Wyszukaj w serwisie
choroby profilaktyka choroby cywilizacyjne zdrowie psychiczne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja
Pacjenci.pl > Zdrowie > Zespół SIBO - co to jest? Objawy, przyczyny, leczenie. Ekspert tłumaczy
Redakcja Pacjenci.pl
Redakcja Pacjenci.pl 05.09.2022 12:34

Zespół SIBO - co to jest? Objawy, przyczyny, leczenie. Ekspert tłumaczy

SIBO
canva.com

Zespół SIBO to zespół nadmiernego rozrostu flory jelita cienkiego, wiążący się z objawami z przewodu pokarmowego bądź też objawami ogólnoustrojowymi. Jakie są objawy SIBO? Jak zdiagnozować SIBO? Jakie są przyczyny rozwoju SIBO? Na czym polega leczenie? Czy zespół SIBO jest wyleczalny? Jak powinna wyglądać dieta przy SIBO? Na te i inne pytania odpowiada gastroenterolog, lek. med. Jacek Kowerzanow. Co to jest choroba SIBO?

Choroba SIBO, a tak naprawdę zespół SIBO to zespół nadmiernego rozrostu flory jelita cienkiego. Oznacza to nadmierną kolonizację jelita cienkiego przez bakterie i wiąże się z objawami z przewodu pokarmowego bądź też objawami ogólnoustrojowymi.

Jakie są przyczyny SIBO?

W 80 – 90 procentach uważa się, że zespół SIBO spowodowany jest zaburzeniami czynnościowymi jelit. Na pierwszy plan wysuwa się zespół jelita drażliwego. Swoim pacjentom w gabinecie tłumaczę, że te dwie choroby lubią iść w parze, a wręcz się przeplatać. Na początku sprawia to trochę problemów diagnostycznych ze względu na to, iż w danym momencie czasu nie do końca jesteśmy pewni, która choroba wiedzie prym. Drugą grupę pacjentów stanowią osoby z chorobami ogólnoustrojowymi, upośledzającymi motorykę jelita. Mówimy tu głównie o cukrzycy, przewlekłym zapaleniu trzustki bądź twardzinie układowej. Do trzeciej grupy zaliczamy pacjentów, którzy stosują bądź też nadużywają leki, m.in. inhibitory pompy protonowej. Substancje te silnie hamują wydzielanie kwasu solnego do soku żołądkowego, a tym samym prowadzą do tzw. achlorhydrii, co sprzyja rozwojowi bakterii w jelicie cienkim. Należy także wspomnieć o silnych lekach przeciwbólowych z grupy opioidów wykorzystywanych m.in w leczeniu chorób onkologicznych, które upośledzają bądź wręcz hamują motorykę jelita. Czwartą grupę stanowią pacjenci po resekcjach jelita z zaburzeniami anatomicznych bądź też zrostami pooperacyjnymi. Czynnikiem ryzyka zespołu SIBO jest także zaawansowany wiek.

Czy nieprawidłowa dieta może przyczynić się do rozwoju SIBO?

Nie wykazano, aby dana dieta powodowała taką chorobę. Warto jednak wspomnieć, że dieta ma bardzo duże znaczenie w leczeniu SIBO.

Jakie są objawy SIBO?

Głównym i wiodącym objawem zgłaszanym przez pacjentów jest wzdęcie brzucha, często z towarzyszącym uczuciem przelewania się w jamie brzusznej oraz uczuciem pełności poposiłkowej. Pacjenci zazwyczaj uskarżają się na dolegliwości bólowe brzucha. Mogą być one rozlane, dotyczyć tylko nadbrzusza bądź podbrzusza. Kolejnym objawem są luźne wypróżnienia. W postaciach bardziej zaawansowanych mamy do czynienia z niedoborami pokarmowymi. Głównie dotyczy to niedoborów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, witaminy B12, a także białek, co wiąże się ze spadkiem masy ciała.

Czy można wskazać typową lokalizację bólu brzucha przy SIBO? Gdzie boli SIBO?

Większość pacjentów nie podaje jednej lokalizacji bólu brzucha. Często są one rozlane. Kiedyś uważano, że są to jedynie bóle podbrzusza, jednak obecnie coraz częściej mówi o tzw. górnym SIBO, kiedy rozrost flory jelita cienkiego dotyczy jego początkowego odcinka.

Jak wykryć SIBO? Jakie badania należy wykonać? Do niedawna podstawą wykrywania SIBO było badanie ilości bakterii w aspiracie pobranym z dalszej części dwunastnicy. Jak możemy sobie wyobrazić, jest to metoda dość inwazyjna, a do tego czasochłonna i kosztowna. Na szczęście obecnie stała się rzadkością, a za złoty standard uważa się tzw. testy oddechowe. Mamy dwa rodzaje testu: wodorowy i wodorowo –metanowy. Pacjent otrzymuje roztwór glukozy bądź laktulozy i w danym przekroju czasu mierzymy ilość wodoru bądź metanu w wydychanym powietrzu.

