Hormon wzrostu (somatotropina, GH) – znaczenie niewłaściwego poziomu

Jaką rolę w organizmie pełni hormon wzrostu (somatotropina, GH)?

Hormon wzrostu (somatotropina, GH) jest hormonem wydzielanym przez przedni płat przysadki mózgowej. Najwyższy poziom osiąga w okresie dojrzewania, a po 30. roku życia jego produkcja stopniowo obniża się. Hormon ten wpływa na pobudzenie wzrostu wszystkich tkanek organizmu (m.in. kości długich), przyrost masy ciała, zwiększenie uwalniania glukozy do krwi, syntezę białek, podwyższenie stężenia wolnych kwasów tłuszczowych w osoczu oraz stymulowanie czynności układu odpornościowego. Intensywność jego wydzielania zależy bezpośrednio od wieku, płci oraz trybu życia danej osoby. U osób cierpiących na otyłość, będących pod wpływem stresu i źle odżywiających się jest niższy, natomiast u osób regularnie uprawiających sport oraz dbających o odżywianie – wyższy.

Hormon wzrostu – wskazania do badania i jego przebieg

Badanie poziomu somatotropiny wykonuje się w diagnostyce niskorosłości u dzieci, podejrzenia występowania guza pobudzającego jej produkcję, a także w celu oceny skuteczności jej stosowania w celach leczniczych.Badanie przeprowadzane jest na czczo, dlatego na 8 godzin przed wizytą w laboratorium nie należy jeść ani pić napojów innych niż woda. Polega ono na kilkukrotnym pobraniu krwi z żyły łokciowej i przeprowadzeniu testów stymulacyjnych wydzielania somatotropiny. W tym celu pacjentowi podaje się środki pobudzające uwalnianie hormonu wzrostu (np. insulinę, glukagon czy klonidynę) i oznacza się jego poziom we krwi przed i po podaniu środków.Przeciwwskazaniem do wykonania testów z użyciem glukozy jest cukrzyca, a z użyciem insuliny - choroby układu nerwowego, choroby układu sercowo-naczyniowego, infekcje, nieleczona nadczynność tarczycy oraz wiek poniżej 5 lat.

Jakie są normy hormonu wzrostu?

Normy somatotropiny różnią się w zależności od wieku pacjenta. U osób dorosłych jej poziom powinien wynosić 1-12 µg/l , natomiast u dzieci i noworodków - 10-30 µg/l . Warto również pamiętać, że wartości referencyjne obowiązujące w poszczególnych laboratoriach mogą się różnić, dlatego badania porównawcze powtarzane w odstępach czasu dobrze jest wykonywać w tej samej placówce.

Podwyższony poziom hormonu wzrostu – przyczyny i objawy

Najczęstszą przyczyną zbyt wysokiego poziomu somatotropiny są gruczolaki przysadki mózgowej, które mają zdolność produkowania tego hormonu. Ich obecność wiąże się zwykle z częstymi bólami głowy oraz zaburzeniami widzenia. Ponadto do podwyższonego poziomu GH mogą się przyczynić guzy hormonalne czynne (np. trzustki lub płuc), zespół McCune’a-Albrighta oraz zespół mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej.U dzieci, które nie ukończyły jeszcze wzrastania, nadmiar hormonu wzrostu skutkuje gigantyzmem, a u dorosłych – akromegalią. Do objawów tych stanów należy nadmierny wzrost, powiększenie żuchwy, pogrubienie rysów twarzy, powiększenie dłoni i stóp, nadmierna potliwość, zaburzenia snu oraz opóźnione dojrzewanie płciowe.