebie objawy takie jak:

• częste oddawanie moczu,

• spadek masy ciała,

• osłabienie i chroniczne zmęczenie,

• zwiększone pragnienie,

• senność,

• bóle głowy,

• kwaśny zapach z jamy ustnej,

• trudno gojące się rany,

• łuszczenie się skóry i jej suchość.