Nowotwory jamy ustnej – przyczyny, diagnostyka, leczenie

Nowotwory jamy ustnej – najczęstsze umiejscowienie

Nowotwory jamy ustnej należą do chorób cywilizacyjnych i po chorobach układu krążenia są jedną z najczęstszych przyczyn zgonów. Zwykle usytuowane są na ruchomej części języka i zajmują dno jamy ustnej. Mogą też umiejscawiać się na podniebieniu twardym, policzku, wyrostku zębodołowym lub też trójkącie zatrzonowcowym. Początkowo wyglądają jak niewielkie owrzodzenia, które z czasem rozszerzają się i mogą naciekać na inne struktury. Zazwyczaj towarzyszą im ból oraz krwawienie. Ze względu na to, że obszar jamy ustnej jest bardzo silnie unaczyniony, istnieje bardzo duże ryzyko przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych.

Nowotwory jamy ustnej – rodzaje i wygląd

Ponad 95% wszystkich nowotworów jamy ustnej to raki płaskonabłonkowe, które są nowotworami złośliwymi, bardzo rzadko zaś występują w formie nowotworów niezłośliwych czyli: brodawczaka, guza ziarnistokomórkowego, naczyniaków, włókniaków lub rogowiaków kolczystokomórkowych. Brodawczak zazwyczaj pojawia się na wardze dolnej, podniebieniu jak również błonie śluzowej policzków. Przyjmuje postać kalafiorowatej, miękkiej narośli, która nie jest większa niż 6 mm. Guz ziarnistkomórkowy to z kolei zmiana rozrastająca się do 2 cm i umiejscawiająca się na języku, błonie śluzowej podniebienia, dnie jamy ustnej lub na policzkach. Rogowiak kolczystokomórkowy to guzek koloru brązowo-czerwonego, który wykształca się na wardze, z kolei naczyniak to płaska zmiana o różnej kolorystyce i różnym kształcie, jamista i tętnicza postać pojawia się na wargach i języku u dzieci i osób młodych. Złośliwa postać nowotworu jamy ustnej, czyli rak płaskonabłonkowy, przybiera formę guzka, który znajduje się głęboko w błonie śluzowej i z czasem przechodzi w owrzodzenie lub owrzodzenia o twardych poszarpanych brzegach. Ten rodzaj nowotworu znajduje się najczęściej na dnie jamy ustnej, na podniebieniu lub też na środkowej oraz przedniej części języka.

Nowotwory jamy ustnej – przyczyny

Do głównych przyczyn pojawienia się raka jamy ustnej zalicza się drażnienie tkanek np. poprzez picie lub spożywanie potraw o zbyt wysokiej temperaturze, jedzenie pikantnych potraw, palenie papierosów oraz spożywanie alkoholu. Również uszkodzenia mechaniczne np. zbyt mocne nitkowanie zębów, które kaleczy dziąsła, może zwiększać ryzyko na zachorowania na ten nowotwór. Do pozostałych czynników zalicza się zakażenia wirusami HPV, EBV, HPS, zakażenia grzybami, zły stan higieny jamy ustnej lub stany immunosupresji. Także dieta ma w tym przypadku niebagatelne znaczenie. Jeśli odżywianie opiera się o produkty mączne i słodycze, wówczas wzrasta insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1, który może pobudzać wzrost komórek nowotworowych.

Nowotwory jamy ustnej – diagnostyka

Diagnostyka nowotworów jamy ustnej polega przede wszystkim na pobraniu wycinków do biopsji oraz wykonaniu pantomografii żuchwy (jeśli istnieje podejrzenie naciekania żuchwy). Poza tym opiera się na badaniach obrazowych takich jak tomografia komputerowa z użyciem środka kontrastowego (tomografia najlepiej ukazuje wielkość guza oraz stopień naciekania tkanek) czy magnetyczny rezonans jądrowy (pozwala stwierdzić, czy naciekanie jest okołonerwowe). Wartość diagnostyczną ma także USG, które pozwala obejrzeć dokładnie układ chłonny szyi.