Nowe zasady przyznawania L4. Będą częstsze kontrole
Od początku 2026 roku zwolnienie lekarskie przestanie być jedynie usprawiedliwieniem nieobecności w pracy. Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadza rygorystyczne zasady, które obligują chorych do przestrzegania dodatkowych procedur. Kto ich nie dopełni, może stracić prawo do świadczenia.
ZUS zyska nowe uprawnienia kontrolne
Przyjęta przez Sejm nowelizacja wprowadza jednolite zasady kontroli zwolnień lekarskich. ZUS zyska prawo do natychmiastowego żądania dokumentacji medycznej od placówki, która wystawiła e-ZLA, a także możliwość sprawdzania, czy pacjent przestrzega zaleceń lekarskich – nie pracuje, nie wykonuje remontu, nie przebywa na wakacjach.
Odmowa przekazania danych lub stawienia się na badanie kontrolne oznacza wstrzymanie zasiłku za cały okres zwolnienia.
Co ważne, ustawa dopuszcza wyjątki – np. osoby zatrudnione na dwa etaty mogą zachować prawo do zasiłku, jeśli druga praca nie koliduje z leczeniem, a ZUS wyrazi na to zgodę.
Twardy termin: siedem dni na przekazanie L4
Druga istotna zmiana dotyczy terminu zgłoszenia zwolnienia. Od 1 stycznia pracownik będzie miał dokładnie siedem dni kalendarzowych od daty wystawienia e-ZLA na poinformowanie pracodawcy o nieobecności.
Przekroczenie tego terminu skutkuje:
- obniżeniem zasiłku o 25 proc.,
- a w skrajnych przypadkach – całkowitą utratą świadczenia.
Przepis obejmuje również sytuacje wyjątkowe, jak hospitalizacja czy brak dostępu do Internetu. W takich przypadkach to pacjent musi udowodnić, że opóźnienie było niezależne od niego.
Nowe oświadczenie i kontrola warunków domowych
Każdy, kto pobiera zasiłek chorobowy lub opiekuńczy, będzie musiał złożyć oświadczenie, że w jego gospodarstwie domowym nie ma innej osoby mogącej zapewnić opiekę dziecku lub niesamodzielnemu członkowi rodziny.
ZUS będzie mógł zażądać:
- rachunków za media,
- dokumentów potwierdzających adres zamieszkania,
- listy domowników.
Odmowa przekazania wymaganych dokumentów skutkuje automatycznym wstrzymaniem wypłat – i nie można tego tłumaczyć ochroną danych osobowych.
E-wezwania i domniemanie doręczenia
Zgodnie z nowelizacją, wezwania do kontroli będą wysyłane elektronicznie – przez PUE ZUS lub SMS-em. Uznaje się je za doręczone po 24 godzinach, niezależnie od tego, czy adresat faktycznie je odczytał. Niestawienie się na badanie bez usprawiedliwienia będzie traktowane tak samo jak odmowa udostępnienia dokumentacji.
Eksperci radzą, by od 1 stycznia pamiętać o trzech kluczowych zasadach:
- Zgłaszaj nieobecność natychmiast i sprawdzaj, czy e-ZLA jest widoczne w systemie.
- Pilnuj 7-dniowego terminu i przechowuj dowody wysyłki, jeśli dokumenty są przekazywane w formie papierowej.
- Regularnie loguj się do PUE ZUS i aktualizuj numer telefonu – dzięki temu nie przegapisz e-wezwania.
Nowe przepisy mają na celu uszczelnienie systemu i ograniczenie nadużyć, ale oznaczają też więcej formalności dla pacjentów. Tylko osoby, które dopełnią wszystkich obowiązków i zastosują się do zaleceń lekarskich, mogą liczyć na pełne świadczenie.
