Łuszczycowe zapalenie stawów

Czym jest łuszczycowe zapalenie stawów?

Łuszczycowe zapalenie stawów jest przewlekłą chorobą reumatoidalną rozwijającą się z różną częstością u chorych na łuszczycę. Szacuje się, że łuszczycowe zapalenie stawów dotyka ok. 1/3 chorych na łuszczycę. Objawy stawowe choroby pojawiają się zazwyczaj już po wystąpieniu objawów skórnych.

Przyczyny łuszczycowego zapalenia stawów

Dokładne przyczyny powstawania łuszczycowego zapalenia stawów nie są znane, jednak jest ono bardziej prawdopodobne u osób z występującym antygenem HLA-B27. Wskazuje się na możliwą podatność genetyczną chorych, bowiem znacznie częściej choroba występuje wśród osób spokrewnionych– ok. połowa chorujących ma członka rodziny chorującego na łuszczycę lub łuszczycowe zapalenie stawów. Badania sugerują, że u osób podatnych proces zapalny może zostać uruchomiony przez dodatkowy bodziec, np. zakażenia wirusowe i bakteryjne, urazy mechaniczne, znaczny stres lub leki.

Objawy łuszczycowego zapalenia stawów

Łuszczycowe zapalenie stawów może obejmować tylko jedno umiejscowienie lub zajmować wiele stawów. Najczęściej objawy zapalenia stawów występują po stwierdzeniu objawów łuszczycy skóry. Choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Do charakterystycznych objawów łuszczycowego zapalenia stawów należą: ból, sztywność i obrzęk stawów z ograniczeniem ich ruchomości, zapalenie przyczepów ścięgnistych (tkliwość pięt i kręgosłupa), zapalenie palca (powstaje „palec kiełbaskowaty”), deformacje stawów, dna moczanowa.

Większość przypadków łuszczycowego zapalenia stawów stanowią niesymetryczne i symetryczne zapalenie stawów. Ten pierwszy rodzaj choroby dotyczy różnych miejsc ciała i najczęściej ogranicza się do nie więcej niż pięciu stawów – bardzo często choroba atakuje palce. Symetryczne zapalenie stawów natomiast obejmuje nadgarstki, stawy rąk i stóp oraz stawy skokowe.

W postaci osiowej łuszczycowego zapalenia stawów choroba atakuje stawy kręgosłupa oraz stawy krzyżowo-biodrowe, powodując ból i sztywność kręgosłupa. Inną postacią choroby jest postać okaleczająca powodująca znaczne zniszczenia i deformacje stawów, np. „palce teleskopowe”, czyli skrócenie palców związane ze starciem i zniszczeniem stawów.

Łuszczycowe zapalenie stawów w 80% przypadków zajmuje także paznokcie – powstają poprzeczne lub podłużne rowki i żółte plamy będące wynikiem nadmiernego rogowacenia skóry pod paznokciem. Może dochodzić do złuszczania się paznokcia.

Oprócz objawów skórnych u około 1/3 chorych na łuszczycowe zapalenie stawów dochodzi do zapalenia spojówek, czego objawami są ból, zaczerwienienie gałki ocznej oraz zaburzenia widzenia. Przewlekły stan zapalny występujący w łuszczycowym zapaleniu stawów przyspiesza rozwój miażdżycy, która z kolei może prowadzić do takich powikłań jak zawał serca, udar mózgu czy miażdżyca tętnic krezkowych. W przebiegu choroby możliwe są także uszkodzenia zastawek serca, zapalenia aorty i zaburzenia w przewodzeniu bodźców sercowych, dlatego chorzy na łuszczycowe zapalenie stawów powinni być pod opieką kardiologa.

Rozpoznanie i leczenie łuszczycowego zapalenia stawów

Kluczowe w rozpoznawaniu łuszczycowego zapalenia stawów jest jego odróżnienie od np. reumatoidalnego zapalenia stawów. Lekarz najczęściej rozpoznaje łuszczycowe zapalenie stawów, gdy objawy zapalenia stawów wystąpią u pacjenta chorującego na łuszczycę. Dodatkowo prowadzony jest szczegółowy wywiad z pacjentem, zbierane są informacje na temat występowania przypadków łuszczycy w rodzinie. Istotne są objawy choroby, jak na przykład występowanie  „palców kiełbaskowatych”.

Badania laboratoryjne obejmują OB i wyznaczenie stężenia białka C-reaktywnego (CRP), którego wzrost wskazuje na rozwój stanu zapalnego w organizmie. Badania reumatologiczne mogą obejmować oznaczenie czynnika reumatoidalnego i antygenu HLA-B27, wykonywane są także zdjęcia radiologiczne zajętych stawów. W przypadku osiowej odmiany łuszczycowego zapalenia stawów wykonywane jest obrazowanie kręgosłupa i stawów krzyżowo biodrowych – badanie rezonansem magnetycznym lub wykonanie zdjęć rentgenowskich. Badanie USG może ujawnić cechy zapalenia w obrębie stawów i przyczepów ścięgnistych. Jeśli występują objawy oczne, niezbędne staje się badanie okulistyczne.

Leczenie łuszczycowego zapalenia stawów polega na hamowaniu rozwoju choroby i ma na celu poprawę funkcjonowania pacjenta. Ważne jest połączenie leczenia farmakologicznego i rehabilitacji, by uniknąć niesprawności i powikłań choroby. Wśród leków stosowanych w leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów znajdują się niesteroidowe leki przeciwzapalne, glikokortykosteroidy, leki modyfikujące działanie układu odpornościowego (np. metotreksat, cyklosporyna), leki biologiczne (np. etanercept, infliksymab). Leczenie miejscowe może polegać na nakłuwaniu stawów w celu pozbycia się nagromadzonego płynu zapalnego i wstrzyknięcia do ich wnętrza leków przeciwzapalnych. Możliwe jest też przeprowadzenie zabiegów usuwających zmienioną błonę maziową, zabiegów korekcyjno-rekonstrukcyjnych i endoprotezowanie.

W leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów ważna jest fizykoterapia, odpowiednie ćwiczenia oraz dieta i profilaktyka chorób sercowo-naczyniowych.