Otyłość – choroba czy brak silnej woli?

Czym jest otyłość? Charakterystyka otyłości

Otyłość jest stanem zgromadzenia nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej w organizmie. Do niedawna jeszcze pierwszym sposobem na określenie, czy cierpimy na otyłość było obliczenie BMI, jednakże obecnie lekarze i dietetycy zgodnie twierdzą, że wskaźnik ten nie jest do końca miarodajny ze względu między innymi na inną budowę tkanki mięśniowej u każdego człowieka. Jeżeli zatem nie jesteś w stanie sam stwierdzić, czy twój organizm zgromadził zbyt duże zapasy tłuszczu, udaj się do dietetyka.

Otyłość zaczyna się, gdy tłuszcz stanowi mniej więcej 30% masy naszego ciała, nadwaga natomiast wówczas, gdy wskaźnik przekroczy 25%. Należy zaznaczyć, że u zdrowej osoby jest to około 15%! Nadmiarowe ilości tłuszczu gromadzą się w różnym natężeniu na obszarze całego ciała. U kobiet istnieje tendencja do tworzenia się zapasów w okolicach dolnych partii brzucha oraz bioder i ud. U mężczyzn natomiast tłuszcz zwykle gromadzi się na brzuchu. Ta różnica wynika przede wszystkim z odmiennego działania oraz różnych rodzajów hormonów w zależności od płci.

Do otyłości prowadzi dostarczanie organizmowi nadmiernych ilości kalorii. Wówczas nasz organizm, który w procesie ewolucji nabył zdolność do magazynowania energii na tzw. „gorsze czasy”, zaczyna odkładać nadprogramowy tłuszcz. Chcielibyśmy móc tak powiedzieć, nie kończąc tego zdania żadnym „ale”, jednak nadwyżka energii z jedzenia to tylko początek wszelkich zawiłości związanych z otyłością.

W rzeczywistości otyłość wynikać może z wielu chorób psychosomatycznych i sama również do takich schorzeń prowadzić. Jedna osoba otyła może cierpieć nawet na kilkanaście schorzeń będących bezpośrednią przyczyną otyłości oraz kilkanaście będących jej wynikiem.

Przyczyny otyłości - rodzaje

Przyczyn otyłości jest naprawdę bardzo dużo, a wśród czynników wpływających na jej rozwój znajdują się zarówno te czysto fizyczne związane z chorobami metabolicznymi jak i te psychosomatyczne. Niezależnie od bezpośredniej przyczyny występowania otyłości warto dla efektownego leczenia poznać również przyczynę pośrednią – np. zastanowić się z psychoterapeutą, czemu nadmiernie się objadamy albo razem z endokrynologiem poszukać przyczyn w nieprawidłowym działaniu tarczycy.

Wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje czynników sprzyjających powstawaniu otyłości. Są to czynniki środowiskowe, psychologiczne, genetyczne i hormonalne, przy czym niestety mogą się one dowolnie mieszać, wpływać na siebie nawzajem i nasilać skutki oraz objawy przyrostu masy ciała.

Środowiskowe przyczyny otyłości

Otyłość spowodowana brakiem świadomości na temat zdrowej diety oraz brakiem ruchu należy do tej spowodowanej czynnikami środowiskowymi. Jest to mimo pozorów najrzadziej występująca przyczyna otyłości, w każdym razie rzadko występuje w pojedynkę. Czynniki środowiskowe bowiem wynikają przede wszystkim z niezdrowego stylu życia, nie mają podłoża psychologicznego lub jest ono znikome. W tym przypadku chory nie cierpi jednocześnie na choroby, które mogły ją spowodować takie jak niedoczynność tarczycy czy insulinooporność. W skrócie rzecz ujmując, otyłość środowiskowa to w dużej mierze kombinacja nieświadomości lub niechęci do zdrowej diety oraz lenistwa, które pozbawia nas zdrowej dla naszych organizmów aktywności fizycznej.

W skład czynników środowiskowych wchodzi jednak również stres, który może wpływać na przyjmowanie nadmiernych ilości kalorii. A na wytwarzanie hormonów stresu w organizmie ma wpływ również bardzo wiele czynników od niezachowywania higieny snu i życia aż po „wyścig szczurów” w pracy i w szkole.

