Jaką rolę w organizmie pełni dopamina? Jej niedobór i nadmiar są niebezpieczne dla zdrowia
Dopamina to związek chemiczny z grupy katecholamin, produkowany przez komórki nerwowe w mózgu i w rdzeniu kręgowym. Jest bardzo ważnym neuroprzekaźnikiem odpowiadającym za prawidłową pracę obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego. Zarówno niedobór, jak i nadmiar dopaminy są niebezpieczne dla naszego zdrowia.
Jaka jest rola dopaminy w organizmie?
Główne funkcje dopaminy:
- Jest odpowiedzialna za koordynację ruchową i regulację napięcia mięśni
- Wpływa na stan emocjonalny i relacje z innymi ludźmi
- Motywuje do działania, wpływa na koncentrację i zapamiętywanie
- Reguluje wydzielanie innych ważnych hormonów, np. prolaktyny
- Zmniejsza ilość wydzielanej insuliny przez komórki beta w trzustce
Dopamina zaangażowana jest w działanie tzw. systemu nagrody. Neurony, które wydzielają dopaminę są aktywowane przez sytuacje „nagradzające”, czyli przyjemne dla naszego mózgu. Wzrost dopaminy wywołuje uczucie zadowolenia i euforii. Czynnikami powodującymi wzrost dopaminy są np. dobre jedzenie, zakochanie się, seks, rozrywka, zakupy, gry hazardowe, używki. Substancje uzależniające, np. narkotyki zwiększają uwalnianie dopaminy, co wywołuje efekt pożądania danej substancji przez organizm i prowadzi do uzależnień.
Objawy niedoboru dopaminy
Niedobór dopaminy może wywoływać szereg objawów w sferze psychicznej. Odkryto, że większość pacjentów z ADHD ma niedobór dopaminy w organizmie. Wykazano także, że zaburzenia neurologiczne, takie jak choroba Parkinsona wiążą się z niskim lub zaburzonym poziomem dopaminy.
Objawy niedoboru dopaminy:
- wewnętrzne napięcie
- stany lękowe
- zmęczenie
- brak motywacji do działania
- problemy z pamięcią i koncentracją
- apatia
- wahania nastroju
- depresja
- zaburzenia koordynacji ruchów i trudności w utrzymaniu równowagi
- sztywność i drżenie mięśni
Spadek naturalnej produkcji dopaminy związany jest z wiekiem i kondycją organizmu. Inne czynniki ryzyka to między innymi: niedoczynność tarczycy, uszkodzenie mózgu, znaczny niedobór magnezu, toksyczne działanie leków.
Objawy nadmiaru dopaminy
Nadmiar dopaminy jest równie niebezpieczny dla organizmu, jak jej niedobór.
Objawy nadmiaru dopaminy:
- nieustające rozkojarzenie
- natłok myśli
- zaburzone postrzeganie rzeczywistości
- omamy i urojenia
Według badań, wzrost poziomu dopaminy wywołuje schizofrenię. Pacjentom ze schizofrenią podaje się specjalne leki, tzw. neuroleptyki, których działanie polega na blokowaniu receptorów dopaminergicznych w ośrodkowym układzie nerwowym.
Naukowcy twierdzą, że nadmierna aktywność neuronów, których neuroprzekaźnikiem jest dopamina, może być powiązana z pląsawicą Huntingtona, neurodegeneracyjną chorobą genetyczną, która powoduje obumieranie komórek w mózgu.
