Grupy krwi - charakterystyka, dziedziczenie, konflikt serologiczny

Krew – co należy o niej wiedzieć?

U ludzi i innych kręgowców krew to stale krążący płyn, który przenosi tlen i składniki odżywcze do tkanek oraz usuwa dwutlenek węgla i inne odpady przemiany materii. Krew jest płynna i zawiera liczne zawieszone w niej komórki i białka, przez co jest gęstsza niż woda. Przeciętny człowiek ma w swoim ciele około 5 litrów krwi.

Krew jest również głównym składnikiem układu odpornościowego, ponieważ zawiera białe krwinki i czynniki odpornościowe. Oprócz tego krew reguluje temperaturę ciała i transportuje inne ważne substancje pomiędzy komórkami (takie jak hormony).

Ciecz zwana osoczem stanowi około połowy zawartości krwi. Osocze zawiera białka, które pomagają w krzepnięciu krwi, transporcie substancji i utrzymywaniu równowagi kwasowo-zasadowej. Osocze krwi zawiera również glukozę i inne rozpuszczone składniki odżywcze.

Około połowa objętości krwi składa się z komórek krwi i są to:

• czerwone krwinki, które przenoszą tlen do tkanek,

• białe krwinki, które zwalczają infekcje,

• płytki krwi, mniejsze komórki, które pomagają w krzepnięciu krwi.

Grupy krwi – historia odkrycia

Bez wątpienia ewolucja ludzkich grup krwi ma historię tak długą jak sam człowiek. Istnieją co najmniej trzy hipotezy dotyczące powstawania i mutacji ludzkich grup krwi. Globalny schemat rozmieszczenia grup krwi zależy od różnych czynników środowiskowych, takich jak klimat, wysokość nad poziomem morza, wilgotność itp.

Chociaż oznaczanie grupy krwi jest uważane za jedną z najbardziej podstawowych procedur wykonywanych obecnie, historycznie jest to stosunkowo nowa koncepcja, która wywodzi się z transfuzji krwi - czynności przenoszenia krwi z jednej osoby na drugą. Chociaż dzisiaj uważamy ją za coś oczywistego, kiedyś uważano ją za nie tylko wątpliwą technikę, ale praktycznie niewykonalną. Mówiąc najprościej, w XIX w. transfuzje albo działały fantastycznie dla biorcy, albo szybko prowadziły do ​ śmierci.

Pierwszą udaną transfuzję człowiek-człowiek w 1818 roku wykonał dr James Blundell na pacjentce cierpiącej na krwotok wywołany porodem, wykorzystując jako dawcę męża pacjentki. Chociaż w następnych latach wykonał do dziesięciu całkowitych transfuzji, Blundell (podobnie jak inni lekarze) szybko zauważył, że wskaźniki sukcesu były losowe, a w niektórych przypadkach wręcz fatalne. Podczas gdy niektórzy pacjenci reagowali nadzwyczaj dobrze, inni pacjenci umierali w ciągu kilku dni.

Po dziesięcioleciach niskich wskaźników sukcesu i dziesiątkach zmarłych pacjentów tajemnica została rozwiązana w 1901 roku, kiedy austriacki lekarz Karl Landsteiner pobrał próbki krwi od sześciu zdrowych naukowców (w tym siebie samego) i postanowił sprawdzić, co się stanie, jeśli zostaną zmieszane razem w probówce. Podczas gdy niektóre próbki nie reagowały, zauważył, że w innych utworzyły grudki i zlepiły się.

Landsteiner odkrył system grup krwi ABO przez zmieszanie czerwonych krwinek i surowicy każdego ze swoich pracowników. Wykazał, że surowica niektórych osób aglutynuje czerwone krwinki innych. Na podstawie tych wczesnych eksperymentów zidentyfikował trzy typy, nazwane A, B i C (C miało później zostać przemianowane na O, od niemieckiego „Ohne”, co oznacza „bez” lub „Zero”). Czwarta rzadziej występująca grupa krwi AB została odkryta rok później.

