Wyprysk kontaktowy alergiczny i niealergiczny – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Wyprysk kontaktowy alergiczny
Jest to najczęstsza postać wyprysku, charakteryzująca się powierzchownymi zmianami zapalnymi w skórze, powstającymi w wyniku kontaktu z alergenem. Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry stanowi ok. 10% chorób zapalnych skóry, rozpoznawanych w przychodniach dermatologicznych.
W pierwszej fazie alergen prezentowany jest układowi odpornościowemu. Wywołuje to specyficzną odpowiedź immunologiczną. Na przebieg odpowiedzi immunologicznej ma wpływ stężenie alergenu, właściwości chemiczne alergenu, czas ekspozycji alergenu oraz stan skóry.
Warto pamiętać, że im silniejsze własności uczulające, tym mniejsze znaczenie ma indywidualna podatność chorego. Czas, jaki upłynął od pierwszego kontaktu z alergenem do wystąpienia zmian skórnych, nazywa się okresem wylęgania. Krótki czas rokuje niekorzystnie, natomiast długi zapowiada łagodny przebieg kliniczny zmian skórnych.
Najważniejsze alergeny kontaktowe to chrom, nikiel, kobalt, składniki gumy, barwniki czy leki zewnętrzne, a także kosmetyki.
Wyprysk kontaktowy alergiczny – objawy
W przebiegu tego schorzenia charakterystyczne jest zajęcie skóry rąk i palców. Największe nasilenie stanu zapalnego występuje zazwyczaj po grzbietowej stronie rąk. Zmiany skórne przeważnie ograniczone są do miejsca kontaktu z przedmiotami uczulającymi. Najczęstszą lokalizacją wykwitów skórnych są dłonie, ramiona, twarz i narządy płciowe.
Wyprysk kontaktowy w zależności od nasilenia zmian zapalnych może być ostry lub podostry. Warto wiedzieć, że w zmianach ostrych i podostrych występuje nasilony rumień, duża ilość grudek i pęcherzyków, zmiany wysiękowe oraz nadżerki.
W przewlekłych ogniskach chorobowych dominują objawy lichenizacji. Zmiany skórne są najczęściej niewyraźnie odgraniczone od otoczenia, ustępują bez pozostawienia śladu. Dodatkowo, często wykwitom towarzyszy świąd. W przypadku ostrego wyprysku, zlokalizowanego w okolicy oczodołów i narządów płciowych, dominują objawy obrzękowe i zapalne. Czas trwania wykwitów skórnych zależy głównie od kontaktu z alergenem.
Wyprysk kontaktowy alergiczny – diagnostyka i leczenie
Podstawą diagnostyki wyprysku kontaktowego jest wykrycie alergenu. Diagnoza powinna być zawsze potwierdzona dodatnimi wynikami testów płatkowych.
W leczeniu wyprysku kontaktowego ważny jest dobór stosowanego miejscowo preparatu i jego postaci. Zależy to od stadium klinicznego wyprysku.
Wyprysk kontaktowy niealergiczny
Wyprysk kontaktowy niealergiczny to pierwotna reakcja zapalna skóry, która jest skutkiem ekspozycji na egzogenne czynniki drażniące. Częstość występowania tego rodzaju wyprysku jest znacznie większa niż alergiczne kontaktowe zapalenie skóry. Zmiany skórne mogą pojawić się u każdej osoby narażonej na działanie substancji drażniącej. Wyprysk kontaktowy niealergiczny spotyka się najczęściej u młodych kobiet. Występuje znacznie częściej u dzieci niż u dorosłych. Ekspozycja na czynniki drażniące jest możliwa zarówno w pracy, jak i w warunkach domowych.
Zmiany skórne w postaci niealergicznej powstają na drodze nieswoistej, na skutek działania substancji drażniących. Nie wymaga to wstępnego uczulenia. Zmiany wypryskowate mogą pojawić się u każdego człowieka. Ich wystąpienie zależy od czasu działania oraz stężenia danego czynnika drażniącego.
Do najczęstszych związków drażniących zalicza się m.in. wodę, mydła, cebulę, detergenty, oleje i rozpuszczalniki, skórki owoców cytrusowych oraz cebulki kwiatów.
