Obrzęki alergiczne – objawy, przyczyny, diagnostyka, leczenie

Obrzęki alergiczne – czym są?

Obrzęki alergiczne powstają wówczas, gdy do organizmu dostanie się substancja, którą organizm uważa za potencjalnie szkodliwą. Może być to pokarm, pyłki traw czy jad osy. W momencie, gdy dociera do wnętrza ciała, przeciwciało IgE wiąże się z receptorami na komórkach tucznych oraz bazofilach uwalniających mediatory reakcji zapalnej takie jak: histamina, tryptazy, heparyny, chymazy, jak również cytokiny czy metabolity kwasu arachidonowego. Mediatory te odpowiadają za wystąpienie pokrzywki lub duszności, natomiast tym mediatorem, który odpowiedzialny jest za wystąpienie obrzęku jest histamina. Powoduje ona rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększenie przepływu krwi oraz przesięk osocza.

Obrzęki alergiczne – objawy

Obrzęki alergiczne pojawiają się w bardzo krótkim czasie od spożycia lub kontaktu z alergizującym produktem. Najczęściej występują one w miejscu bezpośredniego styku – w przypadku alergii pokarmowej będzie to jama ustna – szczególnie język, wargi, także gardło. Przy ukąszeniu osy lub pszczoły będzie to miejsce ugryzienia. Taki obrzęk pojawia się w przeciągu 6 godzin i utrzymuje się do 24 godzin. Znika samoistnie po 2­­–3 dniach. Obrzęki alergiczne można rozpoznać po tym, że bardzo dobrze reagują na leki przeciwhistaminowe i adrenalinę. Jeśli znikają po ich podaniu, jako źródło obrzęku wykluczana jest bradykinina.

Obrzęki alergiczne – przyczyny

Główną przyczyną obrzęków alergicznych jest alergia, która jest nadmierną i nieadekwatną reakcją organizmu na daną substancję lub pokarm. Tym, co uczula, są przeważnie białka pochodzące z danego pokarmu lub pyłku. Zazwyczaj uczulają białka mleka, orzechów, skorupiaków, zbóż (np. gluten) oraz białka znajdujące się w różnych pyłkach drzew. Ze względu na to, że białka znajdujące się w pyłkach i owocach lub warzywach mogą być podobnie zbudowane, powstają alergie krzyżowe. W momencie więc, kiedy osoba uczulona na bylicę zje selera (a jego białka są tożsame z bylicą), wystąpi reakcja alergiczna.

Mechanizm pojawiania się reakcji alergicznej jest bardzo podobny do tej, która powstaje w chwili, gdy do organizmu docierają wirusy. Kiedy do wnętrza ciała trafia patogen, uruchamia się cały mechanizm obronny organizmu. Na przykład limfocyty typu T dają sygnał, że powinna się rozpocząć produkcja przeciwciał. To samo dzieje się w przypadku alergenu. Gdy styka się on z błonami śluzowymi, uruchomiona zostaje przez limofocyty typu T produkcja przeciwciał o nazwie immunoglobuliny klasy E (IgE). Mają one za zadanie zniszczyć nieprzyjaciela, w tym przypadku alergen. Pierwszy kontakt z alergenem może przejść bezobjawowo, jednak po zniszczeniu alergenu, przeciwciała IgE zostają we krwi  na stałe i uruchamiają się zawsze wtedy, gdy ponownie się z nim zetkną. Kolejne spotkanie może już nie przebiegać tak łagodnie jak pierwsze i może doprowadzić do gwałtownej reakcji nawet zagrażającej życiu (np. kiedy spuchnie krtań).

Obrzęki alergiczne – diagnostyka

Celem diagnostyki obrzęków alergicznych jest ustalenie ich źródła. Bardzo ważne jest wykluczenie innych przyczyn, które mogą powodować obrzęki, a więc: chorób zakaźnych, pasożytniczych, przyczyn autoimmunologicznych itd. Po wykluczeniu innych chorób jako źródła obrzęku wykonuje się badania krwi w kierunku badania alergii, jak również testy płatkowe.