Leki przeciwpsychotyczne – działanie, rodzaje, przeciwwskazania

Rodzaje leków przeciwpsychotycznych

Farmakolodzy dzielą leki przeciwpsychotyczne na dwie grupy. Istnieją klasyczne leki przeciwpsychotyczne (pierwszej generacji) i atypowe leki przeciwpsychotyczne (drugiej generacji).

Klasyczne leki przeciwpsychotyczne to np.:

• tiorydazyna,

• haloperidol,

• pimozyd,

• chlorpromazyna.

Wyżej wymienione leki często wywołują typowe działania niepożądane leków przeciwpsychotycznych, czyli tzw. objawy pozapiramidowe.

Leki przeciwpsychotyczne, czyli atypowe leki, to środki lepiej tolerowane przez pacjentów i rzadziej wywołują działania niepożądane. Obejmują następujące substancje:

• olanzapina,

• amisulpryd,

• ziprasidon,

• kwetiapina.

Leki przeciwpsychotyczne można również sklasyfikować zgodnie ze sposobem ich podawania. Są dostępne w postaci preparatów doustnych lub zastrzyków domięśniowych. Zastrzyki mają przedłużone działaniem, jednak ta forma leczenia ma zarówno zalety, jak i wady.

Leki przeciwpsychotyczne – działanie

Wszystkie leki przeciwpsychotyczne mają tylko jeden mechanizm działania: blokują dopaminergiczne receptory D2 w ośrodkowym układzie nerwowym. Działanie to jest szczególnie korzystne, jeśli pacjent ma objawy wtórne, na co wpływa nadmierna dopamina w strukturze.

Klasyczne leki przeciwpsychotyczne mogą nie tylko blokować receptory D2 w układzie, ale także w innych obszarach mózgu, zatrzymując tym samym aktywność tych struktur.

Leki atypowe działają nieco inaczej – są bardziej ukierunkowane. Oddziałują głównie na receptory D2 obecne w strukturze śródmózgowia. Leki przeciwpsychotyczne oddziałują nie tylko na wyżej wymienione receptory – ich działanie obejmuje również zmianę aktywności niektórych receptorów serotoninowych, adrenalinowych, cholinergicznych i histaminergicznych. Jednak atypowe leki przeciwpsychotyczne działają głównie na receptory serotoninowe.

Wskazania do stosowania leków przeciwpsychotycznych

Leki przeciwpsychotyczne są stosowane głównie u pacjentów cierpiących na różne choroby psychiczne. Leki przeciwpsychotyczne mogą być stosowane w leczeniu pacjentów z omamami, a także u pacjentów z urojeniami. Główne wskazania do leczenia przeciwpsychotycznego to:

• zaburzenia lękowe,

• depresja,

• u pacjentów z tikami nerwowymi,

• różne formy schizofrenii,

• zaburzenia schizoafektywne,

• bezsenność,

• zaburzenie afektywne dwubiegunowe.

Przeciwwskazania do stosowania leków przeciwpsychotycznych

Nie wyróżnia się stanów, w których nie należy stosować leków przeciwpsychotycznych. Jednym wyjątkiem od tej reguły są pacjenci, którzy zostali zatruci substancjami działającymi depresyjnie na układ nerwowy, jak np. alkohol, narkotyki. Istnieje wiele problemów, które wymagają starannego doboru leków przeciwpsychotycznych. Wskazania do zachowania szczególnej ostrożności podczas stosowania leków przeciwpsychotycznych to:

• choroba Parkinsona,

• padaczka,

• przerost prostaty,

• nowotwory piersi,

• schorzenia kardiologiczne,

• niedoczynność tarczycy,

• zaburzenia czynności wątroby,

• niewydolność kory nadnerczy,

• uszkodzenia nerek,

• agranulocytoza,

• jaskra.