Wady zgryzu i profilaktyka ortodontyczna

Wady zgryzu – czym są?

Wady zgryzu dzieli się na wrodzone, wynikające z niekorzystnych predyspozycji genetycznych lub nabyte, z powodu szkodliwych nawyków praktykowanych przez dziecko, takich jak wkładanie do ust palca czy długopisu. Wady pochodzenia wewnętrznego są spowodowane chorobami przebytymi przez matkę w trakcie ciąży. Mogą to być zakażenia, krzywica i inne dolegliwości związane z nieprawidłową aktywnością narządów. Pośród wad zewnętrznych występują przedporodowe, np. ucisk na macicę, urazy i wypadki w trakcie ciąży czy nienaturalne ułożenie płodu) lub występujące po porodzie, związane z wadą tkanek miękkich w jamie ustnej i nawyk niemowlęcego połykania, który nie zanika w trakcie rozwoju dziecka. Kluczową rolę odgrywa oddychanie nosem. W przypadku cyrkulacji powietrza przez usta może dojść do cofnięcia się szczęki, co stanowi poważny defekt estetyczny.

Wady zgryzu – rodzaje

• ·         Zęby odseparowane – szczęka i żuchwa są zbyt rozrośnięte, w wyniku czego pojawiają się szpary między zębami

• ·         Przodozgryz – dolny łuk zębowy zachodzi na górny. Broda trwale wysuwa się do przodu, a naturalny wyraz twarzy postrzegany jest jako groźny

• ·         Stłoczenia – rozmiar zębów nie jest dopasowany do zębodołów, z powodu braku miejsca, zęby rosną pod niewłaściwym kątem, ulegają skręceniu i wykrzywiają się

• ·         Tyłozgryz – Najpowszechniejsza wada zgryzu dotycząca prawie 3/4 wszystkich przypadków. Łuk zębowy cofa się w stosunku do położenia łuku górnego. Zęby górnego łuku przechylają się ukośnie a twarz zostaje zniekształcona. W skutek cofania się żuchwy opadają kąciki ust, występuje tendencja do odkładania się tłuszczu na brodzie i tworzenia dodatkowych fałd. Ponadto u dzieci często wykrywa się problemy z prawidłowym wymawianiem niektórych głosek

• ·         Zgryz krzyżowy – zęby dolnego łuku zaczynają nachodzić na łuk górny, z powodu zbyt wąskiej szczęki górnej.

• ·         Zgryz głęboki – dochodzi do ścierania się zębów górnych nachodzących na dolne, twarz przybiera asymetryczny wygląd, wśród wad zgryzu wymagane jest leczenie ortodontyczne, w przypadku wystąpienia zgryzu głębokiego wzrasta ryzyko chorób dziąseł i przyzębia

• ·         Zgryz otwarty – nazywany również szparą niedogryzową, która powstaje, ponieważ zęby górnego i dolnego łuku nie mają ze sobą kontaktu, zaburzając prawidłowe czynności jamy ustnej

Wady zgryzu – leczenie

Ortodonta ustala rodzaj wady zgryzu i podejmuje decyzję o podjęciu leczenia (zbyt wczesne noszenie aparatu nie ma sensu, gdyż dziecko celowo będzie go unikać). Dlatego aparat zakłada się zazwyczaj dopiero w wieku nastoletnim. Jeśli u kilkuletniego dziecka występują wady zgryzu utrudniające przeżuwanie pokarmu i oddychanie podejmuje się inne formy korygujące, tj. szlifowanie i usuwanie zębów, zastosowanie płyty przedsionkowej. Zaleca się ćwiczenia mięśniowe odwzorowujące naturalną pracę żuchwy i szczęki oraz ogólną reedukację w sposobie żucia i mówienia dziecka – konieczna może być wizyta u logopedy.

Profilaktyka ortodontyczna w okresie niemowlęcym

Długotrwałego i zwykle kosztownego leczenia stomatologicznego w okresie nastoletnim można uniknąć, jeśli włączone zostaną zabiegi profilaktyczne we wczesnym etapie życia dziecka. W pierwszym roku życia należy układać niemowlę do snu w taki sposób, by głowa nie była zbytnio pochylona do przodu lub do tyłu (dochodzi wtedy do rozwoju wad doprzednich lub dotylnych). Zaleca się karmienie piersią, podczas którego mięśnie szczęki i języka są zmuszone do pracy. Kąt dziecka podczas naturalnego karmienia powinien wynosić ok. 40-45 stopni, wtedy żuchwa niemowlęcia wysuwa się do przodu. Smoczki należy dopasować wielkością do jamy ustnej dziecka, tak by pobudzały naturalną potrzebę ssania. W przypadku niemożności karmienia piersią należy wprowadzić żywienie sztuczne, jak najbardziej zbliżone do formy naturalnej.