Obrzęki w chorobach wątroby – diagnostyka, leczenie

Obrzęki w chorobach wątroby - rodzaje

Wodobrzusze w marskości wątroby

Jednym z przejawów obrzęku w chorobach wątroby jest wodobrzusze. Wodobrzusze to nadmierne gromadzenie się płynu w jamie otrzewnej, które przekracza możliwości kompensacyjne organizmu. Normą jest zwykle 150 ml takiego płynu, a przy wodobrzuszu jest go znacznie więcej. Wodobrzusze pojawia się najczęściej u osób z marskością wątroby i jest przejawem dużego nadciśnienia wrotnego. Ten symptom zwykle wyprzedza pojawienie się obrzęków obwodowych. Objawem, który zazwyczaj wyprzedza wodobrzusze są męczące wzdęcia jelit.

Obrzęki w zespole wątrobowo-nerkowym

Zespół wątrobowo-nerkowy to czynnościowa przednerkowa niewydolność nerek, która pojawia się m.in. na skutek powikłania marskości wątroby. Dzieli się ona na typ 1. – gdzie następuje bardzo szybka niewydolność nerek oraz typ 2., w którym rozwój schorzenia przebiega bardzo wolno. Typowymi objawami zespołu wątrobowo-nerkowego są zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, które przejawiają się jako: wodobrzusze, narastające obrzęki obwodowe, uczucie duszności, które pojawia się w wyniku nadmiernego nagromadzenia płynu w jamie opłucnej.

Obrzęki w chorobach wątroby – przyczyny

Główną przyczyną obrzęku w chorobach wątroby jest marskość wątroby. Powoduje ona wodobrzusze, które wynika np. z nadciśnienia wrotnego, hipoalbuminemii oraz zaburzeń gospodarki sodem. Z kolei w przypadku nowotworu przyczynami obrzęków mogą być: niewydolność limfatyczna i żylna spowodowana zatorami nowotworowymi, zmiany ciśnienia onkotycznego osocza i hipoproteinemia, wpływ cytokin na angiogenezę (tworzenie się nowych połączeń naczyń krwionośnych) oraz zwiększona przepuszczalność mikrokrążenia. Przy zespole wątrobowo-nerkowym do obrzęków dochodzi na skutek zaburzeń gospodarki wodnej organizmu.

Obrzęki w chorobach wątroby – diagnostyka

Pierwszym krokiem diagnostycznym w badaniu obrzęków w przebiegu chorób wątroby jest zastosowanie trzech metod pomagających wykryć wolny płyn w jamie otrzewnej. Do metod tych należą: opukiwanie powłok brzusznych podczas zmian pozycji ciała chorego (szukanie tak zwanego żabiego brzucha); takie uderzanie/popukiwanie powłok brzusznych pacjenta, aby usłyszeć i zobaczyć charakterystyczne chełbotanie oraz szukanie tak zwanego objawu kałuży.

Wodobrzusze występuje nie tylko w marskości wątroby, ale również w zakrzepicy zlewiska żyły wrotnej, zastoinowej niewydolności krążenia, zespole nerczycowym, zapaleniu trzustki, perforacji przewodu pokarmowego, gruźlicy, jak również w nowotworach: jajnika, trzustki, dróg żółciowych, jelita grubego, błony śluzowej trzonu macicy czy też raka piersi. Z tego powodu istotna jest bardzo dokładna diagnostyka. USG nie zawsze pomaga w zdiagnozowaniu przyczyny tego zjawiska, dlatego część lekarzy decyduje się na punkcję jamy otrzewnowej. Pozwala to na biochemiczne, cytologiczne oraz mikrobiologiczne zbadanie płynu, który tkwi wewnątrz jamy brzusznej. I tak np. wynik, w którym różnica stężeń pomiędzy płynem puchlinowym a albuminami w osoczu wynosi mniej niż 1,1 g/ml pozwala wykluczyć jako przyczynę wodobrzusza nadciśnienie wrotne. Z kolei gdy w 1 mm sześciennym płynu znajdzie się ponad 250 granulocytów, mamy informację, że powodem opuchlizny jest infekcja. Dysfunkcja trzustki jako źródła wodobrzusza potwierdzana jest przez obecność amylazy w płynie (choć może to być również wskaźnik perforacji jelita).

Obrzęki w chorobach wątroby – leczenie

Ze względu na bardzo niekorzystne rokowanie w przypadku zespołu wątrobowo-nerkowego działania lecznicze podejmuje się bardzo szybko (jedyną metodą, która daje szansę na całkowite wyleczenie jest transplantacja wątroby). Leczenie zachowawcze tego schorzenia polega na wypełnianiu łożyska naczyniowego przed albuminy oraz koloidy, podanie leków takich jak terlipresyna, które silnie obkurczają naczynia łożyska trzewnego, podanie inhibitorów endogennych związków wazodylatacyjnych.

U pacjentów, u których wystąpiło łagodne wodobrzusze, nie wdraża się dodatkowego leczenia. U osób, które mają bardziej zaawansowane obrzęki, zaleca się stosowanie diety niskosodowej, w której wyklucza się nie tylko czystą sól z solniczki, ale też słone produkty (żółte sery, wędliny, ogórki kiszone itp.). Poza tym pacjent otrzymuje leki moczopędne. Najważniejszym jednak etapem leczenia wodobrzusza jest leczenie źródła obrzęku – czyli zasadniczej choroby wątroby.

Uwaga! Powyższy artykuł nie stanowi porady lekarskiej. Jeśli masz problemy ze zdrowiem, skonsultuj się z lekarzem.