Odkrycie Landsteinera odegrało kluczową rolę w następnym stuleciu. Rozumiejąc różnicę między grupami krwi A, B, O i AB (która jest wyjątkowa, ponieważ osocze AB nie reaguje na żadną inną grupę) w 1902 roku, lekarze byli w stanie skutecznie i bezpiecznie zastosować transfuzję krwi jako rutynową procedurę. Po tym, jak w 1916 roku Amerykanin Oswald Robertson wykazał, że transfuzje można wykonywać przy użyciu przechowywanej i schłodzonej krwi, znacząco wzrosła liczba transfuzji. W latach czterdziestych XX wieku codziennie wykonywano setki transfuzji, co doprowadziło do powstania banków krwi i dobrowolnych pobrań krwi. W uznaniu jego ogromnego wkładu w medycynę, Landsteiner otrzymał w 1937 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny.

Grupy krwi – klasyfikacja

Kategoryzacja krwi według typu pomaga między innymi zapobiegać negatywnym reakcjom podczas transfuzji krwi. Czerwone krwinki mają na swojej powierzchni markery, które charakteryzują typ komórki. Te markery (zwane również antygenami) to białka i cukry wykorzystywane przez nasze ciała do identyfikacji komórek krwi jako należących do nas.

Dwa główne układy krwi to AB0 i Rh.

System krwi AB0 ma cztery główne typy:

• grupa A: ta grupa krwi ma marker znany jako A,

• grupa B: ta grupa krwi ma marker znany jako B,

• grupa AB: ta grupa krwi ma zarówno markery A, jak i B,

• typ 0: ta grupa krwi nie ma ani znaczników A ani B.

Krew jest dalej klasyfikowana jako „Rh dodatnia” (co oznacza, że ​​ma czynnik Rh) lub „Rh ujemna” (bez czynnika Rh).

Tak więc istnieje osiem możliwych grup krwi:

• 0 ujemna. Ta grupa krwi nie ma znaczników A ani B i nie ma czynnika Rh,

• 0 dodatnia. Ta grupa krwi nie ma znaczników A ani B, ale ma czynnik Rh. Krew 0 dodatnia jest jedną z dwóch najczęściej występujących grup krwi (drugą jest A dodatnia),

• A ujemna. Ta grupa krwi ma tylko znacznik A,

• A dodatnia. Ta grupa krwi ma marker A i czynnik Rh, ale nie ma markera B. Wraz z dodatnim 0, jest to jedna z dwóch najpopularniejszych grup krwi,

• B ujemna. Ta grupa krwi ma tylko marker B,

• B dodatnia. Ta grupa krwi ma marker B i czynnik Rh, ale nie ma markera A,

• AB ujemna. Ta grupa krwi ma markery A i B, ale nie ma czynnika Rh,

• AB dodatnia. Ta grupa krwi ma wszystkie trzy typy markerów - A, B i czynnik Rh.

Posiadanie któregokolwiek z tych markerów (lub żadnego z nich) nie czyni krwi osoby zdrowszą ani silniejszą. To tylko różnica genetyczna, podobnie jak kolor oczu czy struktura włosów.

Grupy krwi – dziedziczenie

Osoba dziedziczy swoją grupę krwi po rodzicach. Na długim ramieniu chromosomu 9 znajduje się jeden gen zwany genem ABO, który koduje enzym glikozylotransferazę. Enzym ten zmienia grupy węglowodanowe antygenów na powierzchni czerwonych krwinek. Sposób modyfikacji grup określa grupę krwi danej osoby.

Grupy krwi dziedziczone są niezależnie od czynnika Rh. Dziedziczenie odbywa się według prawa Mendla, czyli reguły przekazywania cech dziedzicznych. Określa się ten proces jako kodominację. Heterozygota posiada jednocześnie cechy obu alleli rodziców. Jeden allel otrzymujemy od matki, drugi od ojca, determinują oni w ten sposób grupę krwi swojego potomstwa. W układzie głównych grup krwi AB0 możliwe są tylko cztery warianty dziedziczenia – A, B, AB lub 0. Znając grupę krwi każdego z rodziców, można przewidzieć grupę krwi ich dziecka, która nie ulega zmianie w czasie całego jego życia.