Narkolepsja – na czym polega? Przyczyny i leczenie nadmiernej senności

Czym jest narkolepsja?

Narkolepsja jest rzadką choroba neurologiczna charakteryzująca się nadmierną sennością ogarniającą pacjenta w ciągu dnia. Chory nie kontroluje nagłego zasypiania, niejednokrotnie dochodzi wówczas do upadków. Narkolepsja, jak dotąd, jest schorzeniem nieuleczalnym, można jedynie łagodzić jej objawy.

Narkolepsja – przyczyny

Przyczyną występowania tego typu zjawiska chorobowego jest nieprawidłowe działanie obszaru mózgu odpowiedzialnego za wytwarzanie hormonu, który pozwala nam zasnąć – oreksyny. Oreksyna, inaczej hipokretyna, to neuropeptyd, który uczestniczy w regulacji łaknienia oraz normalizuje rytm sen–czuwanie. U osób chorych na narkolepsję stwierdzono zaburzone cykle snu – od razu po zaśnięciu przechodzą do fazy snu REM, w której obserwuje się szybkie ruchy gałek ocznych. W fazie tej pojawia się większość naszych snów.

Narkolepsja – objawy

Klasycznym objawem narkolepsji jest zapadanie w sen w ciągu dnia. Osoba chora nie jest w stanie zapanować nad tym procesem, zdarza się to w rozmaitych sytuacjach dnia codziennego, np. podczas rozmowy. Kolejnym charakterystycznym objawem jest katapleksja (atonia), czyli nagłe osłabienie napięcia mięśniowego, spowodowane przez bodźce emocjonalne, np. silne wzburzenie czy śmiech. Bezpośrednią przyczyną katapleksji jest niedobór wspomnianego neuropeptydu – hipokretyny, która znajduje się w płynie mózgowo-rdzeniowym. W ostrych przypadkach zwiotczenie mięśni może być tak silne, że dochodzi do upadku.

U chorego mogą też występować objawy, takie jak halucynacje senne, czyli wrażenia przypominające marzenia senne oraz porażenie senne pojawiające się podczas zasypiania lub tuż po przebudzeniu, kiedy to pacjent pomimo tego, że jest świadomy, nie potrafi poruszyć się nawet przez kilkanaście sekund.

Narkolepsja może występować także u kobiet w ciąży. Pacjentki w ciąży i podczas karmienia piersią powinny znajdować się pod stałą opieką lekarza prowadzącego.Po konsultacji lekarskiej najczęściej zaleca się ograniczenie do minimum lub całkowite zaprzestanie leczenia farmakologicznego, gdyż leki sprzyjające leczeniu tego schorzenia przenikają przez łożysko a w przypadku matek karmiących substancja czynna przekazywana jest dziecku w mleku matki.

Narkolepsja u dzieci jest trudna do zdiagnozowania –  ocena zapotrzebowania na sen w młodym wieku jest bardzo trudnym zadaniem. Ponadto można pomylić ją z innymi chorobami o podłożu neurologicznym, opóźnieniem umysłowym czy atakami padaczki.

Narkolepsja – diagnostyka

Aby trafnie zdiagnozować narkolepsję, należy szczegółowo przyjrzeć się objawom katapleksji, która występuje tylko w przypadku tej choroby. Pomocnym badaniem diagnostycznym jest polisomnograficzne badanie snu, którego celem jest obiektywizacja występowania napadów snu i pomoc w znalezieniu innych przyczyn schorzenia. Kolejnym krokiem jest badanie latencji snu. Na narkolepsję wskazuje szybki początek snu i zbyt wczesne pojawienie się fazy REM. Przydatnym badaniem laboratoryjnym w tego typu przypadkach jest oznaczenie poziomu oreksyny w płynie mózgowo–rdzeniowym.