Ostre niedokrwienie kończyn – rozpoznanie, leczenie i zapobieganie.
Ostre niedokrwienie kończyn jest niebezpieczną i gwałtownie pojawiającą się dolegliwością, która dotyczy przede wszystkim kończyn dolnych. W wyniku przerwania przepływu krwi dochodzi do zaburzeń czucia, oziębienia oraz osłabienia kończyn, częściej dolnych, czasem również górnych. W jaki sposób reagować, co jest przyczyną oraz jak można zapobiegać takiej sytuacji? Sprawdź!
Charakterystyka i objawy ostrego niedokrwienia kończyn
Do ostrego niedokrwienia kończyn górnych i dolnych, występujących jednocześnie lub oddzielnie dochodzi w wyniku całkowitego lub częściowego przerwania przepływu krwi do kończyn. Niedokrwienie jest wynikiem wystąpienia zatoru lub zakrzepicy tętniczej. Ze względu na niedostateczną ilość krwi dostarczanej do kończyn niemożliwa staje się podstawowa przemiana materii w okolicy unaczynienia. Z tego względu chory zaczyna doświadczać miejscowo dużego bólu oraz oziębienia i blednięcia kończyn. Brak reakcji może w krótkim czasie spowodować martwicę kończyn, w ekstremalnych przypadkach natomiast doprowadzić nawet do śmierci pacjenta. Obecnie jednak śmiertelność plasuje się na poziomie 15% wśród osób dotkniętych ostrym niedokrwieniem kończyn i wynika najczęściej ze zbagatelizowania sprawy i zwlekania z wizytą u lekarza. Współczesna technika bowiem, ze względu na poziom zaawansowania, znacznie ułatwia diagnostykę i podjęcie na czas odpowiedniego działania, co pozwala uniknąć poważnych powikłań, o śmierci nie wspominając, będących wynikiem ostrego niedokrwienia kończyn.
Wśród podstawowych objawów tej dolegliwości wymienia się przede wszystkim następujące:
· ból, bladość i oziębienie kończyny często połączone ze zmianą barwy skóry,
· zaburzenia czucia w obrębie kończyny,
· zapadnięcie żył powierzchniowych z jednoczesnym tworzeniem się sinoczerwonych plam na kończynach,
· brak wyczuwalnego tętna w obrębie niedokrwienia.
Warto zwrócić uwagę na objawy, które pojawiają się już po dłuższym czasie występowania choroby, a są to między innymi obrzęki oraz zmiany martwicze w mięśniach. Może dojść również do stężenia i przykurczu mięśni.
Ostre niedokrwienie kończyn – przyczyny
Najczęstszą przyczyną ostrego niedokrwienia kończyn jest zator. Dotyczy bowiem aż 50% przypadków. Jako kolejna, bo dotycząca aż 35% chorych wymieniana jest zakrzepica tętnicza. Pozostałych 15% to między innymi urazy naczyń, stłuczenie kończyn, tętniak aorty, odmrożenia, zatrucia chemiczne, całkowite przerwanie krążenia żylnego oraz siniczny obrzęk kończyny.
Zator powstaje w wyniku „zatkania” czy też „zakorkowania” tętnicy, najczęściej przez skrzeplinę. Powstaje ona w wyniku różnych chorób serca takich jak na przykład zawał czy migotanie przedsionków.
Ostra zakrzepica natomiast jest wynikiem miażdżycy tętnic lub zamknięciem światła tętnicy przez skrzeplinę osadzoną na blaszce miażdżycowej.
Ostre niedokrwienie kończyn – rozpoznanie
Ostre niedokrwienie kończyn diagnozuje się na podstawie objawów wymienionych już wcześniej. Najważniejsze przed podjęciem leczenia jest zorientowanie się, czy pośrednią przyczyną niedokrwienia jest zator czy zakrzepica tętnicza, czy może inne jeszcze schorzenie. Wówczas dopiero w zależności od przyczyny wdraża się odmienne środki w procesie leczenia (zwłaszcza w kwestii leczenia operacyjnego).
Aby wykonać poprawną diagnozę lekarz powinien skierować pacjenta na USG Dopplera oraz arteriografię (obrazującą zmiany miażdżycowe). Te dwa badania najczęściej wystarczą do postawienia diagnozy. Podstawą jest bowiem zlokalizowaniem zmian w naczyniach oraz ich dokładne scharakteryzowanie.
Zator czy ostra zakrzepica?
Mimo, że objawy ostrego niedokrwienia kończyn są bardzo do siebie podobne niezależnie od tego, jaka jest ich pierwotna przyczyna, to jednak diagnostyka konkretnego schorzenia jest bardzo ważna – jak już zresztą zaznaczyliśmy powyżej.
Zator tętniczy rozpoznać można po kilku podstawowych objawach takich jak poprzedzające go migotanie przedsionków. Wśród objawów podstawowych wyróżnia się również przede wszystkim ból oraz oziębienie skóry. Do powyższych dochodzą także plamy opadowe praz krwiste pęcherze. Chorzy najczęściej odczuwają osłabienie i niedowład mięśni, w konsekwencji których może dojść do martwicy obwodowej.
Wśród osób zagrożonych zatorem tętniczym są pacjenci, u których doszło do skrzepliny żył płucnych (powstałych w wyniku urazu, stanów zapalnych, tworzących się w sąsiedztwie nowotworu oraz powstających przy innych dolegliwościach zlokalizowanych w okolicach klatki piersiowej).
Zakrzepica tętnicza natomiast objawia się oprócz bólu, ochłodzenia kończyn oraz zaburzeń czucia miejscową sinicą, bladością oraz pęcherzami i wybroczynami.
Wśród osób szczególnie zagrożonych zakrzepicą znajdują się chory na cukrzycę i pacjenci po zabiegach rekonstrukcyjnych naczyń. Ponadto w grupie zagrożonej zachorowaniem mieszczą się również palacze, alkoholicy, osoby z zaburzeniami krzepliwości, oraz osoby starsze (ze względu na standardowe problemy z krążeniem spowodowane wiekiem). Szczególnie niebezpieczne jest również doprowadzenie organizmu do stanu odwodnienia (np. w wyniku biegunki).
