Kreatynina – wskazania do badania, normy, znaczenie wyników

Czym jest kreatynina?

Kreatynina jest organicznym związkiem chemicznym, który powstaje przede wszystkim w mięśniach szkieletowych na skutek metabolizmy kreatyny, a dokładniej jej dehydracji z odszczepieniem grupy fosforanowej. Jako że kreatyna bierze udział w odnawianiu cząsteczek ATP, każdego dnia 1-2 % ulega degradacji, w związku z czym jej metabolit – kreatynina – trafia do krwi oraz moczu, gdzie jest filtrowana przez nerki i wydalana z organizmu. Ilość wydalania kreatyniny w ciągu doby różni się w zależności od masy mięśniowej, płci, wieku, trybu życia oraz diety danej osoby. Jeżeli nie mieści się w normie, świadczy to najczęściej o upośledzeniu czynności wydalniczej nerek.

Kreatynina – kto powinien wykonać badanie?

Badanie poziomu kreatyniny pozwala ocenić funkcje wydalnicze nerek. Wykonuje się je u osób, u których istnieje podejrzenie występowania zaburzeń w funkcjonowaniu nerek, np. na skutek chorób nerek, chorób wpływających negatywnie na pracę tego narządu (niewydolność serca, niewydolność trzustki, marskość wątroby) lub zatrucia substancjami toksycznymi i lekami. Ponadto poziom kreatyniny należy oznaczyć również przed zabiegami chirurgicznymi oraz badaniami diagnostycznymi, które wymagają podania pacjentowi kontrastu (koronarografia, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa).Pośród objawów będących wskazaniem do badania wymienia się powstawanie obrzęków wokół kostek i podudzi, ból podczas oddawania moczu, krew w moczu, zmianę ilości wydalanego moczu (zwiększenie lub zmniejszenie), ból w okolicy lędźwi, poczucie zmęczenia, drżenie mięśni oraz bladość skóry.

Kreatynina – przebieg badania

Na badanie poziomu kreatyniny pacjent powinien zgłosić się na czczo (ostatni posiłek należy zjeść do godzinny 18. dnia poprzedniego) i w godzinach porannych. Przez kilka dni przed zgłoszeniem się do laboratorium należy zrezygnować z intensywnej aktywności fizycznej, ponieważ może ona skutkować fałszywie wysokim wynikiem. Badanie polega na jednorazowym pobraniu krwi z żyły łokciowej, a jego przebieg nie różni się od przebiegu standardowej morfologii. Wyniki otrzymujemy w następnym dniu roboczym. Poziom kreatyniny można oznaczyć również w moczu – jest to jednak bardziej uciążliwe, ponieważ wymaga zebrania dobowej próbki moczu.Ponadto zarówno badanie krwi, jak i badanie moczu pozwala na ocenę współczynnika GFR, który określa wielkość przesączania kłębuszkowego, czyli zdolność nerek do oczyszczania krwi z metabolitów.

Normy kreatyniny we krwi i w moczu

Normy kreatyniny mogą różnić się w zależności od laboratorium, w którym zostało wykonane badanie. Przyjmuje się, że poziom kreatyny we krwi powinien mieścić się w zakresie 0,6-1,3 mg/dl , a w moczu 0,74–1,57 g na dobę u kobiet i 1,04–2,35 g na dobę u mężczyzn. Poziom GFR powinien natomiast być większy lub równy 90ml/min/1,73m2 .