Żylaki kończyn dolnych – przyczyny, objawy, leczenie, zapobieganie

Żylaki kończyn dolnych – przyczyny

Żylaki kończyn dolnych to schorzenie powstałe na skutek przewlekłej niewydolności żylnej. Stanowią je odcinki żył, które uległy pogrubieniu i poskręcaniu na skutek czynnika chorobowego. Żylaki są wyczuwalne pod skórą i są widoczne jako nabrzmiałe odcinki żylne.

W przypadku żył kończyn dolnych, w pozycji stojącej krew płynie przeciwnie do kierunku sił grawitacji. Kiedy zastawki w żyłach są nieszczelne, krew przedostaje się w kierunku przeciwnym, tworząc tzw. refluks żylny, powodujący niewydolność żylną. Gdy ten stan się utrzymuje, prowadzi do powstawania żylaków na skutek stałego poszerzania się żył.

Powstawaniu żylaków sprzyjają czynniki genetyczne, a ponadto:

• wykonywanie pracy wymagającej ciągłego stania,

• płeć żeńska,

• otyłość i nadwaga,

• siedzący tryb życia,

• przebyta terapia hormonalna,

• ciąża.

Powstawanie żylaków dominuje w przypadku płci żeńskiej. Żeński hormon – progesteron prowadzi do zatrzymywania wody w organizmie i do poszerzenia mięśniówki w ścianie naczyń krwionośnych, przez co zwiększa się ryzyko powstawania obrzęków. Dodatkowo estrogeny zwiększają krzepliwość krwi. Następuje zwiększenie obciążenia naczyń krwionośnych, czego konsekwencją może być powstawanie żylaków.

Nadwaga i otyłość determinują powstawanie żylaków, ponieważ zbyt duża masa ciała powoduje wzrost ciśnienia w naczyniach krwionośnych. Prowadzi to do zastoju krwi w żyłach i uszkadzaniu zastawek żylnych wspomagających prawidłowy przepływ krwi. Kolejną przyczyną powstawania żylaków kończyn dolnych jest siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej. Mięśnie, które regularnie pracują poprzez kurczenie się i rozkurczanie popychają krew w naczyniach krwionośnych niczym pompa, co zapobiega powstawaniu tego schorzenia. Ważne jest też przestrzeganie odpowiedniej diety i wypracowanie odpowiednich nawyków żywieniowych. Należy unikać tłuszczów nasyconych mogących przyczyniać się do zapalenia żył i nadmiernej ilości soli, która powoduje zatrzymywanie wody w organizmie.

Żylaki kończyn dolnych – objawy

Do najczęściej występujących objawów żylaków kończyn dolnych należą:

• uczucie ciężkości kończyn dolnych,

• ból kończyn dolnych,

• skurcze pojawiające się podczas snu,

• obrzęk kończyn dolnych,

• uczucie zmęczenia nóg,

• zmiana koloru skóry,

• nadwrażliwość obszaru objętego zmianami żylnymi,

• drętwienie kończyn dolnych.

Dolegliwości mogą występować osobno lub razem. W początkowej fazie rozwoju choroby pacjenci mogą odczuwać dyskomfort i dolegliwości bólowe podczas długotrwałego przebywania w pozycji stojącej lub siedzącej. Poza dolegliwościami występującymi z rozwojem choroby mogą pojawić się dodatkowe problemy zdrowotne, takie jak zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych, zatorowość płuc czy zapalenie zakrzepowe żył głębokich.

Żylaki kończyn dolnych – leczenie

Warunkiem skutecznego leczenia jest dokładna diagnoza. Początkowo specjalista musi ocenić stopień zaawansowania choroby, zleca się wykonanie badania USG Doppler pozwalającego na identyfikację nieprawidłowości w funkcjonowaniu zastawek żylnych. Ponadto wykonuje się:

• pletyzmografię – badanie to pozwala ocenić refluks żylny,

• flebodynamometrię – polega na bezpośrednim pomiarze ciśnienia w żyłach,

• warikografię – polega na wstrzyknięciu środka cieniującego można stworzyć “mapę” dysfunkcyjnych naczyń krwionośnych,

• flebografię – badanie z użyciem środka kontrastującego, który wstrzykuje się w grzbiet stopy; na kostkę zakłada się opaskę uciskową, aby środek kontrastujący skierował się żył głębokich, opaskę umieszcza się również na wysokości goleni.

Celem leczenia jest zredukowanie objawów chorobowych, eliminacja powikłań i poprawa estetyki. Wyróżnia się dwie metody leczenia żylaków kończyn dolnych: nieinwazyjną oraz chirurgiczbą. Leczenie zachowawcze stosuje się przy niewielkich zmianach, w pozostałych przypadkach konieczne są zabiegi operacyjne. Polega ono na stosowaniu środków farmaceutycznych i ucisku kończyn przy pomocy bandaży i specjalnych pończoch uciskowych. Stosowanie leków, takich jak: diosmina, rutyna, hesperydyna zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń i zwiększa odpływ chłonki co minimalizuje obrzęk.

Leczenie zabiegowe polega na chirurgicznym usunięciu żylaków, obliteracji, miniflebektomii lub kriochirurgii. Obliteracja polega na wypełnieniu żylaka substancją chemiczną wywołującą stan zapalny w świetle chorego naczynia i doprowadza do jego zarośnięcia. Chirurgiczne usunięcie żylaków przeprowadza się u chorych, u których pomimo stosowania kompresjoterapii zauważa się postęp choroby i powiększanie żylaków. Polega ono na usunięciu niewydolnej żyły odpiszczelowej lub odstrzałkowej Zabieg kriochirurgiczny polega z kolei na usunięciu chorego naczynia przy pomocy sondy chłodzonej ciekłym azotem.

Właściwa rekonwalescencja po operacji żylaków kończyn dolnych pozwala na zmniejszenie ryzyka powikłań. Działania profilaktyczne to przede wszystkim dbanie o utrzymanie masy ciała na właściwym poziomie, regularne zmienianie pozycji w przypadku pracy siedzącej, unikanie częstych wizyt w saunie i gorących kąpieli. Warto pamiętać również o zwiększeniu aktywności fizycznej i dbaniu o właściwą dietę.