Immunoglobuliny – rola w układzie odpornościowym, rodzaje, badanie

Czym są i jak powstają immunoglobuliny?

Immunoglobuliny, czyli tzw. przeciwciała, są najważniejszymi białkami odpornościowymi organizmu. Ich główną rolą jest obrona przed wirusami, bakteriami oraz pasożytami wewnątrzkomórkowymi. Charakteryzują się zdolnością do rozpoznawania i wiązania antygenu, co pozwala na jego neutralizację, a następnie usunięcie z organizmu. Są produkowane przez pobudzone limfocyty typu B i powstają w ścianie jelit lub oskrzeli w przebiegu humoralnej odpowiedzi układu odpornościowego. Dzięki temu, że przyłączają się do antygenu, „znakują” go jako cel ataku dla komórek niszczących lub blokujących jego funkcjonowanie.

Immunoglobuliny – podział i charakterystyka

Immunoglobuliny przypominają kształtem literę „Y” i budowane są z czterech łańcuchów białkowych – dwóch ciężkich oraz dwóch lekkich. W związku z różnicą w budowie łańcuchów ciężkich, immunoglobuliny dzieli się na pięć klas.

- Immunoglobuliny IgA : mają kluczowe znaczenie dla mechanizmów odpornościowych błon śluzowych przewodu pokarmowego, dróg oddechowych oraz układu moczowego. Znajdują się w wydzielinach takich jak ślina, śluz oddechowy, pot i łzy, a do ich zadań należy ochrona organizmu przed wirusami i bakteriami. Stanowią ok. 15 % wszystkich immunoglobulin.

- Immunoglobuliny IgE : występują we krwi w niewielkiej ilości i biorą udział w odpowiedzi odpornościowej w przypadku alergii. Charakteryzują się właściwością aktywowania bazofili i komórek tucznych, na skutek czego uwalniają one histaminę, wywołując reakcję alergiczną.

- Immunoglobuliny IgG : stanowią najliczniejszą grupę immunoglobulin w organizmie (80 % wszystkich przeciwciał). Ich celem jest zwalczanie wirusów i bakterii w późniejszych fazach zakażenia. Są niezwykle trwałe – nawet kilkadziesiąt lat po kontakcie z antygenem wciąż mogą utrzymywać się w osoczu.

- Immunoglobuliny IgM : produkowane są przy pierwszym zakażeniu danym wirusem lub bakterią, łącząc komórki z antygenem i aktywując tzw. układ dopełniacza. W późniejszej fazie choroby są zaś zastępowane przez immunoglobuliny IgG. Stanowią 5-10 % wszystkich przeciwciał.

- Immunoglobuliny IgD : są najmniej znanym rodzajem przeciwciał, a ich funkcja nie została jeszcze dokładnie wyjaśniona. Zakłada się, że biorą one udział w pobudzaniu limfocytów typu B i są istotne w chorobach autoimmunologicznych. Stanowią mniej niż 1 % wszystkich przeciwciał.

Immunoglobuliny – wskazania do badania i jego przebieg

Badanie poziomu przeciwciał wykonuje się w diagnozowaniu alergii, reakcji autoimmunologicznych oraz wykazania kontaktu z czynnikiem zakaźnym. Ponadto pomaga ono w kontroli przebiegu zakażeń, oznaczaniu stanu odporności na dany wirus lub bakterię, a także w rozpoznaniu przyczyn odrzucenia przeszczepu i niepożądanych reakcji po transfuzji krwi. Poziom immunoglobulin sprawdza się, pobierając próbkę krwi z żyły łokciowej. Na pobranie krwi należy zgłosić się na czczo. W przypadku przeciwciał IgA możliwe jest również badanie śliny lub kału. Czas oczekiwania na wyniki wynosi jeden dzień roboczy.

Immunoglobuliny – normy we krwi

Poziom immunoglobulin we krwi zależy od wieku pacjenta. U osób dorosłych powinien mieścić się w przedziale:

• IgG – 6,62-15,8 g/l

• IgA – 0,52-3,44 g/l

• IgM – 0,53-3,44 g/l

• IgE – do 0,0003 g/l

• IgD – do 0,03 g/l