W jakich chorobach stosowana jest lecznicza marihuana? Rozmowa z ekspertem

Co to jest marihuana? Czy marihuana i konopie to to samo?

Marihuana nie jest tym samym co konopie. Konopie to grupa roślin, natomiast marihuana to określenie suszu z konopi indyjskich, czyli podgatunku, do którego możemy zaliczyć konopie.

Jakie mamy rodzaje konopi?

Do grupy konopi zaliczymy konopie siewne, konopie dzikie i konopie indyjskie, z których produkowana jest marihuana.

Czym się różni marihuana medyczna od marihuany rekreacyjnej?

Medyczna marihuana jest również, tak jak z założenia marihuana rekreacyjna, w 100% naturalną rośliną. W przypadku medycznego suszu mamy jednak pewność, że zachowane są wszystkie normy jakości i nie mamy tu pestycydów, metali ciężkich i innych związków chemicznych czy pochodnych syntetycznych kannabinoidów, tak zwanych dopalaczy. Korzystając z medycznego suszu pacjent ma stuprocentową pewność, co zażywa i że jest to terapia bezpieczna. Nie możemy tego powiedzieć odnośnie suszu rekreacyjnego, który jest z niewiadomego pochodzenia. Medyczna marihuana hodowana jest na certyfikowanych farmach i ma określony stosunek kannabinoidów. Jesteśmy więc w stanie określić jej potencjał leczniczy i prawidłowo zaplanować terapię.

Co to jest CBD?

CBD to jeden z kannabinoidów, znajdujący się w marihuanie. Preparaty CBD produkowane są zazwyczaj z konopi, których uprawa jest możliwa w Polsce, ponieważ zawierają poniżej 0.3% THC. Z racji tego, że preparaty CBD nie zawierają THC i nie mają działania odurzającego, są powszechnie dostępne bez recepty. Produkowane są z nich m.in. olejki, kremy czy maści.

Co to jest THC?

THC, czyli tetrahydrokannabinol jest związkiem organicznym z grupy kannabinoidów, występującym w marihuanie. Znany jest głównie z działania psychoaktywnego, jednak nie jest to jego jedyna cecha. THC ma wiele dobroczynnych funkcji, m.in. działa nasenne i przeciwbólowo, a także poprawia apetyt. Podobnie jak CBD, działa poprzez układ kanabinoidowy, który został odkryty dość niedawno.

Jak działa medyczna marihuana? Co odpowiada za jej właściwości lecznicze?

Organizm wytwarza swoje własne endogenne kannabinoidy, które mają analogiczną budowę do THC i CBD. THC i CBD mogą łączyć się z receptorami naszego układu kanabinoidowego i dzięki temu wpływać na szereg funkcji i działać dobroczynnie jako terapia. Należy podkreślić, że nie tylko stosunek kannabinoidowy, czyli stosunek THC do CBD, który jest opisywany na opakowaniach medycznej marihuany, ma wpływ na jej działanie. Tak naprawdę w marihuanie mamy ponad 500 związków, które zostały do tej pory odkryte. Stosunek wszystkich, zawartych w suszu substancji aktywnych, tzw. „efekt świty” odpowiada za jego właściwości.

Od kiedy medyczna marihuana jest legalna w Polsce?

Po długiej i gorącej debacie, od 2017 roku Polska stała się 12-tym krajem europejskim, w którym medyczna marihuana jest legalna. Należy podkreślić, że została zarejestrowana jako substancja do stosowania tylko i wyłącznie w medycznym celu.

Na co pomaga medyczna marihuana? Przy jakich schorzeniach jest stosowana?

