Shigella (bakteria) – transmisja i objawy zakażenia

Shigella (bakteria) - charakterystyka

Wszystkie cztery znane grupy gatunków Shigella mają znaczenie medyczne jako patogeny Shigellosis (bakteryjna czerwonka) i jak dotąd zostały wykryte tylko u ludzi i ssaków naczelnych. Każdego roku na całym świecie zarażonych jest około 160 milionów ludzi, z czego około 1 milion umiera. Są to głównie dzieci, osoby starsze i osoby z obniżoną odpornością. Bakterie są przenoszone w zanieczyszczonej wodzie lub żywności, a czasem także przez muchy. Objawy choroby (głównie gorączka i ciężka biegunka, ale także zapalenie stawów) są reakcją na migrację bakterii do tkanki jelitowej i wydzielanie przez nie enterotoksyn Shigella.

Shigella (bakteria) – przyczyny zakażenia

Shigella występuje tylko u ludzi (zanotowano kilka przypadków wystąpienia bakterii także u małp) i jest przenoszona z człowieka na człowieka lub poprzez wodę pitną i kąpielową, a także żywność zanieczyszczoną ludzkimi odchodami. Zdarza się, że importowane warzywa również okazują się źródłem Shigellosis (poważna epidemia miała miejsce np. w Danii w 2007 r. i była spowodowana importowaną mini kukurydzą). Ważną trasą transmisji są podróże zagraniczne, zwłaszcza do krajów spoza Europy i Stanów Zjednoczonych. Dawka zakaźna jest bardzo niska (tj. do zakażenia potrzebna jest stosunkowo niewielka liczba bakterii), dlatego po powrocie do domu często obserwuje się ponowne zakażenie w ograniczonym kręgu, np. zakażenie w rodzinie lub między dziećmi w placówce dziecięcej. W ostatnich latach zaobserwowano również wiele przypadków infekcji poprzez kontakt seksualny. Szczególnie wśród mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami. Dlatego też zakażenie bakterią Shigella jest coraz częściej postrzegane jako choroba przenoszona drogą płciową.

Okres wylęgania choroby wynosi 24-72 godziny, rzadziej do 7 dni, czas jej trwania – przeciętnie od 48 do 120 godzin. Nieleczone zakażenie może utrzymywać się kilka tygodni i powodować:

• odwodnienie,

• wyniszczenie organizmu,

• zgon (zwłaszcza u dzieci i chorych z AIDS).

Podsumowując do transmisji zakażenia Shigella dochodzi:

• na drodze fekalno-oralnej, bezpośrednio od chorego, ozdrowieńca lub zdrowego nosiciela zarazka (zakażonego bezobjawowo),

• pośrednio przez skażoną ludzkimi fekaliami wodę (do picia lub do rekreacji),

• przez żywność (importowane owoce, warzywa spożywane na surowo),

• przez muchy.

Shigella (bakteria) – objawy zakażenia

Początkowym i najczęstszym objawem zakażenia bakterią Shigella jest ostra, wodnista biegunka, która w krótkim czasie może przekształcić się w zapalenie okrężnicy z gorączką, nudnościami i skurczami brzucha. Jeśli bakteria wywołała czerwonkę, to charakterystyczna jest biegunka z krwią i śluzem, a czasem ropą. Bardzo niebezpieczne jest ciężkie odwodnienie organizmu, należy więc pamiętać o ciągłym uzupełnianiu płynów. Shigella może w rzadkich przypadkach powodować reaktywne zapalenie stawów.

Powikłania zakażenia Shigella i czerwonki bakteryjnej

Do powikłań po czerwonce bakteryjnej dochodzi zazwyczaj u małych dzieci, poniżej piątego roku życia (szczególnie u takich, które są niedożywione, mieszkają w krajach rozwijających się i żyją w bardzo złych warunkach sanitarnych). Do najważniejszych powikłań, należą:

• perforacja jelita,

• wypadanie odbytu,

• zespół hemolityczno-mocznicowy,

• hipoglikemia,

• hiponatermia,

• toksyczne rozdęcie okrężnicy

• splątanie, śpiączka.