Jaki jest związek między zespołem SIBO a zespołem jelita drażliwego (IBS)? Najnowsze wytyczne specjalistów

Czym charakteryzuje się zespół jelita drażliwego (IBS)?

Zespół jelita drażliwego (IBS) jest przewlekłym schorzeniem charakteryzującym się nawracającymi bólami brzucha i zaburzeniami oddawania stolca. Bóle brzucha w IBS mają związek z defekacją lub ze zmianą częstości wypróżnień i/lub konsystencji stolców. „ Znamienne dla tego bólu jest to, że nie wybudza nas w nocy, a często jego natężenie zmniejsza się czy wręcz ustępuje po wypróżnieniu. Ból może występować w każdym sektorze jamy brzusznej. W praktyce obserwuję, że pacjenci bardzo często wskazują lewą stroną podbrzusza.” - powiedział lek. Jacek Kowerzanow.

W zespole jelita drażliwego mamy także do czynienia z objawami pozajelitowymi, głównie ze sfery zdrowia psychicznego. „ Około 70 - 90 procent pacjentów ma także objawy z zakresu psychologii i psychiatrii. Głównie spotykamy zespoły depresyjne bądź lękowe. Taki pacjent jest apatyczny, pozbawiony chęci do życia, ma zaburzenia snu, a jednocześnie uskarża się na dolegliwości z przewodu pokarmowego, bądź też bóle głowy, czy pleców.” - powiedział lek. Jacek Kowerzanow.

Wyróżniamy 4 postacie zespołu jelita drażliwego: z dominującym zaparciem, z dominującą biegunką, postać mieszaną (występujące naprzemiennie biegunki i zaparcia) oraz niesklasyfikowaną.

“Zespół jelita drażliwego to choroba przewlekła, która dotyczy zarówno jelita cienkiego, jak i grubego, natomiast nie jest związana ze zmianami organicznymi, czy też biochemicznymi, które zachodzą w naszym organizmie. Choroba ta obniża naszą jakość życia, natomiast nie prowadzi do wyniszczenia.” - powiedział lek. Jacek Kowerzanow.

Zespół SIBO jako jedna z głównych przyczyn zespołu jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego jest problemem złożonym i do tej pory nie stwierdzono jednej, konkretnej przyczyny tej choroby. Badania z ostatnich lat wykazują związek między zespołem jelita drażliwego a zaburzeniami interakcji mózg–jelito–mikrobiota.

„ Przyjmuje się, że duże znaczenie ma tutaj zaburzenie interakcji na osi mózg - jelita. Przyczyny psychologiczne, przede wszystkim czynniki stresogenne mogą doprowadzić do zaburzeń motoryki jelita, bądź tak zwanej nadwrażliwości. W trakcie badań okazało się także, że w zespole jelita drażliwego dochodzi do zaburzeń, dysbiozy jelitowej w szczególności po infekcji , czyli kiedy pacjent przejdzie zakażenie przewodu pokarmowego (bakteryjne, pasożytnicze lub wirusowe).” - powiedział lek. Jacek Kowerzanow.

W regulowaniu interakcji jelitowo-mózgowych biorą udział mechanizmy neurogenne, endokrynne i immunologiczne, które może modyfikować mikrobiota jelitowa złożona z różnorodnych drobnoustrojów zasiedlających organizm człowieka (głównie przewód pokarmowy). Zaburzenie równowagi ilościowej i jakościowej w obrębie mikrobioty odgrywa istotną rolę w patogenezie zespołu jelita drażliwego. Dysbioza powoduje redukcję ilości korzystnych dla zdrowia szczepów bakterii, wskutek czego dochodzi do rozwoju patogennej mikroflory, co może spowodować zaburzenia przewodu pokarmowego. W etiopatogenezie IBS u około 20% pacjentów stwierdza się tak zwany poinfekcyjny zespół jelita drażliwego, czyli związany z przebytą w przeszłości infekcją przewodu pokarmowego. U pacjentów z IBS obserwuje się występowanie zespołu rozrostu bakteryjnego (SIBO) znacznie częściej niż u osób zdrowych. Wnioskuje się, że zaburzenia mikrobioty jelitowej i związane z tym mikrozapalenie nasilają zaburzenia motoryki jelitowej i nadwrażliwość trzewną.

Zespół jelita drażliwego jako jedna z przyczyn zespołu SIBO

Zespół rozrostu bakteryjnego (SIBO) to nadmierny rozrost w obrębie jelita cienkiego drobnoustrojów kolonizujących jelito grube, który prowadzi do zaburzeń trawienia i wchłaniania. Charakterystycznymi objawami SIBO są wzdęcia, biegunki, zaparcia, nudności oraz ból lub dyskomfort w jamie brzusznej. Mogą pojawić się stolce tłuszczowe o charakterystycznej bardzo nieprzyjemnej woni, unoszące się na powierzchni wody i/lub będące trudne do spłukania. SIBO może prowadzić do utraty masy ciała, anemii i niedoborów pokarmowych.

„ Głównym i wiodącym objawem zgłaszanym przez pacjentów jest wzdęcie brzucha, często z towarzyszącym uczuciem przelewania się w jamie brzusznej oraz uczuciem pełności poposiłkowej. Pacjenci zazwyczaj uskarżają się na dolegliwości bólowe brzucha. Mogą być one rozlane, dotyczyć tylko nadbrzusza bądź podbrzusza. Kolejnym objawem są luźne wypróżnienia. W postaciach bardziej zaawansowanych mamy do czynienia z niedoborami pokarmowymi.” - powiedział lek. Jacek Kowerzanow.

Za przyczyny zespołu SIBO uważa się między innymi: zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego (np. w przebiegu neuropatii cukrzycowej, twardziny układowej), nieprawidłowości anatomiczne przewodu pokarmowego (np. uchyłkowatość jelita, stany po zabiegach chirurgicznych), długotrwałe stosowanie niektórych leków (m.in. inhibitorów pompy protonowej lub silnych leków przeciwbólowych z grupy opioidów), niedobory odporności oraz zaburzenia trawienia i wchłaniania (np. w przebiegu przewlekłego zapalenia trzustki, choroby Leśniowskiego-Crohna czy celiakii). Warto jednak podkreślić, że zespół SIBO najczęściej kojarzony jest z zespołem jelita drażliwego

„ W 80 – 90 procentach uważa się, że zespół SIBO spowodowany jest zaburzeniami czynnościowymi jelit. Na pierwszy plan wysuwa się zespół jelita drażliwego. Swoim pacjentom w gabinecie tłumaczę, że te dwie choroby lubią iść w parze, a wręcz się przeplatać. Na początku sprawia to trochę problemów diagnostycznych ze względu na to, iż w danym momencie czasu nie do końca jesteśmy pewni, która choroba wiedzie prym. ” - powiedział Jacek Kowerzanow.