Hiperlipoproteinemie – rodzaje, objawy i leczenie

Hiperlipoproteinemie - definicja

W dużym uproszczeniu, hiperlipoproteinemia oznacza zbyt wysoki poziom ilości tłuszczów we krwi, przede wszystkim cholesterolu.

Cholesterol to woskowata cząsteczka tłuszczu wytwarzana przez wątrobę. Jest niezbędna do utrzymania zdrowych błon komórkowych, funkcjonowania mózgu, produkcji hormonów i magazynowania witamin.

Istnieją dwa rodzaje białek lub lipoprotein, które transportują cholesterol do komórek: lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL), czyli tak zwany zły cholesterol i lipoproteiny o dużej gęstości (HDL), czyli dobry cholesterol.

HDL jest korzystny dla zdrowia, ponieważ przenosi nadmiar cholesterolu z powrotem do wątroby w celu wydalenia go z organizmu. Następnie wątroba eliminuje cholesterol poprzez żółć. LDL, który pozostaje we krwi, szkodzi zdrowiu, ponieważ pozwala na gromadzenie się nadmiaru substancji lipidowych we krwi.

Triglicerydy to inny rodzaj tłuszczu we krwi. Nie są rodzajem cholesterolu, ale mają silny związek z chorobami serca. Dlatego u osób, u których podejrzewa się hiperlipoproteinemie bada się również poziom triglicerydów

Hiperlipoproteinemie – rodzaje

• Hiperlipoproteinemia typu I – u podłoża występowania których leży predyspozycja genetyczno-dziedziczna. Mamy tu do czynienia z nadmierną ilością trójglicerydów we frakcji chylomikronu. U osób cierpiących na ten typ choroby, bardzo często pojawiają się stany zapalne trzustki oraz bóle brzucha, niemniej jednak nie zauważono zwiększonego ryzyka chorób naczyniowych w tych przypadkach.

• HIperlipoproteinemia typu II – występuje wysoki poziom beta-lipoprotein.

• Wszystkie problemy zdrowotne związane z drugim typem hiperlipoproteinemii, charakteryzują się podwyższonymi poziomami cholesterolu we krwi, niemniej zdarzają się przypadki, w których podniesione są również poziomy trójglicerydów. Typ ten objawia się żółtymi osadami tłuszczowymi, które pojawiają się pod skórą kostek, kolan, pośladków i pięt. Mogą również pojawiać się żółte plamki na powiekach. Ten typ dolegliwości występuje zarówno w postaci rodzinnej, jak i nabytej, najczęściej jednak rozwija się w wyniku złego odżywiania.

• Typ III – pojawia się niezwykle rzadko. Cechuje go nieprawidłowa frakcja lipoproteinowa, która jest pośrednim produktem przemiany pomiędzy frakcjami prebeta-lipoproteinową i beta-lipoproteinową. Typ III jest najczęściej genetycznie uwarunkowany, objawia się nietolerancją glukozy na skutek wysokiego poziomu cholesterolu i trójglicerydów.

• Typ IV – łagodniejszy rodzaj choroby, dochodzi w nim jedynie poziom trójglicerydów, niemniej nie zwiększa on ryzyka chorób naczyniowych. To najczęściej pojawiający się rodzaj hiperlipoproteinemii w Polsce, dotyka nawet 20% dorosłych. Pojawia się zazwyczaj z powodu spożywania zbyt dużej ilości cukrów prostych, również osoby otyłe narażone są na ryzyko rozwoju choroby.

• Typ V – niezwykle podobny do typu 1 z tym, że jest łagodniejszy. Cechuje go wysoki poziom chylomikronów oraz frakcjiprebeta-lipoproteinowej (transportujących glicerydy). Ten typ dolegliwości zazwyczaj atakuje w postaci wtórnej, współtowarzysząc innym chorobom, np. cukrzycy lub zapaleniu trzustki.

Hiperlipoproteinemie - przyczyny

Do głównych przyczyn hiperlipoproteinemii należy szereg czynników genetycznych, które przyczyniają się do powstawania zaburzeń gospodarki tłuszczów we krwi. Dodatkowo są to również:

• Cukrzyca – wpływa na sposób, w jaki organizm radzi sobie z potrzebami energetycznymi, a także w jaki modyfikuje lipidy. Występuje wysoki poziom trójglicerydów i cholesterolu HDL, które dodatkowo podnosi się w wyniku otyłości często towarzyszącej cukrzycy.

• Niedoczynność tarczycy – to przyczyna zaburzeń lipidowych. Tarczyca wpływa na szybkość zmian w organizmie, w tym w przypadku tłuszczów. Wynikiem mogą być nadmierne wyrzuty cholesterolu.

• Choroby nerek – wpływają one na białka krwi, a tym samym na włókna tłuszczowe, powodując wzrost poziomu cholesterolu LDL.

• Choroby wątroby – w zależności od stadium i nasilenia zaburzenia pracy wątroby mogą zwiększać lub zmniejszać ilość tłuszczów we krwi.

• Alkohol - podnosi poziom trójglicerydów, ale w umiarkowanych ilościach może być korzystny w produkcji cholesterolu HDL.

• Palenie papierosów.

• Niedożywienie.

• Otyłość.

• Niektóre leki mogą zwiększać poziom tłuszczu we krwi, na przykład tiazydy, diuretyki, beta-blokery, kortyzon i estrogen.

• Progesteron – hormon płciowy, który również może podnosić poziom cholesterolu.

Czynniki genetyczne i dieta są najczęstszymi przyczynami chorób takich jak hiperlipoproteinemie. Dieta wpływająca na powstanie zaburzeń gospodarki tłuszczów to nie tylko żywność podnosząca poziom cholesterolu, ale także potrawy, które organizm przetwarza, podnosząc ilość niebezpiecznych dla naszego zdrowia związków chemicznych. Istnieje silny związek pomiędzy tłustą dietą a występowaniem miażdżycy.

Wśród tłuszczów które spożywamy, najmniej korzystne są tłuszcze zwierzęce, a także oleje palmowy i kokosowy stosowane w nadmiarze. Tłuszcze powinny stanowić jedną piątą (maksymalnie jedną czwartą) naszych codziennych posiłków, pozostałość należy podzielić na złożone węglowodany i białka.

Hiperlipoproteinemie są chorobami, które często latami nie ujawniają się, aż do czasu, gdy skutkują poważniejszą chorobą serca lub udarem mózgu.

Hiperlipoproteinemie - objawy

Zwykle osoby z hiperlipidemią nie odczuwają żadnych objawów. Jednak u osób, u których ta przypadłość jest dziedziczna, mogą pojawić się żółte, tłuste narośle wokół oczu lub stawów.

Są tzw. kępki żółte . To one odpowiedzialne są za proces nadmiernego wchłaniania lipidów przez makrofagi. Guzki, które tworzą się na ścięgnach mięśni, uniemożliwiają poruszanie kończynami. Kępki żółte mogą występować także na skórze powiek, pośladków lub na kończynach. Ich rozmiary zależą od indywidualnego przypadku. Przyjmują postać niewielkich plamek bądź większych wykwitów.

Lekarz zwykle wykrywa hiperlipoproteinemie podczas rutynowego badania krwi lub po zdarzeniu sercowo-naczyniowym takim jak zawał serca lub udar.