Ta choroba długo przebiega bezobjawowo - mówi Agata Skwarek-Szewczyk, specjalistka reumatologii
Osteoporoza to “cichy zjadacz kości” i bardzo długo przebiega bezobjawowo. Zwykle kobiety trafiają do poradni leczenia osteoporozy dopiero wtedy, kiedy wykryje się u nich złamanie - mówi Agata Skwarek-Szewczyk, specjalista chorób wewnętrznych i reumatologii.
Znacznie rzadziej, ale choroba dotyka również mężczyzn po 50 roku życia.
Dlaczego kobiety po menopauzie chorują na osteoporozę?
Jest to choroba wieloczynnikowa. Na rozwój osteoporozy mają wpływ czynniki genetyczne oraz czynniki środowiskowe, takie jak palenie papierosów, czy spożywanie alkoholu. Jeżeli nasi rodzice chorowali na osteoporozę, mieli złamania bliższego końca kości udowej, to jest to dla nas sygnał, że powinniśmy badać się w kierunku tej choroby.
Jakie są przyczyny osteoporozy?
Związane jest to z utratą, czy też słabszym działaniem estrogenów, które w sposób zbawienny działają na tkankę kostną.
Osteoporoza, zwana "cichym zjadaczem kości" jest układową chorobą szkieletu, charakteryzującą się złamaniami. Dlaczego najczęściej pojawia się u kobiet po menopauzie? Czy mężczyźni też chorują na osteoporozę? Jakie są objawy osteoporozy? Jak zdiagnozować osteoporozę? Jak wygląda leczenie? Na te i inne pytania odpowiada specjalista reumatolog, specjalista chorób wewnętrznych, dr Agata Skwarek-Szewczyk. Co to jest osteoporoza?
Osteoporoza jest układową chorobą szkieletu, charakteryzującą się złamaniami. Najczęściej dotyka kobiety po menopauzie.
Czy mężczyźni chorują na osteoporozę?
Czy masa ciała ma wpływ na rozwój osteoporozy?
Jak najbardziej. BMI poniżej 18 sprzyja osteoporozie. Szczupłe kobiety chorują częściej.
Jakie są objawy osteoporozy?
Osteoporoza to “cichy zjadacz kości” i bardzo długo przebiega bezobjawowo. Kobiety trafiają do poradni leczenia osteoporozy, kiedy wykryje się u nich złamanie. Najczęstszym objawem jest ból pleców. Pacjentki zgłaszają się do ortopedy, przeprowadzona diagnostyka wskazuje na złamanie kręgosłupa, najczęściej w odcinku lędźwiowym. Typowym złamaniem osteoporotycznym jest także złamanie kości nadgarstka, do którego zazwyczaj dochodzi po upadku. Złamanie osteoporotyczne to złamanie niskoenergetyczne.
Jak zdiagnozować osteoporozę? Jakie badania się wykonuje?
Każda kobieta po menopauzie powinna udać się do poradni leczenia osteoporozy na badanie densytometryczne, które jest finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Wystarczy jedynie wziąć skierowanie do lekarza rodzinnego. Badanie jest bezbolesne i nie wymaga wcześniejszego przygotowania. Za pomocą wiązki rentgenowskiej badamy głównie dwie lokalizacje, kość udową oraz kości nadgarstka i sprawdzamy, jaki jest ubytek gęstości kości. Na podstawie specjalnych parametrów jesteśmy w stanie rozpoznać, czy mamy do czynienia z osteopenią, czyli początkową fazą osteoporozy, czy jest już to osteoporoza, wymagająca leczenia.
Czy osteoporoza jest uleczalna?
Jesteśmy w stanie zahamować ubytek gęstości mineralnej kości. W Polsce mamy dostępne dwa rodzaje leków, bisfosfoniany i denosumab. Leczenie zaczynamy od bisfosfonianów w postaci doustnej bądź dożylnej. Tabletki należy łykać raz w tygodniu lub raz w miesiącu. Niestety terapia tymi lekami może być trochę uciążliwa, gdyż musimy przyjmować je rano na czczo i przez minimum 30 minut utrzymywać ciało w pozycji pionowej. Alternatywą jest denosumab, który podajemy podskórnie raz na pół roku. Warto podkreślić, że bardzo duże znaczenie ma profilaktyka, zwłaszcza nasza dieta.
Jak powinna wyglądać dieta przy osteoporozie?
Nasza dieta powinna być zbilansowana. Nie zapominajmy o wapniu, który znajdziemy przede wszystkim w produktach mlecznych, takich jak sery, kefiry i mleko. Warto podkreślić, że produkty odtłuszczone mają taką samą zawartość wapnia jak produkty pełnotłuszczowe. Powinniśmy unikać nadmiernego spożycia fosforanów, ponieważ mogą zaburzać bilans wapniowo - fosforanowy. Najwięcej jest ich w coli, konserwach i produktach przetworzonych. Warto zachować bilans 1:1, czyli tyle samo wapnia, co fosforanów w diecie. Należy także ograniczyć produkty bogate w kwas szczawiowy, który w nadmiarze będzie zaburzać wchłanianie. Najwięcej szczawianów znajdziemy m.in. w szpinaku i w jeżynach. Nie zapominajmy, aby przyjmować odpowiednie ilości białka, bez którego wapń będzie gorzej przyswajalny.
Jakie witaminy są skuteczne na osteoporozę?
Należy suplementować witaminę D. Jest ona produkowana w naszej skórze pod wpływem promieni słonecznych, więc możemy ją samodzielnie wytworzyć, eksponując się na słońce. Starsi ludzie mają jednak tendencję do zakrywania się przed słońcem. Oczywiście ma to pozytywny wpływ na skórę, ale niekoniecznie jest zdrowe dla naszego kośćca. Aby wyprodukować odpowiednie ilości witaminy D, powinniśmy wystawiać na słońce minimum 18 - 20 procent powierzchni ciała. Jeżeli unikamy promieni słonecznych, powinniśmy suplementować witaminę D przez cały rok. W Polsce to jest przedział między 800 a 2000 jednostek. Na początku warto sprawdzić, jaki mamy jej poziom i dostosować dawki indywidualnie, najlepiej pod kontrolą lekarską. Najwcześniej po 2-3 miesiącach od rozpoczęcia suplementacji, należy przeprowadzić kontrolę, czy poziom witaminy jest dobrze wyrównany, czy potrzeba większych, czy też mniejszych stężeń.
Czy aktywność fizyczna jest wskazana przy osteoporozie?
Aktywność fizyczna jest lekarstwem na osteoporozę i powinniśmy się dużo ruszać! Wskazane są szczególnie aktywności, obciążające nasz szkielet, m.in. marsze, truchtanie, czy bieganie. Pamiętajmy, że ruch jest zbawienny dla naszych kości!
Z Joanną Kamińską rozmawiała dr Agata Skwarek-Szewczyk, specjalista reumatolog i specjalista chorób wewnętrznych, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Pełni funkcję starszego asystenta w Klinice Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii Centralnego Szpitala Klinicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, a także przyjmuje pacjentów w Mokotowskim Centrum Osteoporozy w Warszawie. Specjalizację odbywała w Klinice Wczesnego Zapalenia Stawów Narodowego Instytutu Reumatologii i Geriatrii w Warszawie. Jest współautorem wielu publikacji w zakresie zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej.