Lista schorzeń z różnych dziedzin medycyny, przy których wykorzystuje się medyczną marihuanę cały czas rośnie. Stosowanie medycznej marihuany jest wspaniałym dopełnieniem klasycznej terapii, jak również alternatywą dla tradycyjnych form leczenia, które nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. W Internecie pojawią się informacje, że medyczna marihuana zabija komórki rakowe, jednak nie ma wystarczających danych, które by to potwierdziły. Należy podkreślić, że medyczna marihuana nie zastąpi klasycznych metod terapii i jest wykorzystywana głównie w leczeniu objawowym. Mamy udowodnione dane, że medyczna marihuana wspaniale sprawdza się jako kooterapia w przypadku nudności indukowanych chemioterapią i dolegliwości bólowych różnego pochodzenia. Działa bardzo dobrze na spastyczność mięśni i jest stosowana przez wielu pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Medyczna marihuana wykazuje także terapeutyczne działanie na migrenę i zaburzenia snu. Mamy także bardzo dużo pacjentek z endometriozą, które łączą terapię medyczną marihuaną z klasycznymi formami leczenia. Należy podkreślić, że ryzyko działań niepożądanych w przypadku stosowania medycznej marihuany jest o wiele mniejsze niż przy lekach opioidowych.

Czy medyczna marihuana jest stosowana w psychiatrii? Czy można łączyć leki psychotropowe z medyczną marihuaną?

W przypadku tego rodzaju zaburzeń także stosujemy terapię medyczną marihuaną, przy czym każdy przypadek jest indywidualny. Medycyna to nie matematyka, więc nie działamy zero – jedynkowo. Mogą zachodzić interakcje między lekami a marihuaną, dlatego zawsze terapia musi być prowadzona pod kontrolą specjalisty. Lekarz decyduje o tym, czy możemy łączyć susz z innymi lekami. Jeżeli chodzi o zaburzenia lękowe, tutaj bardzo często stosujemy olejki CBD, ponieważ to CBD w główniej mierze odpowiada za właściwości przeciwlękowe marihuany.

Jak wygląda terapia medyczną marihuaną? W jakiej formie się ją przyjmuje?

W Polsce mamy dostępny susz, który jest zarejestrowany jako surowiec farmaceutyczny i obecnie wprowadzone zostały gotowe ekstrakty do bezdymnej inhalacji. Używamy do tego specjalnych urządzeń w postaci waporyzatorów, które podgrzewają susz zamiast go spalać, co znacznie redukuje ilość substancji smolistych. Metoda ta jest zdrowsza, bardziej kontrolowana i przyjazna dla pacjenta, a ponadto bardziej ekonomiczna.

Czy można palić medyczną marihuanę?

Ja jako lekarz odradzam palenie medycznej marihuany, ponieważ mija się to z filozofią medycznego użytkowania. Chodzi tutaj przede wszystkim o ekspozycję na substancje smoliste, z czym bardzo często wiążę się palenie. Pacjenci pytają, czy mogą mieszać susz z tytoniem, co może powodować wzrost ryzyka zachorowania m.in. na nowotwór płuc. Zachęcam więc do waporyzacji, czyli metody, na której bazujemy.

Jak dostać receptę na medyczną marihuanę? Kto może wypisać receptę?

Tak naprawdę każdy lekarz ma prawo wypisać receptę na medyczną marihuanę, z wyjątkiem lekarzy weterynarii. Wychodzimy naprzeciw lekarzom i staramy się poszerzać ich wiedzę, ponieważ terapia medyczną marihuaną może być dobrą alternatywą dla pacjentów w sytuacji, kiedy leczenie klasycznymi metodami nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Naszym głównym celem jest poprawa jakości życia pacjentów.

Co zrobić, kiedy lekarz nie chce wypisać recepty na medyczną marihuanę?

Terapia medyczną marihuaną jest terapią dedykowaną w określonych schorzeniach, więc to lekarz decyduje, czy pacjent ma wskazania czy też nie. Jeżeli odmowa wypisania recepty wynika z niewiedzy lekarza, w takiej sytuacji polecam, żeby szukać specjalistów, którzy na co dzień zajmują się tą formą terapii. Nie chodzi tu jedynie o uzyskanie recepty, a kluczowe jest to, aby potrafić poprowadzić terapię pacjenta. Leczenie medycznym suszem jest bezpieczne, ale tylko wtedy, kiedy stosuje się go pod nadzorem.

Czy możemy uzyskać pomoc w Centrum Medycyny Konopnej?