Psychologiczne przyczyny otyłości

Wśród psychologicznych przyczyn otyłości wymienia się nie tylko mniejsze lub większe problemy emocjonalne, ale również poważne schorzenia psychiczne. Te natomiast mogą być zarówno przyczyną jak i skutkiem występowania otyłości. Wśród typowych czynników wymienia się przede wszystkim następujące:

·        niska samoocena i brak akceptacji samego siebie,

·        depresja lub obniżony nastrój,

·        rekompensowanie za pomocą jedzenie niemożności zaspokojenia potrzeb emocjonalnych,

·        zespół nocnego jedzenia,

·        zespół kompulsywnego jedzenia – występuje wówczas, gdy osoba chora „pochłania” duże ilości jedzenia pod wpływem silnych emocji czy też nudy, a zjadane ilości czy jakość potraw nie ma dla chorego znaczenia,

·        uzależnienie od jedzenia – najczęściej jest kolejnym etapem, który następuje w wyniku lub jednocześnie z kompulsywnym objadaniem się. Podstawowym objawem uzależnienia jest przede wszystkim reakcja organizmu na niemożność zjedzenia czegokolwiek wtedy, kiedy żąda od nas tego głowa (nie żołądek, właśnie głowa!). Następuje wtedy drażliwość, drżenie mięśni, wyparcie jakoby miało się problem z jedzeniem. Inne objawy to nadmiernie spożycie i kontynuowanie „uczty” mimo bólu brzucha etc,

·        schorzenia psychiczne takie jak zaburzenia odżywiania, choroba afektywna dwubiegunowa czy borderline oraz wiele innych.

Hormonalne i genetyczne przyczyny otyłości

Wśród hormonalnych zaburzeń powodujących lub sprzyjających otyłości wymienia się przede wszystkim te związane z działaniem i produkcją kortyzolu, nieprawidłową gospodarką insulinową organizmu lub inne problemy hormonalne związane z zachodzeniem różnego rodzaju procesów metabolicznych w organizmie.

W kwestii genetycznych skłonności do otyłości naukowcy są raczej za „dziedziczeniem” za pomocą podpatrzonych nawyków oraz życia według rodzinnych „tradycji” niż za realnym wpływem genów chyba, że jako czynnik genetyczny wymienimy dziedziczone po kobietach w rodzinie dolegliwości ze stronu układu rozrodczego czy też ogólnie hormonalnego (insulinooporność, zespół policystycznych jajników, niedoczynność tarczycy).

Według niektórych badaczy-naukowców istnieje coś takiego jak gen otyłości. Za mało jeszcze jednak na ten temat sprawdzonych informacji, aby można było dzielić się tą informacją bez szerzenia plotek. ????

Leczenie otyłości

Niestety musimy was zasmucić. Nie ma jednego konkretnego sposobu na leczenie otyłości. Oczywiście niemalże niezawodnym sposobem (przynajmniej w teorii) jest zdrowa dieta z odpowiednim ubytkiem energetycznym w stosunku zapotrzebowania oraz aktywność fizyczna. Są jednak takie schorzenia i choroby, które skutecznie uniemożliwią wam schudnięcie, nawet gdy będziecie skrupulatnie przestrzegać zasad.

Każdorazowo zatem warto wybrać się do internisty na badania i do dietetyka. Wybierając dietetyka kieruj się jednak przede wszystkim zasadą ograniczonego zaufania – wielu dietetyków współpracuje z firmami sprzedającymi suplementy „pomocne w odchudzaniu”. Wszystkie bez wyjątku to drogie preparaty dające jedynie efekty placebo – w najlepszym przypadku. Dobry dietetyk zanalizuje z wami wasze nawyki żywieniowe, stworzy plan żywienia i podpowie jak komponować posiłki na każdym etapie odchudzania a później na etapie stabilizacji wagi (również doradzi w kwestii suplementów witaminowych) i nie będzie próbował Was namawiać do kupienia preparatów „odchudzających” w promocyjnej cenie!