Kryptokokoza

Czym jest kryptokokoza?

Kryptokokoza, inaczej drożdżyca europejska, to grzybica wywoływana przez drożdże z rodzaju Cryptococcus . Jest to jedna z chorób oportunistycznych mogących wystąpić w przebiegu AIDS (choroba wskaźnikowa). Kryptokokoza jest chorobą potencjalnie śmiertelną, groźną szczególnie dla osób z obniżoną odpornością, a więc dla chorych z AIDS, chorych na sarkoidozę, osób z marskością wątroby oraz stosujących przewlekle kortykosteroidy oraz leki immunosupresyjne.

Przyczyny kryptokokozy

Kryptokokozę wywołać mogą drożdże Cryptococcus neoformans lub Cryptococcus gattii występujące głównie w ziemi, odchodach ptaków (np. gołębi), na surowych owocach. Szacuje się, że ok. 80% przypadków kryptokokozy stwierdza się u osób z obniżoną odpornością na skutek  zakażenia wirusem HIV/AIDS. Infekcja drożdżami odbywa się głównie w wyniku wdychania zakaźnych form grzyba, np. bazydiosporiów. Drożdże lokalizują się w pęcherzykach płucnych, w których dochodzi do kontaktu z komórkami układu odpornościowego, co prowadzi do rozwinięcia stanu zapalnego. U pacjentów z obniżoną odpornością drożdże mnożą się, po czym przedostają się do innych tkanek ciała, np. do mózgu.

Rodzaje kryptokokozy i objawy

Drożdże Cryptococcus mogą powodować u ludzi trzy rodzaje infekcji: kryptokokozę skórną, kryptokokozę płucną i kryptokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Jeśli rozwój grzybicy ogranicza się do płuc, objawy mogą nie wystąpić lub być bardzo uogólnione – kaszel i ból w klatce piersiowej. Chory może doświadczać niskiej gorączki i uogólnionego pogorszenia samopoczucia. Zajęcie płuc przez drożdże może prowadzić także do przewlekłych infekcji dróg oddechowych. Postępująca infekcja przekształca się w zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, skutkując zawrotami głowy, pogorszeniem widzenia, silnym bólem głowy i sztywnością karku. Jeśli powyższe objawy występują, niezbędna jest natychmiastowa interwencja lekarska. Chory doświadcza pogorszenia stanu psychicznego, następnie zapada w śpiączkę, która może zakończyć się zgonem.

Kryptokokoza zajmująca skórę może objawiać się infekcjami tej tkanki. Na skórze wystąpić mogą wypełnione płynem guzki, stwardniałe plamy i owrzodzenia. Dodatkowo drożdże mogą być odpowiedzialne za infekcje innych narządów, takich jak narząd wzroku (zapalenie naczyniówki i siatkówki), narząd słuchu (zapalenie ucha), serce (zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie wsierdzia), narządy układu pokarmowego (zapalenie żołądka i dwunastnicy, zapalenie wątroby) oraz nerki (zapalenie nerek).

Diagnoza i leczenie kryptokokozy

Rozpoznanie kryptokokozy polega na stwierdzeniu obecności drożdży Cryptococcus w potencjalnie zajętych tkankach. W przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych pobiera się próbkę płynu mózgowo-rdzeniowego, który poddaje się badaniu odczynem lateksowym (badanie aglutynacyjne). Możliwe jest także przeprowadzenie badań histopatologicznych.

Wśród antybiotyków stosowanych w leczeniu kryptokokozy znajdują się: amfoterycyna B, flucytozyna i flukonazol. Leki te mogą powodować poważne skutki uboczne, dlatego leczenie odbywa się w warunkach szpitalnych, a stan chorego jest monitorowany. Osobom z osłabionym układem odpornościowym lub w trakcie leczenia immunosupresyjnego należy przez dłuższy czas podawać leki, aby zapobiec nawrotom choroby. Leczenie trwa zazwyczaj od kilku do kilkunastu