Rany i skaleczenia – pierwsza pomoc, leczenie, domowe sposoby

Rany i skaleczenia – definicja

Raną bądź skaleczeniem nazywamy przerwanie anatomicznej ciągłości tkanek, spowodowane czynnikiem uszkadzającym, takim jak uraz mechaniczny, oparzenie, odmrożenie, uraz chemiczny lub mający miejsce w organizmie proces chorobowy. Charakteryzuje się ono bólem, którego intensywność zależy od rozmiaru, głębokości oraz unerwienia naruszonej tkanki, i krwawieniem, występującym na skutek uszkodzenia naczyń krwionośnych. Rany i skaleczenia narażone są na rozwój groźnych zakażeń bakteryjnych, dlatego niezwykle ważne jest, aby w przypadku ich powstania jak najszybciej odkazić ranę i zabezpieczyć skaleczone miejsce jałowym opatrunkiem.

Jak dzielimy rany i skaleczenia?

Istnieje kilka sposobów klasyfikacji ran i skaleczeń. Ze względu na głębokość obrażenia dzielimy je na rany powierzchowne , nienaruszające tkanki podskórnej, oraz rany głębokie , które tę tkankę przekraczają. Biorąc pod uwagę stopień urazu, wyróżniamy rany proste , obejmujące jedynie powłoki zewnętrzne, i rany złożone , które wiążą się z uszkodzeniem nie tylko skóry, ale również naczyń krwionośnych, nerwów, ścięgien, stawów, kości lub narządów wewnętrznych. Najbardziej obszerna klasyfikacja zaś rozróżnia rany i skaleczenia na podstawie rodzaju urazu, jaki przyczynił się do ich powstania, oraz na podstawie cech samego obrażenia.

Otarcia - powstają zazwyczaj na skutek upadku bądź uderzenia o nieregularne, szorstkie podłoże. Są ranami płytkimi i charakteryzują się niegroźnym uszkodzeniem powierzchownej warstwy skóry.

Rana cięta – pojawia się w wyniku przecięcia skóry ostrym przedmiotem (np. nożem lub kawałkiem szkła) i w większości przypadków towarzyszy jej silne krwawienie. Rana cięta goi się szybko, a jej ryzyko zakażenia jest niskie.

Rana tłuczona – występuje na skutek uderzenia narzędziem o tępych krawędziach, np. kamieniem bądź młotkiem. Zazwyczaj towarzyszy jej podbiegnięcie krwawe, obrzęk oraz skąpe krwawienie.

Rana szarpana – pojawia się wskutek zahaczenia skóry o zakrzywiony przedmiot, np. hak lub kawałek drutu. W wielu przypadkach wiąże się z z ubytkiem skóry i naruszeniem głębszych tkanek.

Rana kłuta – powstaje w wyniku zranienia długim, ostrym przedmiotem o wąskich krawędziach, takim jak np. nóż. Może spowodować niebezpieczne obrażenia wewnętrzne i względu na ryzyko utkwienia w ranie ciała obcego, jest szczególnie narażona na zakażenie.

Rana kąsana – występuje w wyniku ugryzienia przez zwierzę i charakteryzuje się większym uszkodzeniem tkanek głębszych niż samej powłoki zewnętrznej. Goi się długo, jest szczególnie narażona na zakażenie i niesie ze sobą ryzyko zachorowania na wściekliznę.

Rana zatruta – powstaje na skutek ukąszenia jadowitego zwierzęcia, takiego jak osa, żmija, szerszeń czy skorpion. W przypadku użądlenia przez owada znajduje się w niej pozostawione żądło. Towarzyszy jej ból, obrzęk oraz objawy charakterystyczne dla toksyny wytwarzanej przez konkretny gatunek zwierzęcia.

Rana postrzałowa – spowodowana jest postrzeleniem pociskiem z broni palnej lub odłamkiem granatu bądź miny i cechuje się wysokim stopniem uszkodzenia okolicznych tkanek. W niektórych przypadkach przechodzi przez ciało na wylot, a w niektórych wiąże się z utkwieniem pocisku w tkankach głębokich.

Rany i skaleczenia – jak przeprowadzić pierwszą pomoc?

Jeśli to możliwe, dokładnie przemyj obrażenie czystą wodą, usuń z niego stałe zanieczyszczenia, a następnie zdezynfekuj preparatem odkażającym (np. woda utleniona, betadyna). Pamiętaj, aby robić to delikatnie, ponieważ zbyt intensywne próby oczyszczenia rany mogą skutkować jeszcze większym uszkodzeniem tkanek. Następnie osusz miejsce urazu i nałóż opatrunek w postaci jałowej gazy bądź gaziku.Jeżeli rana jest duża, głęboka i obficie krwawi, uniemożliwiając powyższe działania, jak najszybciej udaj się do szpitala, a w oczekiwaniu na pomoc medyczną unieś wyżej zranioną część ciała i staraj się zatamować krwawienie za pomocą jałowej gazy. W przypadku silnego krwotoku powyżej rany załóż opaskę uciskową.

Rany i skaleczenia – leczenie, domowe sposoby

Podstawą leczenia ran i skaleczeń jest regularne przemywanie obrażeń środkami antyseptycznymi oraz zmiana opatrunków. Należy to robić 1-2 razy dziennie. Przy ranach sączących warto stosować kompresy o wysokiej chłonności, które pomagają odprowadzić wysięk, natomiast przy ranach głębokich bądź o dużej powierzchni kompresy żelowe, wypełniające ubytek skóry i nie przyklejające się do uszkodzonych tkanek.Pomocne w leczeniu ran i skaleczeń są również domowe sposoby. W postaci okładów stosuje się miąższ z aloesu i liście babki lancetowatej, natomiast w postaci płynu do przemywania - sok z babki lancetowatej oraz wywar ze skrzypu polnego. W późniejszym etapie gojenia świetnie sprawdza się także olej tamanu, nakładany cienką warstwą bezpośrednio na uszkodzone miejsca.