Nadmierne pragnienie – przyczyny i leczenie polidypsji

Nadmierne pragnienie – charakterystyka polidypsji

Polidypsja jest terminem używany na określenie uczucia skrajnego pragnienia. W znacznej większości przypadków jest ono symptomem innych schorzeń (polidypsja wtórna), rzadko występuje jako objaw izolowany (polidypsja pierwotna). Ciało ludzkie korzysta z różnych mechanizmów, aby zapewnić odpowiednią ilość wody we krwi, narządach i komórkach. Wazopresyna to hormon antydiuretyczny uwalniany przez przysadkę mózgową, który pomaga zarządzać równowagą płynów w organizmie – odpowiada za zatrzymywanie wody w nerkach Choroby, które zakłócają ten proces, mogą przyczyniać się do polidypsji.

Nadmierne pragnienie jest najczęściej związane z chorobami układu moczowego objawiającymi się częstym oddawaniem moczu, które z kolei prowadzi do odczuwania ciągłej potrzeby uzupełniania płynów. Wzmożone pragnienie może być również spowodowane procesami fizycznymi, które przyczyniają się do utraty dużej ilości wody, tj. intensywnymi ćwiczeniami fizycznymi, dietą obfitującą w sód, przyjmowaniem leków moczopędnych, tzw. diuretyków.

Nieustanne pragnienie, którego skutkiem jest częstomocz, uważane jest za jeden z najwcześniejszych objawów cukrzycy (wysoki poziom cukru we krwi może powodować ogromne pragnienie).

Nadmierne pragnienie – przyczyny

Nadmierne pragnienie może być spowodowane wspomnianą już znaczną utratą wody podczas wysiłku (wraz z potem) lub na skutek spożywania bardzo słonych lub pikantnych potraw. Może również towarzyszyć: biegunce, wymiotom, utracie krwi. Oprócz tego polidypsja pojawia się w przebiegu:

• cukrzycy,

• niedoczynności kory nadnerczy,

• nadczynności tarczycy,

• nadczynność przytarczyc,

• odwodnienia,

• moczówki prostej,

• utraty płynów ustrojowych z krwiobiegu do tkanek z powodu oparzeń lub ciężkich infekcji (posocznica),

• polidypsji psychogennej – kompulsywnego picia wody związanego z zaburzeniami psychicznymi,

• przyjmowania niektórych leków, takich jak kortykosteroidy lub diuretyki.

Nadmierne pragnienie – objawy towarzyszące

Polidypsja często wiąże się z dodatkowymi objawami. Najczęściej stwierdza się:

• ogólne zmęczenie i osłabienie,

• uczucie suchości w jamie ustnej,

• niewyjaśniona utrata wagi,

• nocne moczenie (u dzieci),

• zawroty głowy,

• bóle głowy,

• nudności,

• problemy z koncentracją,

• dezorientacja.

undefined

Nadmierne pragnienie – diagnostyka i leczenie

Celem diagnostyki przy nadmiernym pragnieniu jest znalezienie pierwotnej przyczyny tego stanu. Ważne jest poinformowanie lekarza o ilości wypijanych płynów w ciągu doby oraz o częstotliwości oddawania moczu. Kluczowym elementem diagnozy są badania moczu i krwi:

• badanie ogólne moczu,

• dobowa zbiórka moczu,

• poziom glukozy we krwi na czczo,

• poziom wazopresyny (AVP) we krwi,

• poziom kopeptyny (białko towarzyszące AVP),

• podstawowy panel metaboliczny,

• poziom hormonów tarczycy,

• oznaczenie stężenia kortyzolu,

• poziom hormonu ACTH (adrenokortykotropiny).

Przy nadmiernym pragnieniu nie należy ograniczać spożycia płynów bez uprzedniej konsultacji z lekarzem. Leczenie wtórnej polidypsji koncentruje się na łagodzeniu choroby, która ją wywołała, a nie na zmniejszaniu ilości wypijanej wody (inaczej niż w przypadku rzadkiej pierwotnej polidypsji).

Warto wiedzieć, że po rozpoczęciu leczenia regulacja hormonalna w przypadku zdiagnozowania cukrzycy, choroby nadnerczy lub tarczycy może być długotrwała. Konieczne będzie regularne monitorowanie stanu zdrowia.