Jak najbardziej! Zapraszamy do naszej kliniki. Siedziba Centrum Medycyny Konopnej znajduje się w Warszawie, ale prowadzimy także teleporady i mamy pacjentów z całej Polski. Każdego miesiąca obserwujemy, że rośnie świadomość wśród pacjentów, ale także wśród lekarzy, co jest bardzo pozytywnym aspektem. Przeprowadziliśmy raport na grupie tysiąca osób, które zostały zapytane o to, czy byłyby gotowe skorzystać z terapii medyczną marihuaną, jeśli istniałyby ku temu wskazania. Okazało się, że 6 na 10 potencjalnych pacjentów odpowiedziało bardzo entuzjastycznie, że tak. Mam więc nadzieję, że obalamy stereotypy suszu, który stosowany jest jedynie do celów rekreacyjnych.

Jakie mogą być działania niepożądane leczenia medyczną marihuaną?

Przede wszystkim terapia medyczną marihuaną powinna być prowadzona pod bacznym okiem lekarza, który na co dzień zajmuje się tego typu leczeniem. Prowadzimy terapie na zasadzie miareczkowania od możliwie jak najmniejszych dawek. Pacjent współpracując z lekarzem stopniowo zwiększa dawki. Kierując się tą zasadą staramy się zminimalizować ryzyko działań niepożądanych, przy czym tak jak przy każdym leku mogą wystąpić skutki uboczne. Najczęściej spotykanymi dolegliwościami są nudności. Mogą pojawić się także m.in. wymioty, przejściowe zaburzenia świadomości, nadmierna senność, zaczerwienienie oczu, zaburzenie koordynacji i percepcji psychoruchowej. Są to główne działania niepożądane, które zależą przede wszystkim od obecności THC. Niemniej jednak, tak jak podkreślałam, jeżeli stosujemy medyczny susz zgodnie z zaleceniem, wsłuchując się w swój organizm i zwiększając dawki stopniowo, możemy zminimalizować to ryzyko. Współpracując z pacjentami, zachęcamy do tego, aby łączyć terapię z zastosowaniem np. olejków CBD, które w przeciwieństwie do medycznej marihuany nie wpływają na percepcję i nie stanowią przeszkody do prowadzenia auta czy wykonywania pracy zawodowej.

Czy medyczna marihuana może uzależnić?

Medyczna marihuana może prowadzić do uzależnienia, przede wszystkim psychicznego, nie fizycznego. Przeprowadzone badania wskazują jednak, że potencjał możliwego uzależnienia jest o wiele niższy niż w przypadku nikotyny i mniej więcej na takim samym poziomie (a nawet niższym) jak kofeina. W porównaniu do opioidów, które stosujemy w terapii przeciwbólowej, ryzyko uzależnienia od medycznego suszu jest niewielkie.

Gdzie możemy kupić medyczną marihuanę?

Teoretycznie jako surowiec farmaceutyczny medyczna marihuana powinna być dostępna w każdej aptece. Niestety w Polsce nie jest jeszcze na tyle popularna, więc nie wszystkie apteki mają ją w swoim asortymencie.

Czy medyczna marihuana jest w Polsce refundowana?

Niestety w Polsce nie mamy refundacji. Bardzo nad tym ubolewamy, ponieważ z pewnością ułatwiłoby to dostęp do tej formy terapii dużej ilości pacjentów. Terapia medyczną marihuaną jest znacznym wysiłkiem finansowym dla wielu osób, którzy dodatkowo muszą także kupować swoje klasyczne leki.

Ile kosztuje medyczna marihuana? Jaki jest miesięczny koszt terapii?

Nie jest to tania terapia. Cena suszu zależy m.in. od marży, jaką nałoży apteka, ale mniej więcej jest to koszt około 65 złotych za jeden gram. Pacjenci stosują dawki w ilościach 3 - 200 gramów na dobę, więc trzeba się liczyć z kosztem około 650 złotych miesięcznie.

Z Joanną Kamińską rozmawiała chirurg dr n. med. Magdalena Nita, Dyrektor ds. Medycznych Centrum Medycyny Konopnej, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i Studiów Doktoranckich WUM. Pracuje w Klinice Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej UCK WUM, gdzie odbywa szkolenie specjalizacyjne w zakresie chirurgii ogólnej. Wykłada na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Zdobywała doświadczenie od najlepszych specjalistów w kraju i za granicą. Jest autorką i współautorką licznych artykułów w recenzowanych czasopismach.