Ukąszenia przez pajęczaki - czy mogą być groźne?

Ukąszenia przez pajęczaki – rodzaje pająków

Najbardziej niebezpieczne odmiany pająków zamieszkują tereny Ameryki Południowej, Brazylii i Azji Mniejszej. Niektóre z nich spotyka się także w południowej części Europy. Występująca m.in. na półwyspie Arabskim Czarna Wdowa posiada wyjątkowo obfitą ilość jadu. Jej ukąszenie powoduje kilkudniowe rozdrażnienie i łagodny stan chorobowy. Chociaż ten gatunek pająka nie stanowi większego zagrożenia dla człowieka, jest prawdziwą zmorą dla hodowców, śmiertelność bydła rogatego po ataku czarnej wdowy wynosi 100%. Mimo wielu rozpowszechnionych mitów na temat tarantuli, jej ukąszenie jest zupełnie bezpieczne. Inaczej w przypadku ptaszników. Ich jad przejawia silne działanie neurotoksyczne, a w regionach występowania laboratoria dysponują gotową surowicą.

Ukąszenia przez pajęczaki – rodzaje jadu

Jedynie 3% wszystkich spotykanych na Ziemi pająków posiada gruczoły jadowe. Pająk może posiadać jeden z trzech typów jadu. Neurotoksyczny atakuje ośrodkowy układ nerwowy, powodując miejscowy paraliż. Jad hemolityczny niszczy czerwone krwinki, co prowadzi z kolei do uszkodzenia naczyń krwionośnych. Natomiast cytotoksyczny rodzaj jadu atakuje tkankę skórną w miejscu ugryzienia. W niektórych sytuacjach konieczny jest przeszczep chorobowo zmienionej skóry.

Kiedy dochodzi do ukąszenia przez pajęczaki?

Z pośród prawie 40 tysięcy odmian pajęczaków występujących na świecie część z nich jest wyposażona w gruczoły jadowe. Jednak aby doszło do ugryzienia i wniknięcia jadu do organizmu pająk musi posiadać wyjątkowo silne szczękoczułki, inaczej nie uda mu się przebić bariery skórnej. Pajęczaki atakują jedynie w sytuacji zagrożenia, zwykle starają się unikać konfrontacji z człowiekiem. Do przypadków użycia jadu w samoobronie może dojść w trakcie eksploracji jaskini, w której zamieszkują pająki, podczas snu (gdyż pająki funkcjonują głównie nocą) lub w trakcie sprzątania pomieszczeń i zrywania pajęczyn.

Ukąszenia przez pajęczaki występujące w Polsce

W naszym kraju nie występują groźne gatunki pająków. Zdarzają się przypadki jadowitych odmian, które zostały przetransportowane ze swojego naturalnego środowiska (np. w skrzyniach z bananami przewożonymi z Brazylii trafia się ptasznik) lub uciekły z terrarium. Dlatego ukąszenie przez pajęczaki nie stwarza zagrożenia życia, może jedynie spowodować nieprzyjemne dolegliwości. Warto jednak nauczyć się rozpoznawać ślad po ugryzieniu przez pająka. Zazwyczaj w miejscu ukłucia pojawiają się dwie równoległe kropki, umiejscowione w odległości 1-2mm od siebie. Miejscowo dochodzi do podrażnienia skóry, zaczerwienienia i obrzęku przypominającego ugryzienie komara. Sytuacja jest poważna, jeśli ślad widoczny jest na twarzy, lub kiedy wraz z bólem pojawia się silna reakcja alergiczna. Ingerencja pajęczaka w skórę otwiera także jej zewnętrzną warstwę, zwiększając ryzyko rozwoju chorobotwórczych bakterii i grzybów.