Jak przygotować się do testu na SIBO?

Wspomniane przeze mnie testy oddechowe niestety obarczone są dużą ilością fałszywie dodatnich bądź fałszywie ujemnych wyników. Należy więc odpowiednio przygotować pacjenta i wytłumaczyć mu, jak powinien postępować przed przystąpieniem do badania. Na cztery tygodnie przed testem nie powinno się stosować żadnej antybiotykoterapii, a szczególnie związanej z SIBO. Dwa tygodnie przed testem nie należy przyjmować leków prokinetycznych, czyli takich, które pobudzają motorykę bądź działają przeczyszczająco, a także inhibitorów pompy protonowej. Tydzień przed testem pacjent powinien unikać intensywnego wysiłku fizycznego. Dzień przed testem należy ograniczyć suplementy (w szczególności ziołowe) oraz stosować dietę niskowęglowodanową i bogatą w białka. Niektórzy eksperci wręcz skłaniają się do tego, żeby 12 godzin przed badaniem stosować ścisły post.

Czy zespół SIBO jest wyleczalny?

Zespół SIBO jest wyleczalny, jednak badania wykazują, że bardzo często lubi nawracać. Po wyleczeniu, w przeciągu sześciu miesięcy potrafi nawrócić aż u 25 procent pacjentów.

Na czym polega leczenie SIBO? Jakie leki się stosuje?

Jak wspomniałem wcześniej, SIBO polega głównie na nadmiernym wzroście flory jelita cienkiego (czyli bakterii), więc podstawą jest leczenie przeciwbakteryjne. Wykorzystujemy szerokie spektrum antybiotykoterapii, którą ze względu na nawroty możemy stosować cyklicznie, bądź też powtarzać od czasu do czasu. Warto podkreślić, że istotną rolę w leczeniu odgrywa diagnostyka i eliminowanie przyczyny choroby podstawowej, która sama z siebie prowadzi do SIBO. Należy także stosować leczenie dietetyczne.

Jak powinna wyglądać dieta przy SIBO?

Dieta przy SIBO powinna być ograniczona w substancje łatwo fermentujące. Dzięki pracy i doświadczeniom, które zostały przeprowadzone na Monash University w Australii, wykazano, że dieta wykorzystywana podczas SIBO powinna być uboga w oligo-, di- i monosacharydy oraz poliole. Substancje te są składnikiem cukrów prostych i słodzików. Można je znaleźć także m.in. w czosnku, cebuli i nasionach roślin strączkowych. Warto dodać, że tego typu dieta ma zastosowanie także w innych zaburzeniach czynnościowych. W praktyce nie jest to łatwa dieta i powinna być prowadzona pod kontrolą specjalisty z dietetyki. Dobrą informacją jest to, że jest to kuracja czasowa. Reżim dietetyczny stosujemy przez 6 tygodni, a następnie po kolei wprowadzamy dany produkt i obserwujemy, czy zaostrza dolegliwości, czy nie.

Czy przy SIBO należy przyjmować probiotyki? To jest dobre pytanie. W tym temacie środowisko medyczne jest podzielone. Sama przyczyna choroby, czyli nadmierny rozrost flory jelita cienkiego skłania pierwszą grupę specjalistów do twierdzenia, że dokładanie probiotyków jest wręcz niepotrzebne. Według drugiej grupy można je przyjmować, gdyż podczas stosowania antybiotykoterapii rozrost flory jelita cienkiego jest w jakiś sposób ograniczony. Powinniśmy jednak wybierać probiotyki przebadane klinicznie i zażywać je dopiero po zakończonej antybiotykoterapii. W dalszym ciągu nie ukazały się żadne prace naukowe, które potwierdziłyby, czy należy stosować probiotyki, czy też nie.

Z Joanną Kamińską rozmawiał gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow, wykształcony i doświadczony specjalista chorób wewnętrznych oraz gastroenterologii. Specjalizuje się w samodzielnym wykonywaniu badań diagnostycznych i zabiegowych z zakresu endoskopii. Swoje kwalifikacje podnosił podczas wieloletniej praktyki zarówno w szpitalach, jak i poradniach prywatnych (Medicover, Luxmed). Był uczestnikiem licznych kongresów międzynarodowych i krajowych z zakresu gastroenterologii i chorób wewnętrznych. Posiada Certyfikat ukończenia kursu z Zaawansowanych Technik Badań i Zabiegów Endoskopowych oraz Certyfikat w Dziedzinie Ochrony Radiologicznej Pacjenta. Ukończył kurs ECPW w Brukseli, a także podstawowy kurs USG jamy brzusznej Roztoczańskiej Szkoły Ultrasonografii. Ponadto odbył staż z Medycyny Tropikalnej w Madonna University w Nigerii.