Grzybica owłosionej skóry głowy - objawy i leczenie

Grzybica owłosionej skóry głowy – charakterystyka schorzenia

Grzybica owłosionej skóry głowy to grzybicze zakażenie (dermatofitoza) skóry głowy. Choroba jest wywoływana głównie przez dermatofity z rodzajów Trichophyton i Microsporum, które atakują łodygę włosa. Obraz kliniczny to zazwyczaj pojedyncze lub wielokrotne plamy wypadania włosów, czasem z wzorem „czarnej kropki” (często z odłamanymi włosami), któremu może towarzyszyć stan zapalny, łuszczenie się, krosty i świąd. Grzybica owłosionej skóry głowy, raczej rzadka u dorosłych, występuje głównie u dzieci przed okresem dojrzewania, częściej u chłopców niż dziewcząt. Choroba jest zakaźna i może być przenoszona przez ludzi, zwierzęta lub przedmioty będące siedliskiem grzyba.

Grzybica owłosionej skóry głowy - objawy

Grzybica owłosionej skóry głowy może wyglądać jak zgrubiałe, łuszczące się obrzęki lub rozszerzające się wypukłe czerwone pierścienie. Typowe objawy to:

• silne swędzenie skóry głowy,

• łuszczenie

• łysienie w miejscach, w których grzyb zakorzenił się w skórze.

Często objawia się identycznie jak łupież lub łojotokowe zapalenie skóry. Najwyższa zachorowalność występuje u chłopców w wieku szkolnym. Istnieją trzy rodzaje grzybicy skóry owłosionej głowy:

• Grzybica drobnozarodnikowa,

• Grzybica strzygąca

• grzybica woszczynowa

Podział ten jest oparty na drobnoustroju sprawczym i naturze objawów.

W grzybicy drobnozarodnikowej zmiana to mała czerwona grudka wokół łodygi włosa, która później staje się łuszcząca, aż w końcu włosy odrywają się 1–3 mm powyżej skóry głowy. Wcześniej choroba ta była wywoływana głównie przez Microsporum audouinii, ale w Europie częściej wywołuje ją M. canis. Źródłem tego grzyba są zwykle chore koty i kocięta. Choroba może rozprzestrzeniać się poprzez kontakt międzyludzki lub przez dzielenie się zanieczyszczonymi szczotkami i grzebieniami.

W przypadku grzybicy strzygącej, grzyb powoduje suche, niezapalne plamy, które mają zwykle kanciasty kształt. Kiedy włosy odrywają się przy otworze mieszka włosowego, pozostają czarne kropki.

Grzybica woszczynowa jest z kolei wywoływana przez T. schoenleinii i występuje endemicznie w Afryce Południowej i na Bliskim Wschodzie. Charakteryzuje się szeregiem żółtawych, okrągłych skorupek w kształcie miseczek, zgrupowanych w plastry przypominające plaster miodu, każdy o wielkości rozdrobnionego grochu, z włosem wystającym pośrodku. Te powiększają się i ulegają zaskorupieniu, tak że charakterystyczna zmiana jest widoczna tylko wokół krawędzi strupa.

Grzybica owłosionej skóry głowy – leczenie

Leczeniem z wyboru przez dermatologów jest bezpieczny i niedrogi lek doustny - gryzeofulwina, wtórny metabolit grzyba Penicillium griseofulvin. Związek ten działa fungistatycznie (hamuje wzrost lub rozmnażanie się grzybów) i działa poprzez oddziaływanie na układ mikrotubularny grzybów. W przeciwieństwie do innych grzybiczych infekcji skóry, które można leczyć miejscowymi terapiami, takimi jak kremy nakładane bezpośrednio na dotknięty obszar, gryzeofulwina musi być przyjmowana doustnie, aby była skuteczna. Umożliwia to lekowi penetrację łodygi włosa, w której żyje grzyb. Skuteczność terapii tego leczenia jest na ogół wysoka i mieści się w zakresie 88–100%. Inne doustne leki przeciwgrzybicze na grzybicę skóry owłosionej głowy obejmują terbinafinę, itrakonazol i flukonazol. Te leki mają tę zaletę, że kuracja trwa krócej niż w przypadku gryzeofulwiny.

Grzybica owłosionej skóry głowy – działania prewencyjne

Do podstawowych działań chroniących skórę głowy przed grzybicą jest regularne mycie oraz suszenie włosów. Nigdy nie należy także korzystać z cudzych ręczników i przyborów do czesania włosów.

Dodatkowo należy pamiętać o kilku ważnych zasadach:

• Nie powinno się korzystać z nakryć głowy, poszewek na poduszę, z którymi miała wcześniej kontakt osoba chora.

• Uprawianie sportów kontaktowych, w których dochodzi do stykania głowami powinny być wstrzymane na czas leczenia.

• Jeśli jedna osoba w domu jest chora, warto przebadać wszystkich domowników. Jeżeli grzybica owłosionej skóry głowy pojawi się u kolejnej osoby, należy wprowadzić leczenie w tym samym czasie u wszystkich zarażonych osób.

Źródłem infekcji mogą być zwierzęta domowe, w szczególności szczenięta i kocięta. Nie powinno się głaskać bezdomnych psów i kotów, a jeśli to nasz pupil wykazuje objawy, takie jak łuszczenie się czy utrata sierści, należy natychmiast zabrać go do weterynarza. Warto też pamiętać o tym, że jeśli w domach, gdzie mieszkają zwierzęta, występują nawracające grzybice, może mieć to źródło w bezobjawowych infekcjach grzybiczych właśnie u naszych pupili. Warto zatem przeprowadzać od czasu do czasu rutynowe badania w kierunku grzybicy.