Toksoplazmoza w ciąży - objawy, rozpoznanie, leczenie

Co to jest toksoplazmoza?

Toksoplazmoza jest chorobą odzwierzęcą, należy do najbardziej powszechnych chorób pasożytniczych u człowieka. Na świecie występuje u około 90% ciężarnych kobiet. W Polsce prawie połowa kobiet chorowała na toksoplazmozę, czego potwierdzeniem jest obecność przeciwciał we krwi. Większość osób dorosłych nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest zakażona, bowiem przebieg tej choroby zazwyczaj jest bezobjawowy. U kobiety ciężarnej może dojść do zakażenia toksoplazmozą płodu, w wyniku czego może dojść do zgonu płodu lub do poważnych powikłań u noworodka. Do zakażenia dochodzi zazwyczaj drogą pokarmową, poprzez spożycie surowego mięsa. Toksoplazmoza w ciąży może się także rozwinąć na skutek: kontaktu z odchodami kota, spożycia skażonej wody, zjedzenia nieumytych warzyw lub owoców, kontaktu ze skażoną glebą.

Objawy toksoplazmozy w ciąży

Objawowa postać choroby występuje u ok. 10% zakażonych osób. Są to najczęściej osoby z obniżoną odpornością immunologiczną, bardziej podatne na różnego rodzaju infekcje. Do objawów toksoplazmozy zalicza się:

• dolegliwości przypominające grypę lub mononukleozę - wzmożona potliwość, osłabienie, bóle mięśni, bóle głowy),

• powiększone węzły chłonne,

• gorączkę.

Osoby z obniżoną odpornością, np. zakażone HIV lub chorujące na nowotwory są zdecydowanie bardziej narażone na wystąpienie groźnych powikłań, w tym: zapalenia mózgu i opon mózgowych, zapalenie wątroby, zapalenie płuc, niedokrwistości oraz zaburzeń widzenia.

Postać wrodzona toksoplazmozy

O ile postać nabyta toksoplazmozy (toksoplazmoza odzwierzęca) jest raczej niegroźna, to forma wrodzona (w wyniku zakażenia płodu przez łożysko) może być śmiertelnie niebezpieczna. Jeśli do zakażenia kobiety dojdzie przed zajściem w ciążę, to nie ma żadnego ryzyka dla płodu. Z kolei infekcje u kobiet ciężarnych wywołują zapalenie łożyska i zakażenie płodu. Jeśli ciężarna przebyła chorobę przed zajściem w ciążę, to jej organizm posiada większą odporność, dzięki której nie występuje zagrożenie dla płodu. Gdy do zakażenia dochodzi w trakcie trwania ciąży, skutki mogą być bardzo poważne i niebezpieczne. Im bardziej zaawansowana ciąża, tym istnieje większe ryzyko zarażenia dziecka:

• w pierwszym trymestrze - 25%,

• w drugim trymestrze - 50%,

• w trzecim trymestrze - 65%.

Są to wartości szacunkowe.

W pierwszym trymestrze ciąży toksoplazmoza może skutkować poronieniem lub wewnątrzmacicznym obumarciem płodu. Po upływie 12 tygodni ryzyko utraty płodu maleje, natomiast dziecko może urodzić się jako wcześniak z poważnymi wadami, takimi jak: wodogłowie, małogłowie, żółtaczka, padaczka, niedorozwój umysłowy, zaburzenia wzroku.

Rozpoznanie toksoplazmozy w ciąży 

Podstawowym badaniem służącym wykryciu toksoplazmozy jest badanie krwi pod kątem swoistych przeciwciał. Istnieją dwa rodzaje przeciwciał:

• IgM - są to przeciwciała wczesne, powstające w pierwszym tygodniu zarażenia;

• IgG - są to przeciwciała późne, wytwarzane w okresie od dwóch do czterech tygodni od zarażenia.

• IgG na poziomie stałym oznacza toksoplazmozę przebytą w przeszłości, co świadczy o nabyciu odporności i ochronie przed ponownym zakażeniem.