Odra – przyczyny, objawy, leczenie.

Odra – charakterystyka i przyczyny choroby

Odra należy do jednej z najbardziej zakaźnych chorób wieku dziecięcego, mimo że chorować mogą na nią również dorośli. Wywołuje ją wirus należący do rodziny paramyksowirusów. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Wystarczy przebywanie w obecności osoby chorej, która, co ważne, może jeszcze nie wykazywać nawet objawów choroby. Zdarzają się również zakażenia, wynikające z kontaktu np. z ubraniem osoby chorej. Są to jednak przypadki na tyle rzadkie, że określane jako marginalne. Zakaźność choroby obejmuje zakres od około 5 dni przed wystąpieniem wysypki do 3-4 dni po jej wystąpieniu.

Odra bardzo często jest lekceważona jako realne zagrożenie dla zdrowia dzieci. Obecnie jednak, kiedy kolejne pokolenia wykazują się coraz słabszym układem odpornościowym odra stanowi zagrożenie, którego należy unikać za wszelką cenę. Im bowiem słabszy organizm tym przebieg choroby może być cięższy i bardziej obfity w powikłania.

Odra – przebieg choroby, objawy

Od momentu zarażenia wirusem odry do wystąpienia pierwszych objawów mija zwykle nie więcej niż 12 dni. Standardowych okres intubacji choroby to od 9 do 11 dni, zdarzają się natomiast przypadki, gdy pierwsze symptomy choroby występują dopiero po 3 tygodniach od kontaktu z osobą zarażoną.

Przebieg choroby dzieli się na cztery podstawowe etapy. Dla każdego z nich natomiast wyróżnia się charakterystyczne objawy występujące u chorego.

·        Etap wylęgania odry - zazwyczaj nie daje konkretnych objawów, dzieci mogą być wówczas jedynie lekko osłabione, wykazywać mniej energii i gorsze samopoczucie. Trwa zazwyczaj od 9 do 14 dni.

·        Etap nieżytowy – pierwszym objawem zazwyczaj jest gorączka połączona z katarem. Występuje również zapalenie spojówek i charakterystyczna opuchlizna oczu oraz światłowstręt. Dodatkowymi objawami mogą być ostre zapalenia krtani, gardła i dróg oddechowych. Pod koniec etapu nieżytowego można zaobserwować drobne plamki (biały środek, czerwona obwódka) na błonie śluzowej jamy ustnej.

·        Etap wysypkowy – najbardziej charakterystyczny etap choroby. Razem z gorączką (dochodzącą czasem nawet do 40 st. C) pojawia się wysypka. Drobne czerwone plamki zaczynają najczęściej pojawiać się w okolicach głowy (przestrzeń wokół uszu), a następnie rozprzestrzeniają się stopniowo na całe ciało wędrując na szyję, klatkę piersiową, ramiona a następnie obejmując całe ciało. Ten etap choroby najczęściej dzieci przesypiają. Powoduje on bowiem ogromne znużenie oraz senność. Nie należy zakłócać wówczas snu – ten działa na korzyść chorego.

·        Etap zdrowienia – charakteryzuje się stopniowym blednięciem zmian skórnych, ustąpieniem dolegliwości oddechowych oraz temperatury. Całość może trwać kilka dni.

Odra – powikłania

Powikłania po odrze to dosyć częsty przypadek, dotykający zwłaszcza dzieci (około 30% zachorowań). Wśród powikłań obserwuje się między innymi bakteryjne zapalenie płuc, ucha lub krtani. Zdarzają się również drgawki i biegunka.

Najbardziej niebezpieczne powikłania jednak wchodzą w zakres chorób neurologicznych. Źle leczona lub „przeziębiona” a także „niewyleżana” odra może spowodować takie schorzenia jak zapalenie opon mózgowych czy pierwotne zapalenie mózgu. Są to schorzenia niebezpieczne, mogące prowadzić do śmierci. Szczególnie na powikłania narażone są małe dzieci oraz osoby starsze – ze względu na słaby układ odpornościowy.

Odra – leczenie i zapobieganie - czy szczepionki pomagają?

Mimo ogromnych osiągnięć w medycynie, idealny lek na odrę w dalszym ciągu nie istnieje. Warto w związku z tym zadbać o podstawowe szczepienie, które ocenia się na skuteczne w około 98% przypadków. Może wydawać się to zaskakujące natomiast zachorowanie na odrę możliwe jest nawet przy wcześniejszym przyjęciu szczepionki, jednakże nawet jeśli zachorujemy wpłynie ona na łagodniejszy przebieg choroby i zmniejszy prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań. Warto zatem się zaszczepić!

W związku z brakiem leku na odrę, leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów a nie zwalczaniu źródła wirusa. Chory na odrę powinien przede wszystkich leżeć, dużo spać i odpoczywać oraz pić jak najwięcej płynów. Mimo możliwego wystąpienia braku apetytu należy przyjmować przynajmniej minimalną ilość zdrowego i lekkiego pożywienia z dużą zawartością błonnika. Konsystencja jedzenia może być płynna lub półpłynna, aby nie podrażniać mocniej przełyku i gardła chorego.

Należy również zadbać o regularne wietrzenie pokoju (przy zachowaniu odpowiedniej dla układu oddechowego wilgotności) oraz regularną zmianę pościeli. Zaleca się przyjmowanie witaminy A oraz unikanie środków przeciwgorączkowych opartych na aspirynie - ta w chorobach wirusowych jest niebezpieczna! Należy również oczywiście pamiętać o regularnych wizytach lekarskich, aby zapobiegać ewentualnym powikłaniom.