Zatrucia paracetamolem – przyczyny i objawy

Zatrucia paracetamolem – ogólne spojrzenie

Paracetamol znajduje się w ponad 100 lekach dostępnych bez recepty, w tym lekach pediatrycznych (kapsułki, tabletki i syropy), a także lekach na kaszel i przeziębienie. Wiele leków na receptę zawiera również paracetamol. W związku z tym przedawkowanie paracetamolu jest dość częste. Główny toksyczny metabolit paracetamolu, imina N-acetylo-b-benzochinonu, jest wytwarzany przez układ enzymatyczny cytochromu P450; zneutralizowany w wątrobie przez glutation. Ostre przedawkowanie powoduje wyczerpanie glutationu w wątrobie. W efekcie gromadzi się N-acetylo-b-benzochinonoamina, powodując martwicę hepatocytów, co może spowodować uszkodzenie innych narządów (nerek, trzustki). Zatrucie wymaga dawki dobowej w przypadku ostrego przedawkowania wynoszącej łącznie> 150 mg / kg masy ciała (około 7 g dla dorosłych). Przewlekłe lub wielokrotne nadużywanie prowadzi w rzadkich przypadkach do uszkodzenia wątroby. Przewlekłe przedawkowanie jest zwykle spowodowane ciągłym przyjmowaniem nieracjonalnie dużej ilości leków przeciwbólowych.

Objawy zatrucia paracetamolem

Łagodne zatrucie może przebiegać bezobjawowo lub objawy mogą być minimalne w ciągu 48 godzin od przyjęcia leku.

Ostre pojedyncze zatrucia paracetamolem które przechodzą przez 4 etapy:

Etap I występuje ok. 1/2 godziny po spożyciu i trwa do 24 godzin. Pojawiają się:

• nudności,

• wymioty,

• brak łaknienia,

• złe samopoczucie,

• obfite pocenie się,

• bladość skóry.

W większości przypadków żołądkowo-jelitowe objawy zatrucia paracetamolem całkowicie mijają i nie prowadzą do uszkodzenia wątroby.

Etap II, 24–48 godzin po spożyciu – bóle okolicy podżebrza prawego, rozpoczyna się ostra niewydolność nerek.

Etap III, 72–96 godzin po spożyciu – postępujące uszkodzenie wątroby, pojawiają się:

• wymioty,

• zażółcenie skóry,

• bóle pod żebrami,

• drżenie rąk,

• zaburzenia świadomości,

• kwasica metaboliczna,

• hipoglikemia,

• niewydolność nerek,

• zaburzenia rytmu serca,

• niedotlenienie,

• uszkodzenie serca,

• krwotoczne zapalenie trzustki,

• reakcje alergiczne takie jak: pokrzywka, zwężenie oskrzeli, wstrząs.

Etap IV, 4 dni–2 tygodnie po spożyciu – faza zdrowienia. Jeżeli w ciągu pierwszych dni ostrego zatrucia paracetamolem nie dojdzie do śmierci pacjenta, to objawy powoli zanikają. Prawdopodobieństwo i ciężkość uszkodzenia wątroby można przewidzieć na podstawie ilości przyjętego leku, a dokładniej na podstawie stężenia we krwi.

Co ciekawe, dzieci nie metabolizują lub prawie nie metabolizują paracetamolu do związków toksycznych, przez co można im go podawać bez większego ryzyka. U dzieci istnieje 6-krotnie mniejsze prawdopodobieństwo uszkodzenia wątroby niż u osób dorosłych.

Leczenie zatrucia paracetamolem

Jeśli przypuszcza się, że paracetamol jest obecny w przewodzie pokarmowym, przepisuje się węgiel aktywowany. Jako pierwszą pomoc należy sprowokować wymioty u osób, które są przytomne i niezwłocznie przewieźć poszkodowanego do szpitala. Acetylocysteina jest antidotum na zatrucia paracetamolem. Jest prekursorem glutationu, który zmniejsza toksyczność paracetamolu na skutek zwiększonej podaży glutationu w wątrobie i być może na skutek innych mechanizmów.