Stany przedrakowe i raki skóry – charakterystyka, przyczyny, leczenie
Stany przedrakowe skóry – charakterystyka, przyczyny, leczenie
Rogowacenie słoneczne Najpowszechniej występującym stanem przedrakowym skóry jest rogowacenie słoneczne, zwane także rogowaceniem starczym. Pojawia się w konsekwencji nadmiernej ekspozycji skóry na promieniowanie UV, które uszkadza komórki naskórka i prowadzi do powstawania w nich mutacji.Do jego objawów należą szorstkie w dotyku, szarożółte lub szarobrązowe przebarwienia, obejmujące miejsca zbyt często wystawiane na słońce, np. twarz, skórę głowy, uszy, dłonie lub dekolt. Na zmienionej skórze istnieje wysokie ryzyko wystąpienia raka płaskonabłonkowego, dlatego bardzo ważne jest szybkie usunięcie przebarwień. W tym celu stosuje się krioterapię lub elektrokoagulację.
Leukoplakia Charakteryzuje się występowaniem białych plam lub tarczek o regularnym kształcie i wyraźnych granicach, najczęściej w okolicach dna jamy ustnej, języka, warg, kącików ust lub linii zgryzowej zębów. Może również pojawić się w okolicy sromu. Pośród jej przyczyn wymienia się palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, niedopasowane protezy zębowe, kandydozę oraz zaniedbania higieniczne. Leczenie polega na usunięciu zmian (za pomocą laseroterapii, kriochirurgii lub elektrokoagulacji), a także wyeliminowaniu czynników, które podrażniają błonę śluzową, rezygnacji z używek i wprowadzeniu odpowiedniej higieny jamy ustnej lub okolic intymnych.
Posłoneczne zapalenie czerwieni wargowej Zapalenie czerwieni wargowej spowodowane jest regularną i nadmierną ekspozycją warg na słońce. Występuje bardzo często u osób, które pracują na dworze (np. u rybaków, rolników, pracowników budowlanych) i objawia się obrzękiem, bólem, łuszczeniem naskórka oraz strupami w obrębie ust, a także pękaniem ich kącików. Nieleczone może przekształcić się w raka płaskonabłonkowego. W leczeniu stosuje się maści przeciwzapalne i złuszczające oraz (przy większych zmianach) elektrokoagulację.
Brodawka łojotokowa Brodawka łojotokowa to łagodny stan przednowotworowy skóry, który wiąże się z występowaniem wypukłych, grudkowatych narośli o chropowatej powierzchni. Z początku są stosunkowo jasne i mają zaledwie kilka milimetrów, jednak w miarę rozwoju kilkakrotnie zwiększają swoją wielkość i mogą przybrać żółtawy lub brązowy kolor. Nie dają żadnych objawów, a pośród przyczyn ich występowania wymienia się skłonności genetyczne oraz nadmierną ekspozycję na promienie UV.Łagodna postać brodawki łojotokowej nie wymaga leczenia, a gwałtownie rozrastające się, groźniejsze zmiany usuwa się za pomocą środków farmakologicznych, krioterapii, laseroterapii, elektrokoagulacji lub łyżeczkowania.
Raki skóry – charakterystyka, przyczyny, leczenie
Rodzaje i przyczyny występowania Rak skóry bardzo często rozwija się na tkankach, na których wcześniej wystąpiły stany przedrakowe skóry. Choć dotychczas zwykle atakował osoby powyżej 60. roku życia, z najnowszych badań wynika, że obecnie diagnozuje się go u coraz młodszych pacjentów. W zależności od postaci, w jakiej występuje (podstawnokomórkowa lub kolczystokomórkowa), może dawać zupełnie różne objawy.Do jego przyczyn należą nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV, czynniki chemiczne (np. pochodne ropy naftowej, środki ochrony roślin) lub czynniki mechaniczne (np. drażnienie błony śluzowej u palaczy). Raki skóry znacznie częściej dotykają również osób o obniżonej odporności.
Rak podstawnokomórkowy Występuje w postaci przezroczystego, białawego lub upigmentowanego guzka o błyszczącej i gładkiej powierzchni, najczęściej na twarzy, nosie, małżowinie usznej, szyi lub dłoni. Jest nowotworem miejscowo złośliwym, co oznacza, że może naciekać na okoliczne tkanki oraz narządy i niszczyć je, jednak nie ma zdolności tworzenia przerzutów. W przypadku szybkiego rozpoznania i wdrożenia leczenia nie stanowi ryzyka dla życia pacjenta.Podstawowym sposobem leczenia jest chirurgiczne usunięcie zmiany wraz ze szczegółową oceną, czy na pewno została ona wycięta w całości. Każdorazowo przeprowadza się także badanie histopatologiczne usuniętego guzka.
Rak kolczystokomórkowy Ten rodzaj raka skóry może objawiać się zmianami o różnym charakterze, jednak najczęściej przyjmuje postać brodawkowatych, nierzadko pokrytych strupem owrzodzeń, które łuszczą się i rogowacieją. Zazwyczaj umiejscowione są one w okolicach twarzy, małżowin usznych, skóry głowy, dłoni, prącia lub sromu. Rak kolczystokomórkowy cechuje się znaczą złośliwością i dużą skłonnością do niszczenia okolicznych tkanek oraz narządów na skutek naciekania. Jest groźniejszy od raka podstawnokomórkowego, ponieważ może tworzyć przerzuty.Podstawą leczenie, podobnie jak w przypadku raka podstawnokomórkowego, jest chirurgiczne usunięcie zmiany (z zachowaniem marginesu zdrowej skóry) oraz pozabiegowe badanie histopatologiczne. W przypadku dużych zmian w miejscu, z którego zostały usunięte, może być konieczne przeprowadzenie zabiegu plastyki lub przeszczepu skóry. U osób ze stwierdzonymi przerzutami do innych narządów stosuje się także radioterapię lub chemioterapię.
Stany przedrakowe i raki skóry – profilaktyka
Aby zapobiegać wystąpieniu stanów przedrakowych skóry i raków skóry, należy stosować się do kilku prostych zasad.1. Unikaj opalania się oraz nadmiernej ekspozycji na słońce.2. Przez cały rok stosuj kremy z filtrem na powierzchni ciała, która ma kontakt z promieniowaniem UV. Nie zapominaj o ustach – je również należy chronić specjalną pomadką z filtrami.3. Regularnie kontroluj wszystkie znamiona i pieprzyki. Raz w roku odwiedzaj dermatologa w celu wykonania dokładniejszych badań dermatoskopem.4. Całkowicie zrezygnuj z używania solariów.
