Ból kolan – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu w kolanach
Ból kolan – budowa i funkcje stawu kolanowego
Bóle kolan wynikają z faktu, że staw kolanowy jest największą tego typu strukturą anatomiczną w ludzkim organizmie i umożliwia utrzymywanie wyprostowanej pozycji.
Staw kolanowy to staw zawiasowo-obrotowy – stanowi połączenie uda z podudziem, umożliwia zginanie, prostowanie oraz ruchy rotacyjne przy jednoczesnym zgięciu kolana. Tworzą go powierzchnie stawowe, panewka stawowa łąkotki i więzadła. Kolana, ze względu na specyficzną budowę anatomiczną, często ulegają kontuzjom oraz urazom.
Ból kolan – przyczyny
Przyczyny bólu kolan można podzielić na kilka grup:
Zwyrodnienie stawu kolanowego (gonartroza) – spowodowane jest powtarzającymi się urazami oraz zmianami przeciążeniowymi, które prowadzą do zmian w błonie maziowej. Objawy gonartrozy to: ból kolan (pojawiający się także w nocy), obrzęk, ograniczona ruchomość stawów, problemy wykonaniem ruchu zgięcia i wyprostu, trzaski i przeskakiwanie w kolanie.
Urazy stawu kolanowego – do urazów kolan dochodzi przeważnie u osób aktywnych fizycznie, uprawiających wyczynowo sport (bardzo często ból kolan pojawia się u biegaczy, jest to tzw. kolano biegacza). Do różnego rodzaju kontuzji stawu kolanowego może również dojść na skutek upadku (skręcenie bądź zwichnięcie kolana, zwichnięcie rzepki, pęknięcie łąkotki).
Stany zapalne w obrębie stawu kolanowego – towarzyszą chorobom reumatoidalnym oraz autoimmunologicznym, takim jak reumatoidalne zapalenia stawów (RZS), zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK), toczeń rumieniowaty układowy czy choroba Stilla.
Torbiel Bakera – to cysta, czyli patologiczna zmiana wypełniona płynem, która pojawia się pod kolanem. Guzek staje się wyraźnie wyczuwalny w dole podkolanowym, jest miękki i zazwyczaj powstaje w wyniku zapalenia kaletki maziowej bądź uszkodzenia torebki stawowej. Torbiel Bakera objawia się bólem kolana, zmiana jest jednak zazwyczaj niewielka i nie wymaga wówczas leczenia inwazyjnego.
Inne przyczyny – ból kolan może świadczyć także o schorzeniach, takich jak płaskostopie, skrzywienie kręgosłupa czy dna moczanowa.
Jak widać, przyczyn bólu kolan może być wiele. Może on być umiejscowiony w różnych obszarach stawu kolanowego (np. ból pod kolanem, ból z boku kolana, ból kolana przy zginaniu), może mieć również różne nasilenie. Jeżeli dolegliwości bólowe utrzymują się długo, powracają pomimo stosowania tabletek i maści przeciwbólowych bądź ból jest na tyle silny, że uniemożliwia swobodne poruszanie się, należy skonsultować się ze specjalistą – lekarzem bądź fizjoterapeutą.
Ból kolan – diagnostyka
Pierwszym etapem diagnostyki bólu kolana jest wywiad, który specjalista przeprowadza z pacjentem. Należy być przygotowanym na to, że lekarz zapyta, kiedy pojawiły się dolegliwości, w jakich okolicznościach ból nawraca, np. czy pojawia się podczas spoczynku czy też tylko podczas ruchu, jakie metody leczenia były stosowane do tej pory. Następnie zostanie przeprowadzone badanie fizykalne, podczas którego lekarz dokona oceny zakresu ruchomości stawu oraz ewentualnych deformacji.
Jeżeli ortopeda uzna to za konieczne, skieruje pacjenta na dodatkowe badania. Najczęściej stosuje się w takiej sytuacji ultrasonografię, rzadziej tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Stosunkowo niewielki odsetek pacjentów z bólem kolan wymaga wykonania artroskopii zwiadowczej. Jest to inwazyjny zabieg diagnostyczny, który umożliwia (dzięki endoskopowi) obejrzenie stawu kolanowego od wewnątrz. Podczas artroskopii można także wykonać zabiegi, takie jak usunięcie torbieli, wygładzenie chrząstki stawowej czy rekonstrukcję więzadła krzyżowego przedniego.
Ból kolan – leczenie
Leczenie bólu kolan jest uzależnione od przyczyny, która spowodowała dolegliwości. Wachlarz metod stosowanych przy bólu kolan jest szeroki: od domowych metod łagodzenia bólu, przez środki farmakologiczne (głównie niesteroidowe leki przeciwzapalne) i zabiegi fizjoterapeutyczne, aż po inwazyjne metody chirurgiczne.
Wśród naturalnych metod na ból kolan wymienia się:
okłady z liści kapusty,
okłady z naparu z imbiru,
okłady z naparu z rozmarynu,
zimne okłady, np. z użyciem kostek lodu zawiniętych w ręcznik. undefined
W momencie, w którym domowe sposoby nie przynoszą pożądanych rezultatów, można zastosować leczenie farmakologiczne w postaci maści, żeli oraz tabletek przeciwbólowych i przeciwzapalnych (np. ibuprofen, naproksen, ketoprofen).
Ważnym elementem terapii bólu kolan są zabiegi fizjoterapeutyczne, które przyspieszą proces gojenia i regeneracji. Można z powodzeniem zastosować krioterapię miejscową, magnetoterapię, falę uderzeniową czy laseroterapię. Pomocne w walce z bólem kolana i w zapobieganiu pogłębiania się dolegliwości będą odpowiednio dobrane ćwiczenia. Nie zaleca się eksperymentowania na własną rękę w tym zakresie i udać się do fizjoterapeuty w celu dobrania odpowiedniego zestawu ćwiczeń. Wykonywane regularnie ćwiczenia pozwolą wzmocnić mięśnie i więzadła stawu kolanowego, co pomoże uniknąć kolejnych kontuzji, a także zapobiegnie utracie sprawności.
