Neuropatia obwodowa – przyczyny, objawy, leczenie

Neuropatia obwodowa – charakterystyka

Termin neuropatia obwodowa odnosi się do stanu, w którym dochodzi do wieloogniskowego uszkodzenia nerwów obwodowych – ruchowych, czuciowych i autonomicznych. System nerwowy człowieka można podzielić ze względu na topografię oraz funkcje. Wyróżnia się centralny (obejmujący mózgowie oraz rdzeń kręgowy) oraz obwodowy (obejmujący nerwy czaszkowe oraz nerwy rdzeniowe) układ nerwowy. Podział czynnościowy obejmuje natomiast układ nerwowy somatyczny (odbierający bodźce zewnętrzne) oraz autonomiczny (unerwiający narządy wewnętrzne, działający niezależnie od woli człowieka).

Obwodowy układ nerwowy (OUN) obejmuje wszystkie nerwy znajdujące się poza ośrodkowym układem nerwowym. Podstawową jego rolą jest połączenie OUN z organami, kończynami i skórą. Układ ten pozwala mózgowi i rdzeniowi kręgowemu odbierać i wysyłać informacje do innych obszarów ciała.

Nerwy obwodowe są ułożone w ciele wzdłuż linii unerwionych nazywanych dermatomami. Zazwyczaj uszkodzenie nerwu wpływa na jeden lub więcej dermatomów i może upośledzać ruchy mięśni, uniemożliwiać normalne czucie w rękach i nogach, a także powodować ból.

Najczęściej występującymi neuropatiami obwodowymi są:

• neuropatia nerwu łokciowego,

• zespół cieśni nadgarstka,

• uszkodzenie nerwu strzałkowego.

Neuropatia obwodowa – przyczyny

Neuropatia obwodowa nie jest chorobą samą w sobie, a zespołem objawów spowodowanym różnymi schorzeniami. Najczęściej są to:

• cukrzyca,

• choroby autoimmunologiczne, np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, zespół Guillaina-Barrego,

• infekcje, zarówno o podłożu wirusowym, jak i bakteryjnym, np. borelioza, półpasiec, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, wirus Epsteina-Barra, błonica,

• zmiany nowotworowe.

Neuropatia obwodowa może być również spowodowana:

• urazami,

• uciskiem, np. na skutek zbyt ciasnego opatrunku gipsowego,

• nadużywaniem alkoholu,

• stosowaniem określonych leków, np. cytostatyków,

• narażeniem na działanie toksyn, np. ołowiu, rtęci,

• niedoborem witamin z grupy B.

Czynnikiem ryzyka pojawienia się neuropatii jest występowanie schorzenia w rodzinie oraz wykonywanie powtarzalnych, określonych ruchów przez długi czas, np. podczas pracy.

Neuropatia obwodowa – objawy

Objawy neuropatii obwodowej zależą od tego, który z nerwów uległ uszkodzeniu. Zazwyczaj obejmują one:

• stopniowe pojawianie się drętwienia, kłucia lub mrowienia w stopach bądź dłoniach (objawy te mogą również objąć całą kończynę),

• ostry, pulsujący ból,

• obrzęki,

• nadwrażliwość na dotyk,

• osłabienie czucia,

• problemy z koordynacją,

• osłabienie siły mięśni,

• w przypadku uszkodzenia nerwów ruchowych – paraliż.

Neuropatia obwodowa – diagnostyka i leczenie

Podstawą diagnostyki neuropatii obwodowej jest badanie neurologiczne. Lekarz może też zlecić wykonanie badań krwi w celu potwierdzenia bądź wykluczenia cukrzycy oraz niedoborów witamin. W określonych sytuacjach może zaistnieć konieczność wykonania również:

• elektroneurografii (NCS), czyli badania przewodnictwa nerwowego,

• elektromiografii (EMG) – pomiaru aktywności elektrycznej mięśni,

• tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego,

• biopsji nerwu (rzadko).

Leczenie jest oczywiście uzależnione od przyczyny, która powoduje neuropatię obwodową, np. w leczeniu cukrzycy stosuje się zmianę stylu życia oraz insulinę, a przy niedoborze witaminy B12, podaje ją w iniekcjach bądź tabletkach. Niektóre, rzadziej występujące typy neuropatii obwodowej, można leczyć lekami, takimi jak: sterydy, leki immunosupresyjne czy immunoglobuliny.